Με ξεκάθαρες προσδοκίες αναφορικά με τις κινήσεις της Τουρκίας μετά την υπογραφή του μνημονίου με τη Λιβύη και την κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή, όπως έχουν διατυπωθεί από πολλές πλευρές, με τελευταίες την Κύπρο και την Ιταλία, αρχίζει σήμερα στις Βρυξέλλες η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ.

Παράλληλες εξελίξεις αναμένονται εκτός από τις Βρυξέλλες και σε δεύτερο πεδίο, αυτό της Αθήνας, καθώς σήμερα αναμένεται ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης Aguila Saleh Eissa, ο οποίος πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στη χώρα μας κατόπιν προσκλήσεως του Έλληνα ομολόγου του και θα έχει συνάντηση με τον Κωνσταντίνο Τασούλα, παρουσία του Νίκου Δένδια.

Στον απόηχο του ραπίσματος που δέχθηκε η Άγκυρα τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων που είδε το φως της δημοσιότητας, όσο και από τις ΗΠΑ, αλλά και της ουδέτερης στάσης του ΟΗΕ, το θέμα του τουρκο-λιβυκού μνημονίου αναμένεται να τεθεί στις συνομιλίες που θα γίνουν στις Βρυξέλλες. Στο αποψινό δείπνο των ηγετών, κατά τη διάρκεια του οποίου πρόκειται να συζητηθεί το θέμα, τον λόγο αναμένεται να πάρει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ενημερώνοντας τους ομολόγους του και εκφράζοντας τις ελληνικές θέσεις.

Η στάση των Ευρωπαίων ηγετών στο συγκεκριμένο θέμα έχει σημασία για όλα όσα συμβαίνουν τώρα στην περιοχή αλλά η ένταση του μηνύματος που θα στείλουν έχει και πιο μακροπρόθεσμο ενδιαφέρον, με φόντο τη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, τον επόμενο μήνα στον Λευκό Οίκο.

Τι αναμένεται στο κείμενο συμπερασμάτων

Σύμφωνα με το προσχέδιο του ανακοινωθέντος της Συνόδου Κορυφής που περιήλθε στη γνώση του Reuters, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα δηλώσουν σήμερα- στηρίζοντας την Ελλάδα – πως το σύμφωνο που υπέγραψαν Λιβύη και Τουρκία για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στην Μεσόγειο αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου. «Το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο συνεννόησης για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών (και) δεν είναι σε συμφωνία με το Δίκαιο της Θάλασσας (του ΟΗΕ)», τονίζεται στο ανακοινωθέν που προετοιμάζεται για τη διήμερη σύνοδο κορυφής που ξεκινά αύριο, όπως αναμεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει κατά τρόπο αναμφισβήτητο την αλληλεγγύη του στην Ελλάδα και την Κύπρο αναφορικά με αυτές τις ενέργειες της Τουρκίας», υπογραμμίζεται στο προσχέδιο.

«Θέση αλληλεγγύης» προκρίνει το Βερολίνο

Η εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Άνταμπαρ τόνισε πως το Βερολίνο «συμμερίζεται ρητά» τη θέση αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Ελλάδα και την Κύπρο και κάλεσε την Τουρκία και την Λιβύη «να σεβαστούν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών – μελών της ΕΕ και να ακολουθούν την οριοθέτηση θαλασσίων περιοχών σύμφωνα με το ισχύον διεθνές δίκαιο».

«Συμμεριζόμαστε ρητά την αλληλέγγυα προς την Ελλάδα και την Κύπρο στάση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης και καλούμε την Τουρκία και τη Λιβύη να σεβαστούν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών – μελών της ΕΕ και να ακολουθούν την οριοθέτηση θαλασσίων περιοχών σύμφωνα με το ισχύον διεθνές δίκαιο. Η θέση μας είναι σαφής: οριοθετήσεις θαλασσίων περιοχών πρέπει να γίνονται – και αυτό ισχύει βεβαίως και για την Μεσόγειο – βάσει του ισχύοντος διεθνούς δικαίου της θάλασσας και ιδιαίτερα με την συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων πλευρών, παρακτίων κρατών είναι η σωστή λέξη», δήλωσε η κυρία Άντεμπαρ, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Οι προσδοκίες

«Καθαρή τοποθέτηση» των Ευρωπαίων εταίρων αναμένει ο Κύπριος πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης σε σχέση με το «μνημόνιο συναντίληψης» που υπέγραψαν Τουρκία και Λιβύη για τον καθορισμό θαλασσίων περιοχών, όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου Κυριάκος Κούσιος.

«Ο πρόεδρος αναμένει ότι κατά τη Σύνοδο Κορυφής θα υπάρξει μια θετική προσέγγιση στο θέμα από τους αρχηγούς κρατών και Κυβερνήσεων. Αναμένουμε όλοι ότι θα υπάρξει στις αποφάσεις καθαρή τοποθέτηση για τη συνομολόγηση του μνημονίου, με την οποία θα χαρακτηρίζεται ως απόφαση που αντίκειται στο διεθνές δίκαιο και ότι δεν επιφέρει οποιαδήποτε νομικά αποτελέσματα για τις άλλες χώρες» είπε χαρακτηριστικά.

Στο ίδιο μήκος κύματος είχε κινηθεί νωρίτερα και ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε. Αναφερόμενος στην ατζέντα της Συνόδου, όπως μεταδίδει το ΑΜΠΕ, ο Κόντε αναφέρθηκε στα κυρίαρχα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και της χώρας μας, όπως και την πρόσφατη υπογραφή των τουρκο-λιβυκών «μνημονίων», και υπογράμμισε χαρακτηριστικά: «Στη συζήτηση και στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, έπειτα από αίτημα χώρας μέλους, μπορεί να προκύψει το θέμα του σεβασμού, από μέρους της Τουρκίας, της κυριαρχίας και των κυρίαρχων δικαιωμάτων των ΑΟΖ όλων των γειτονικών χωρών της.

Το θέμα, με το οποίο ασχολήθηκαν ήδη τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια του περασμένου Ιουνίου και Οκτωβρίου, (αλλά και οι σύνοδοι του Μαρτίου και του Ιουνίου του 2018), επανέρχεται στο προσκήνιο -και όχι μόνο λόγω του ότι η Άγκυρα παρεμβάλλεται στην κυπριακή ΑΟΖ. Η Ιταλία συνεχίζει, φυσικά, να συναινεί με την ευρωπαϊκή στήριξη της Κύπρου- και ως συνέπεια των δυο μνημονίων που, όπως γνωρίζουμε, υπεγράφησαν από την Τουρκία με την κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης στους τομείς της ασφάλειας και της οριοθέτησης των αντίστοιχων ΑΟΖ, τις περασμένες ημέρες. Είναι σημαντικό να εκφραστεί και πάλι από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η στήριξη προς τις χώρες μέλη της Ένωσης που βρέχονται από τα νερά της ανατολικής Μεσογείου, όπως και η αναφορά στον πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου».

Το μήνυμα Μητσοτάκη

Το στίγμα της ελληνικής πλευράς έδωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τη συνάντησή του με τον Σέρβο Πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς. «Η ψύχραιμη και σταθερή αντιμετώπιση της επίμονης παραβατικότητας δεν πρέπει να παρερμηνεύεται. Γιατί αποτελεί προϊόν εθνικής αυτοπεποίθησης, που απορρέει πρώτον από το ότι η παρανομία δεν γεννά δίκαιο. Δεύτερον, από το ότι διαθέτουμε τα μέσα και τη βούληση να υπερασπιστούμε την εθνική μας κυριαρχία και τα δικαιώματά μας, όποτε αυτό απαιτηθεί. Και τρίτον, από το γεγονός ότι το σύνολο της διεθνούς κοινότητας τάσσεται με το μέρος της Ελλάδας στο ζήτημα του άκυρου μνημονίου συνεργασίας Τουρκίας – Λιβύης», όπως είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.

Και πρόσθεσε «Μην ξεχνάμε την καταδίκη του από Ευρωπαϊκή Ένωση, Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Αίγυπτο και Ισραήλ. Η χώρα μας έχει πολλούς και ισχυρούς συμμάχους παντού στον κόσμο. Επαναλαμβάνω, πάντως, ότι δεν θα κουραστούμε να τονίζουμε την ανάγκη σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου που είναι, άλλωστε, προϋπόθεση για κάθε σχέση καλής γειτονίας. Γι’ αυτό και, σταθερά, είμαστε υπέρ κάθε καλόπιστου διαλόγου».

Η συνάντηση στην Αθήνα

Παρόντος του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια θα γίνει σήμερα στις 16:00 το απόγευμα η συνάντηση του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων Κώστα Τασούλα με τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης Aguila Saleh Eissa, ο οποίος πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στη χώρα μας κατόπιν προσκλήσεως του Έλληνα ομολόγου του.

Θυμίζουμε ότι ο Λίβυος έστειλε προ ημερών επιστολή στον ΟΗΕ με την οποία αποδομεί τη Συμφωνία για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν και του προέδρου της Λιβύης στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, τον οποίο δεν αναγνωρίζει η εξόριστη κυβέρνηση της εν λόγω αφρικανικής χώρας στην οποία άλλωστε υπάγεται και το Κοινοβούλιο που προεδρεύει ο καλεσμένος της χώρας μας.

«Χτύπημα» από ΗΠΑ – Ουδετερότητα από ΟΗΕ

Ο ΟΗΕ μέσω του εκπροσώπου του, Φαρχάν Χαγκ, κράτησε ουδέτερη στάση για τις ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, έπειτα από το αίτημα της Αθήνας για την καταδίκη της Άγκυρας. Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ – ΜΠΕ τα Ηνωμένα Έθνη υπογράμμισαν τη σημασία η Ελλάδα και η Τουρκία να έχουν «συνεχή διάλογο» πάνω σε ευαίσθητα θέματα, τη στιγμή που η Αθήνα ζητούσε από τον ΟΗΕ να καταδικάσει το σύμφωνο  Άγκυρας – Τρίπολης για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στην Μεσόγειο.

«Η Γραμματεία του ΟΗΕ δεν παίρνει θέση ούτε σχολιάζει θέματα που αφορούν την κυριαρχία, τα δικαιώματα και τις δικαιοδοσίες (χωρών) στις θαλάσσιες ζώνες τους», δήλωσε ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ Φαρχάν Χαγκ στην καθιερωμένη ενημέρωση των δημοσιογράφων.

Νωρίτερα ωστόσο ένα ακόμα πλήγμα για την Τουρκία είχε φτάσει από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ ψήφισε τις κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας, με ψήφους 18 υπέρ και 4 κατά, για τη στρατιωτική επίθεση στη Συρία και την αγορά του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400.

Η Επιτροπή αυτή της Γερουσίας ενέκρινε το νομοσχέδιο του 2019 περί «προώθησης της αμερικανικής εθνικής ασφάλειας και αποτροπής της επανεμφάνισης του Ισλαμικού Κράτους» να κατατεθεί προς ψήφιση στην ολομέλεια του Σώματος.

«Τώρα είναι η στιγμή η Γερουσία να συνασπιστεί και να αδράξει αυτή την ευκαιρία για να αλλάξει τη στάση της Τουρκίας», δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Τζιμ Ρις. «Οι ενέργειες της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια έχουν ξεπεράσει τα όρια. Αυτό το νομοσχέδιο καθιστά σαφές στην Τουρκία ότι η στάση της στη Συρία είναι απαράδεκτη και η αγορά των S-400 είναι μη βιώσιμη», ανέφερε σε tweet του ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ.