Όλοι έχουμε βρεθεί στη θέση να θέλουμε να αναβάλλουμε τις δυσάρεστες υποχρεώσεις μας. Ακόμα κι αν γνωρίζουμε ότι αυτό θα μας προκαλέσει περισσότερο άγχος αργότερα, συχνά αποφεύγουμε να ξεκινήσουμε ή να ολοκληρώσουμε όσα δεν μας αρέσουν.

Όταν όμως η αναβλητικότητα αρχίζει να γίνεται πρόβλημα στην καθημερινότητά μας τότε δεν έχουμε να κάνουμε απλώς ένα ζήτημα διαχείρισης χρόνου, αλλά με μια αποτυχία αυτορρύθμισης, όπως επισημαίνουν ειδικοί στο Very Well Mind. Πρόκειται για την τάση να μεταθέτουμε διαρκώς για αργότερα εργασίες, ακόμη και όταν γνωρίζουμε ότι αυτή η αναβολή θα έχει αρνητικές συνέπειες.

Πόσο συχνό είναι το φαινόμενο;

Η αναβλητικότητα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη. Ακόμη και τα πιο οργανωμένα άτομα συχνά καταλήγουν να σπαταλούν ώρες σε ασήμαντες δραστηριότητες, αντί να επικεντρωθούν στις υποχρεώσεις τους.

Τι προκαλεί την αναβλητικότητα;

  • Λάθος εκτίμηση χρόνου: Συχνά υποτιμούμε τον χρόνο που απαιτείται για μια εργασία, δημιουργώντας μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας.
  • Αναζήτηση έμπνευσης: Πολλοί πιστεύουν ότι πρέπει να είναι σε “σωστή διάθεση” για να ξεκινήσουν κάτι. Όμως, αν περιμένουμε το κατάλληλο κίνητρο, ίσως η στιγμή αυτή να μην έρθει και ποτέ.
  • Ικανοποίηση τους παρόντος: Προτιμάμε τη βραχυπρόθεσμη ευχαρίστηση (π.χ. χαλάρωση) έναντι των μακροπρόθεσμων οφελών, όπως η ολοκλήρωση μιας εργασίας.
  • Ψυχολογικοί παράγοντες: Καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) και η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ADHD) συχνά σχετίζονται με την αναβλητικότητα.

Τύποι αναβλητικότητας

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι αναβλητικών ανθρώπων:
  • Οι παθητικοί αναβλητικοί, που δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις και να τις εφαρμόσουν. (Διαβάστε επίσης: Όλοι έχουμε ακούσει για το FOMO, αλλά τι είναι το FOBO; )
  • Οι ενεργητικοί αναβλητικοί, που αναβάλλουν συνειδητά μια εργασία γιατί όταν ενεργούν υπό πίεση αισθάνονται μεγαλύτερο κίνητρο.

Άλλοι ερευνητές κατατάσσουν τους αναβλητικούς ανθρώπους με βάση τον χαρακτήρα που προκαλεί την αναβλητικότητα:

  • Ο τελειομανής (φοβάται να κάνει λάθη),
  • Ο ονειροπόλος (δυσκολεύεται με τις λεπτομέρειες),
  • Ο αντιδραστικός (δεν θέλει να του επιβάλλουν πρόγραμμα),
  • Ο «Crisis-maker», (δουλεύει μόνο υπό έντονο άγχος)
  • Ο Οverdoer (αναλαμβάνει πάρα πολλές εργασίες και τελικά δεν βρίσκει το χρόνο να ολοκληρώσει ή να ξεκινήσει έγκαιρα καμία από αυτές)

Οι επιπτώσεις της αναβλητικότητας

Όταν η αναβλητικότητα γίνεται χρόνια, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά πολλούς τομείς της ζωής μας:

  • Αυξημένο άγχος και προβλήματα υγείας.
  • Κακή απόδοση στη δουλειά ή στις σπουδές.
  • Προβλήματα στις σχέσεις λόγω παραλείψεων και καθυστερήσεων.
  • Οικονομικές επιπτώσεις, όπως πρόστιμα για εκπρόθεσμες πληρωμές.

Πώς να ξεπεράσετε την αναβλητικότητα

Αν θέλετε να καταπολεμήσετε την αναβλητικότητα, δοκιμάστε τις εξής τεχνικές:

  • Φτιάξτε μια λίστα υποχρεώσεων με σαφείς προθεσμίες.
  • Σπάστε τις εργασίες σε μικρότερα κομμάτια για να μη φαίνονται τρομακτικές.
  • Αναγνωρίστε τα σημάδια της αναβλητικότητας και αντιδράστε άμεσα.
  • Απομακρύνετε τους περισπασμούς, όπως το κινητό ή την τηλεόραση.
  • Ανταμείψτε τον εαυτό σας κάθε φορά που ολοκληρώνετε μια εργασία.

Η αναβλητικότητα είναι συνηθισμένη, αλλά αν αφεθεί ανεξέλεγκτη, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Κατανοώντας τις αιτίες της και εφαρμόζοντας πρακτικές τεχνικές, μπορείτε να τη μειώσετε και να αυξήσετε την παραγωγικότητά σας. Το κλειδί είναι να ξεκινήσετε, ακόμη και με ένα μικρό βήμα… χωρίς αναβολή.