Η αρθρίτιδα των γονάτων και των ισχίων ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο. Μέχρι σήμερα η μόνη δυνατότητα που υπήρχε ήταν όταν ο πάσχων δεν μπορούσε πλέον να υποφέρει τον πόνο, να υποβληθεί σε εγχείρηση για να μπορεί να βαδίζει. Οι εγχειρήσεις αυτές λέγονται αρθροπλαστικές και συνεχίζουν να αποτελούν λύση για προχωρημένες αρθρίτιδες των ισχίων και των γονάτων.
Γράφει ο Ιωάννης Η. Βλάχος, ορθοπαιδικός-χειρουργός
Η λύση όμως είναι, αν υπήρχε τρόπος να αναστείλει κανείς την αρχόμενη αρθρίτιδα του ισχίου ή του γόνατος. Έχουν γίνει προσπάθειες με αρθροσκοπήσεις και χορήγηση φαρμάκων που λέγονται συμπληρώματα. Οι αρθροσκοπήσεις στα γόνατα έχει πια αποδειχθεί ότι όταν γίνονται μετά την ηλικία των 50, χειροτερεύουν την κατάσταση του ποδιού.
Στο ισχίο η αρθροσκόπηση δεν μπορεί να προσφέρει λύση. Τα συμπληρώματα, έτσι λέγονται ουσίες που παρεμβαίνουν στον οργανισμό, στο μεταβολισμό του χόνδρου, όπως είναι το κολλαγόνο, η χονδροϊτίνη, η γλουκοζαμίνη και το υαλουρονικό οξύ, με μια μελέτη που έγινε τα δύο τελευταία χρόνια στην Αμερική, σε 200.000 άτομα, έδειξε ότι δεν προκαλούν πρακτικά καμιά βελτίωση στο χόνδρο της άρθρωσης του γόνατος ή του ισχίου. Όμως τα συμπληρώματα αυτά δεν έχουν βλαπτική επίπτωση στον οργανισμό αυτών που τα παίρνουν.
Τι είναι η αρθρίτιδα;
Αρθρίτιδα ονομάζεται η αλλοίωση του χόνδρου των αρθρώσεων. Ο φυσιολογικός χόνδρος είναι ελαστικός, στιλπνός (γυαλιστερός) και έχει μεγάλη αντοχή στις πιέσεις (δεν παραμορφώνεται) γιατί περιέχει πολύ νερό. Όταν για κάποιο λόγο υποστεί τραυματισμό (λόγω ηλικίας, λόγω στραβού άξονα του ποδιού, κ.α.) χάνει τα υγρά κι αρχίζει να εκφυλίζεται (αλλοιώνεται) μέχρι να καταστραφεί εντελώς και ν΄ αφήσει το οστούν (κόκκαλο) της άρθρωσης γυμνό, ακάλυπτο. Τότε έχει εγκατασταθεί πλήρως η αρθρίτιδα. Άρα ο χόνδρος έχει διάφορα στάδια αλλοίωσης. Αρχικά χάνει τη στιλπνάδα και την ελαστικότητά του, κατόπιν αρχίζει να δημιουργεί σκασίματα και τελικά πέφτει κι αφήνει το οστούν ακάλυπτο.
Βλαστοκύτταρα
Τα τελευταία οκτώ χρόνια έχει αρχίσει ν΄ αναπτύσσεται μια τεχνική έγχυσης ή τοποθέτησης βλαστοκυττάρων στην περιοχή του χόνδρου που αλλοιώνεται.
Τα βλαστοκύτταρα είναι κύτταρα πρωτογενή (λέγονται μεσεγχυματικά). Υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες στον ομφάλιο λώρο. Στους ενήλικες υπάρχουν άφθονα στο υποδόριο λίπος και στον μυελό των οστών. Από το λίπος με ειδική τεχνική μπορεί κανείς να τα αφαιρέσει και να τα πολλαπλασιάσει σε μεγάλους αριθμούς (30-40 εκ. κύτταρα).
Τα βλαστοκύτταρα αυτά μπορούν ή να τοποθετηθούν υπό μορφή ζέλης όπου έχει φύγει ο χόνδρος ή να εγχυθούν με ένεση μέσα στην άρθρωση.
Τα βλαστοκύτταρα, επειδή είναι αρχέγονα κύτταρα, όπου βρεθούν, αλλάζουν υφή και γίνονται όπως το περιβάλλον τους (αν είναι κόκκαλο: κόκκαλο, αν είναι χόνδρος: χόνδρος, αν είναι καρδιακός μυς: καρδιακός μυς – γι΄ αυτό χρησιμοποιούνται και στην καρδιοχειρουργική).
Από ετών και στην Ελλάδα έχει αρχίσει η εφαρμογή βλαστοκυττάρων για την πρόληψη αρχόμενης αρθρίτιδος του ισχίου ή του γόνατος.
Η θεραπεία αρχίζει να καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Είναι σχετικά απλή στην εφαρμογή της. Αρχικά γίνεται λιποαναρρόφηση και αφού ετοιμαστούν τα βλαστοκύτταρα στο εργαστήριο, μετά 5-10 ημέρες ή ενίονται με ακτινολογική παρακολούθηση στο ισχίο ή το γόνατο ή γίνεται αρθροσκόπηση και τοποθετούνται με τη μορφή ζέλης. Εξαρτάται από το μέγεθος της βλάβης. Σε χόνδρο που φαίνεται με μαγνητική, να έχει χάσει την στιλπνότητά του, γίνεται ένεση. Όταν έχει χαραγματιές γίνεται ή ένεση ή ζέλη. Όταν έχει αποπέσει, τοποθετούνται με τη μορφή ζέλης αρθροσκοπικά.
Ο ασθενής για την ένεση δεν χρειάζεται νοσηλεία. Για τη ζέλη παραμένει μία ημέρα. Και στις δύο περιπτώσεις χρησιμοποιεί δύο πατερίτσες για 20 ημέρες και μία πατερίτσα για άλλες 20 ημέρες.
Στο ισχίο η έγχυση γίνεται με ένεση και ακτινολογική παρακολούθηση.
Αποτελέσματα νιώθει κανείς μετά το τρίμηνο, οπότε έχουν αναπτυχθεί αρκετά βλαστοκύτταρα κι έχουν δημιουργήσει χονδροκύτταρα. Σαφής βελτίωση υπάρχει στους 12 μήνες, οπότε γίνεται νέα μαγνητική για επιβεβαίωση του αποτελέσματος της θεραπείας.
Όταν η αρθρίτιδα έχει προχωρήσει και έχει δημιουργηθεί βλάβη και στο οστούν, τότε τα βλαστοκύτταρα δεν μπορούν πια να αξιοποιηθούν. Χρειάζεται μεγαλύτερη επέμβαση. Με την επέμβαση αυτή στην περιοχή της βλάβης, της νέκρωσης του χόνδρου και του οστού, παρεμβάλλεται ένα εμφύτευμα ώστε να μην τρίβεται κόκκαλο με κόκκαλο.
Η χειρουργική αυτή επέμβαση που γίνεται μέσω μιας μικρής (mini) τομής και χωρίς απώλεια αίματος, ονομάζεται μονοδιαμερισματική. Ο ασθενής χρειάζεται ελάχιστη νοσηλεία (3 ημερών) και βαδίζει σχεδόν αμέσως.
Σε διάστημα δύο εβδομάδων έχει πλήρως αποκατασταθεί. Όπως τα βλαστοκύτταρα είναι η επανάσταση στην αρθρίτιδα, η μονοδιαμερισματική είναι η επανάσταση στις αρθροπλαστικές.
Λέξεις κλειδιά:
– αρθρίτιδα
– συμπληρώματα
– αρθροσκόπηση
– βλαστοκύτταρα
– αρθροπλαστική
– μονοδιαμερισματική
