Οι επιπτώσεις του καπνού από τις πυρκαγιές στην υγεία μας είναι γνωστές και τεκμηριωμένες, ωστόσο μια νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι οι συνέπειες επεκτείνονται πέρα από τους πνεύμονες και την καρδιά, επηρεάζοντας και την υγεία του εγκεφάλου μας.
Με την κλιματική αλλαγή να αυξάνει τη συχνότητα και την ένταση των πυρκαγιών, οι κίνδυνοι για την υγεία μας αυξάνονται σημαντικά. Ο καπνός δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για όσους βρίσκονται κοντά, αλλά μπορεί να μεταφερθεί ακόμη και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.
Πλέον, οι έρευνες συνδέουν τα μικροσωματίδια του καπνού και την αυξημένη έκθεση σε αυτά με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας και εν γένει γνωστικών προβλημάτων.
Η Stephanie Cleland, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Simon Fraser, τονίζει στο NBC ότι μέχρι τώρα η έρευνα επικεντρωνόταν στους πνεύμονες και την καρδιά, ωστόσο οι γνωστικές επιπτώσεις και η εγκεφαλική υγεία φαίνεται πως είναι εξίσου σημαντικές.
Η σχέση καπνού και άνοιας
Η τελευταία σχετική έρευνα παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο της Ένωσης Αλτσχάιμερ, υποδεικνύοντας ότι ο καπνός από τις πυρκαγιές μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες άνοιας.
Η μελέτη ανέλυσε τα ιατρικά αρχεία περισσότερων από 1,2 εκατομμύρια ηλικιωμένων στη Νότια Καλιφόρνια από το 2009 έως το 2019. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι πιθανότητες εμφάνισης άνοιας αυξήθηκαν κατά 21% για κάθε πρόσθετο μικρογραμμάριο ανά κυβικό μέτρο λεπτών σωματιδίων από καπνό που εκτέθηκαν οι συμμετέχοντες, κατά μέσο όρο, σε τρία χρόνια.
Αντιθέτως, η ίδια αύξηση έκθεσης σε λεπτά σωματίδια από άλλες πηγές, όπως τα αυτοκίνητα ή τα εργοστάσια, συνδέθηκε με μια αύξηση μόλις 3% στις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας.
H Holly Elser, συγγραφέας της μελέτης, αναγνωρίζει ότι τα ευρήματα είναι προκαταρκτικά, αλλά υπογραμμίζουν ξεκάθαρα ότι τη σύνδεση της χρόνιας έκθεσης στον καπνό των πυρκαγιών με την γνωστική έκπτωση. Αυτό που ακόμη παραμένει άγνωστο είναι το επίπεδο στο οποίο ο καπνός από πυρκαγιές αρχίζει να αποτελεί κίνδυνο για την άνοια.
Μια ακόμη μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2023 στο JAMA, διαπίστωσε ότι η υψηλότερη έκθεση σε λεπτά σωματίδια από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών, συνδέθηκε με υψηλότερα ποσοστά άνοιας.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα μικροσκοπικά σωματίδια στον καπνό μπορούν να διαπεράσουν το «φράγμα» αίματος-εγκεφάλου, προκαλώντας φλεγμονή στο κεντρικό νευρικό σύστημα ή να ταξιδέψουν απευθείας στον εγκέφαλο μέσω της μύτης, επηρεάζοντας την ικανότητα σκέψης, μάθησης ή μνήμης.
Επιπτώσεις και στην ταχυτητα σκέψης και την προσοχή
Η άνοια δεν είναι η μόνη πιθανή συνέπεια. Μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι οι ενήλικες που είχαν πρόσφατα εκτεθεί σε καπνό από πυρκαγιές απέδωσαν χειρότερα σε παιχνίδια που μετρούν δεξιότητες όπως μνήμη, προσοχή, ευελιξία, ταχύτητα επεξεργασίας και επίλυση προβλημάτων.
Για να μειωθεί η έκθεση στον καπνό από πυρκαγιές, οι ειδικοί συνιστούν στους κατοίκους περιοχών με δείκτη ποιότητας αέρα που ξεπερνάει το 100 να αποφεύγουν τις εξωτερικές δραστηριότητες, να κλείνουν τα παράθυρα, να χρησιμοποιούν φίλτρα αέρα εσωτερικού χώρου και να φορούν μάσκες (N95) εάν χρειάζεται να βγουν έξω.
Η συνειδητοποίηση των επιπτώσεων του καπνού από τις πυρκαγιές στην εγκεφαλική υγεία είναι κρίσιμη, καθώς οι κλιματικές αλλαγές συνεχίζουν να αυξάνουν τη συχνότητα και την ένταση των πυρκαγιών, απειλώντας την υγεία μας σε πολλαπλά επίπεδα.
