Η Ανδόρα είναι ένα μικροσκοπικό κράτος καταχωνιασμένο στα Πυρηναία, την οροσειρά που χωρίζει την Γαλλία από την Ισπανία. Κείτεται ακριβώς πάνω στο σύνορο των δύο χωρών.
Επίσημα είναι ένα Πριγκιπάτο και ιδρύθηκε στην τρέχουσα μορφή του το 1278 μ.Χ. Είναι το μεγαλύτερο από τα 6 ευρωπαϊκά «κράτη-νάνους», με έκταση 468 τετρ. χλμ. και πληθυσμό 78.000.
Ξεχωρίζει γιατί είναι το μοναδικό κράτος στον κόσμο που έχει ως επικεφαλής του δύο ξένους αξιωματούχους: τον Πρόεδρο της γαλλικής Δημοκρατίας και τον Ισπανό Επίσκοπο της καταλανικής επαρχίας Ουρζέλ.
Η Ανδόρα έχει και ένα περίεργο ρεκόρ. Έχει τη μεγαλύτερη πυκνότητα κατοίκων-αναβατών MotoGP ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Όχι διότι διαθέτει τις καλύτερες πίστες προπόνησης ή τα καλύτερα αθλητιατρικά κέντρα, αλλά γιατί αποτελεί έναν από τους τελευταίους φορολογικούς παραδείσους της Ευρώπης.
Καταμεσής μάλιστα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (δυόμιση ώρες με αυτοκίνητο από την Βαρκελώνη), η οποία κατά τα άλλα κόπτεται ότι κυνηγά τη φοροδιαφυγή/αποφυγή. Τον ίδιο «βρώμικο» ρόλο παίζουν βέβαια το Λιχτενστάιν, το Μονακό και το Λουξεμβούργο, αλλά ο κόσμος των GP προτιμά σαφώς την Ανδόρα.
Αρκεί πράγματι να ρίξετε μια ματιά στα πολυτελή SUV ή Supercars των αναβατών στα πάντοκ ενός GP και θα εντυπωσιαστείτε από το πόσα φοράνε πινακίδες του πριγκιπάτου που ευημερεί, χάρις στο άσυλο που προσφέρει στα εισοδήματα των πλουσίων.
Κάτοικοι Ανδόρρας δηλώνουν οι αδερφοί Εσπαργκαρό (Πολ και Αλέις), ο Αυστραλός Τζακ Μίλερ, ο Βρετανός Μπράντλεϊ Σμιθ, ο Εκτορ Μπαρμπέρα, ο Μάβερικ Βινιάλες και ο Χόρχε Λορένθο.
Συνήθως η «μετακόμιση» ενός αναβάτη στον φορολογικό παράδεισο γίνεται αθόρυβα, όταν όμως γνωστοποίησε την πρόθεσή του ο Μαρκ Μάρκες, ο ντόρος και η κατακραυγή που ακολούθησαν τον ανάγκασαν να υποχωρήσει -πιθανώς και υπό την πίεση των Honda και Repsol, που φοβήθηκαν τον αντίκτυπο στη δημόσια εικόνα τους.
Ο νεαρός, που συνήθως είναι ανέμελος και δεν φοβάται να πέσει με 300+ χλμ./ώρα, σχεδόν έβαλε τα κλάματα όταν του την έπεσαν τα media και ο κόσμος, αποκαλώντας τον σχεδόν προδότη της πατρίδας. Παραμένει, λοιπόν, κάτοικος της Cervera και πληρώνει το 55% του εισοδήματός του στο ισπανικό κράτος. Ο Μάρκες αμείβεται με πάνω από 10 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο.
Για τον Λορένθο, αντίθετα, κανείς δεν ξεσηκώθηκε όταν μετακόμισε στην Ανδόρα. Είχε προηγουμένως μεταφέρει την έδρα του στο ελβετικό καντόνι Τισίνο, στα σύνορα με την Ιταλία και πιο πριν στο Γκέρνο ντι Λέσμο, κοντά στην ιταλική Μόντσα. Εκεί βρίσκεται και η έδρα της πρώην ομάδας του, της Yamaha Factory Racing.
Στην Ελβετία κατοικεί επίσημα και ο Ντάνι Πεδρόσα, ο Σκοτ Ρέντινγκ και ο Ρομπέρτο Ρόλφο. Ελβετοί κάτοικοι υπήρξαν στο παρελθόν και οι Σέτε Ζιμπερνάου και Κέισι Στόνερ. Αλλά και οι αναβάτες των Παγκόσμιων Πρωταθλημάτων Superbike και Supersport όπως οι Τσαζ Ντέιβις, Λίον Κάμιερ και Μπροκ Παρκς.
Στη μικροσκοπική χώρα, πάντως, ζουν και αναβάτες της Moto3 όπως ο Χόρχε Μαρτίν και πολλοί κορυφαίοι ποδηλάτες και οδηγοί των Ράλι.
Για την μετεγκατάσταση όλων αυτών μεσολαβεί ο πρώην αναβάτης WSBK / MotoGP, Ισπανός Ρούμπεν Ζάους, με την εταιρεία του, την «QAND Move Management Services». Ο Ζάους είναι τόσο καλά δικτυωμένος, που πρόσφατα εξασφάλισε την οικονομική συμμετοχή της Τράπεζας της Ανδόρας στην κατασκευή του εκεί Μουσείου Λορένθο.
Τελευταία, ο πρώην αγωνιζόμενος πρόσφερε τις υπηρεσίες του και στον Βινιάλες, που μετέφερε εκεί την κατοικία του από την Ιταλία. Ο Ζάους κανονίζει τα πάντα, από τη μεταφορά των επίπλων, ως το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών σε τράπεζα της μικροπολιτείας.
Όλοι αυτοί μαζεύονται στο ορεινό κρατίδιο, λόγω -φυσικά- της χαμηλής φορολογίας που προσφέρει. Ο ΦΠΑ είναι μόνον 4,5%! Ως πρόσφατα κανείς δεν πλήρωνε φόρο εισοδήματος, τώρα η φορολόγηση μόλις που αγγίζει το 10%. Έτσι, ο Λορένθο για παράδειγμα, που αμείβεται με 12,5 εκατ. ευρώ από την Ducati, πληρώνει μόλις 1,25 εκατ. φόρο, ενώ στην πατρίδα του, Ισπανία, θα πλήρωνε 6,875 εκατ.
Όπως όμως αναφέρει ο τίτλος του άρθρου, τα προνόμια αυτά αρχίζουν να συρρικνώνονται. Πρώτο βήμα είναι η κατάργηση του τραπεζικού απορρήτου στα τέλη του 2016, μετά από πίεση της ΕΕ.
Το Κοινοβούλιο της χώρας (αποκαλείται Κεντρικό Συμβούλιο) ψήφισε για πρώτη φορά έναν νόμο που τιμωρεί ποινικά την φοροδιαφυγή. Όσοι συλλαμβάνονται να κρύβουν ποσά από 75 έως 150.000 ευρώ, απειλούνται με ποινή από 3 μήνες μέχρι 3 χρόνια. Για πάνω από 150.000 ευρώ, η ποινή είναι από 12 μήνες ως 5 χρόνια.
Βέβαια το παραθυράκι παραμένει ανοικτό, αφού οι ποινές αυτές προβλέπονται για όσους συμμετέχουν σε εγκληματική οργάνωση με σκοπό την φοροδιαφυγή. Και ακόμη, από τον Ιανουάριο του 2018 θα εφαρμοστεί η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τους τραπεζικούς λογαριασμούς για τους κατοίκους μη-πολίτες της Ανδόρας.
Η κατάσταση ως πρόσφατα ήταν τόσο αδιαφανής, που ως το 2010 η χώρα ήταν καταχωρημένη στον κατάλογο με τους φορολογικούς παραδείσους που ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) θεωρούσε ως μη συνεργάσιμους.
Θανάσης Χούντρας
