Σε απόλυτο πρωταγωνιστή της παγκόσμιας πραγματικότητας εξελίσσεται από τον Δεκέμβριο του 2019 ο κορονοϊός.

Ο SARS-CoV-2 έχει πλήξει 115 χώρες, σκορπώντας τον τρόμο, αφού ο πολύ εύκολος τρόπος μετάδοσής του έχει οδηγήσει σε πάνω από 119.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και περισσότερους από 4.200 θανάτους.

Ένα πράγμα είναι σίγουρο: ο ιός μπορεί να πυροδοτήσει μία «καταιγίδα» σε πολλά όργανα του ανθρώπινου σώματος, καθώς τέτοια είναι η φύση του, όπως και των προηγούμενων κορονοϊών, που μεταπήδησαν από τα ζώα στον άνθρωπο, όπως ο SARS και ο MERS.

Τι προκαλεί λοιπόν στο σώμα ο κορονοϊός, που είναι τόσο γενετικά παρόμοιος με τον SARS ώστε κληρονόμησε τον τίτλο SARS-CoV-2; Ας επιχειρήσουμε να ρίξουμε μια ματιά στα όργανα που επηρεάζει και τον τρόπο με τον οποίο το κάνει σύμφωνα με το National Geographic.

Οι πνεύμονες

Για τους περισσότερους ασθενείς η COVID-19, η ασθένεια που προκαλεί ο κορονοϊός, ξεκινάει και τελειώνει στους πνεύμονες, όπως η γρίπη. Μεταδίδεται όταν το άτομο που έχει προσβληθεί βήξει ή φτερνιστεί, διασπείροντας σε όσους βρίσκονται κοντά του σταγονίδια. Οι κορονοϊοί προκαλούν ίδια συμπτώματα με αυτά της γρίπης. Όσοι νοσήσουν ξεκινούν με πυρετό και βήχα, που μπορεί να καταλήξει σε πνευμονία.

Μετά το ξέσπασμα του SARS-CoV-2 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε ότι η ασθένεια επιτέθηκε στους πνεύμονες σε τρεις φάσεις: ιογενής αναπαραγωγή, υπεραντίδραση του ανοσοποιητικού και στο τέλος καταστροφή των πνευμόνων.

Δεν πέρασαν όμως όλοι οι ασθενείς από τις τρεις αυτές φάσεις. Στην πραγματικότητα μόνο το 25% των ασθενών που εμφάνισαν τον κορονοϊό κατέληξαν με διαλυμένους πνεύμονες και ήταν και αυτοί που έχασαν τη ζωή τους.

Ο Matthew B. Frieman, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ ο οποίος μελετά την παθολογία των κορονοϊών επισημαίνει ότι ο νέος τύπος ακολουθεί τα μοτίβα του SARS. Τις πρώτες μέρες της μόλυνσης επιτίθεται ραγδαίως στα κύτταρα των πνευμόνων.

«Αυτό που βλέπουμε συχνά σε σοβαρά ασθενείς mε COVID-19 είναι μια κατάσταση που την αποκαλούμε Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Δυσχέρειας, ή ARDS», λέει η δρ Λόρα Ε. Έβανς του University of Washington Medical Center. Προκαλείται βλάβη στους πνεύμονες η οποία οδηγεί στη διαρροή υγρών στους πνεύμονες από μικρά αιμοφόρα αγγεία. Το υγρό συσσωρεύεται στις κυψελίδες των πνευμόνων δυσχεραίνοντας τη μεταφορά οξυγόνου από τον αέρα στο αίμα.

Ακόμα και αν δεν επέλθει ο θάνατος κάποιοι ασθενείς επιβιώνουν με μόνιμη βλάβη στους πνεύμονες.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ ο SARS δημιουργεί τρύπες στους πνεύμονες που μοιάζουν με κυψελίδες και αυτές οι βλάβες παρουσιάζονται και σε όσους έχουν τον νέο κορονοϊό. Το πιθανότερο είναι οι τρύπες να δημιουργούνται από το ανοσοποιητικό που υπεραντιδρά προκειμένου να αντιμετωπίσει την επίθεση του ιού. Και μολονότι μπορεί να ξεφορτωθεί τη μόλυνση η αντίδραση μπορεί να δημιουργήσει φλεγμονή.

Οι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν να υποστηριχθούν μηχανικά όπως και να τους παρασχεθεί οξυγόνο.

Το στομάχι

Κατά τη διάρκεια της επιδημίας του SARS και MERS σχεδόν το ένα τέταρτο των ασθενών είχε διάρροια. Ο Matthew B. Frieman επισημαίνει ότι ακόμα δεν είναι σαφές εάν ο νέος κορονοϊός μπορεί να φέρει τέτοια γαστρεντερικά συμπτώματα.

Όπως επισημαίνει όταν ένας ιός εισέρχεται στο σώμα μας αναζητά στο εξωτερικό των ανθρώπινων κυττάρων τις αγαπημένες του «πόρτες», τους υποδοχείς που θα του επιτρέψουν να εισβάλλει. Κάποιοι ιοί είναι επιλεκτικοί και άλλοι… αλαζόνες στη συμπεριφορά τους.

«Μπορούν εύκολα να διεισδύσουν σε όλους τους τύπους των κυττάρων» λέει η πρώην πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης για τη Μελέτη των ηπατικών νόσων Anna Suk Fong Lok. Τόσο οι ιοί SARS όσο και οι ιοί MERS μπορούν να προσπελάσουν τα κύτταρα που διαπερνούν το λεπτό και τo παχύ έντερο προκαλώντας διάρροια.

Ο Frieman υποστηρίζει ότι ακόμα δεν ξέρουμε αν ο SARS-CoV-2 μπορεί να κάνει το ίδιο, φαίνεται όμως να χρησιμοποιεί τον ίδιο υποδοχέα στους πνεύμονες και τα έντερα όπως ο SARS.

Αιμοφόρα αγγεία

Η δρ Λόρα Ε. Έβανς λέει ότι ο νέος κορονοϊός μπορεί να επηρεάσει τα αιμοφόρα αγγεία όπως αναφέρει το περιοδικό Healthline.

Τα προβλήματα μπορεί να εμφανιστούν ως καρδιακές αρρυθμίες, μη επαρκή αιμάτωση των ιστών, ή χαμηλή αρτηριακή πίεση ώστε να κριθεί απαραίτητη η χορήγηση φαρμάκων.

Μέχρι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να επηρεάσει την καρδιά.

Το συκώτι

Στην περίπτωση του νέου κορονοϊού το συκώτι μπορεί να χαρακτηριστεί ως παράπλευρη απώλεια. Οι επιστήμονες έχουν ενδείξεις ότι ο μπορεί ο SARS-CoV-2 να χτυπήσει το συγκεκριμένο όργανο, αν και μέχρι στιγμής οι επιπτώσεις δεν φαίνεται να είναι απειλητικές για τη ζωή του ασθενούς.

«Από τη στιγμή που ένας ιός μπαίνει στο αίμα, μπορεί να κολυμπήσει σε οποιοδήποτε όργανο. Το συκώτι είναι ένα όργανο με πολλά αγγεία, έτσι ένας κορονοϊός μπορεί εύκολα να μπει στο ήπαρ» λέει η δρ. Lok.

Το συκώτι δουλεύει πολύ σκληρά για να εξασφαλίσει τη σωστή λειτουργία του σώματος. Κύρια δουλειά του είναι να επεξεργάζεται το αίμα, αφού φύγει από το στομάχι, φιλτράροντας τις τοξίνες, δημιουργώντας θρεπτικά συστατικά που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο οργανισμός, ενώ περιλαμβάνει και ένζυμα που επιταχύνουν τις χημικές αντιδράσεις του τελευταίου.

Σε ένα υγιές σώμα τα ηπατικά κύτταρα πεθαίνουν συνεχώς και απελευθερώνουν ένζυμα στο αίμα, λέει η Lok. Στη συνέχεια το έξυπνο αυτό όργανο δημιουργεί νέα κύτταρα και αυτή η διαδικασία αναγέννησης το βοηθάει να αντιμετωπίσει πιθανές φλεγμονές.

Καμπανάκι κινδύνου χτυπάει αν έχεις ασυνήθιστα υψηλά ποσοστά ενζύμων -ένα χαρακτηριστικό των ασθενών που έχουν προσβληθεί από SARS και MERS. Μπορεί να είναι ένδειξη μιας φλεγμονής από την οποία το ήπαρ μπορεί να επανακάμψει ή κάτι σοβαρότερο όπως η ηπατική ανεπάρκεια.

Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα κατανοήσει ακριβώς πώς ο νέος κορονοϊός μπορεί να επηρεάσει το συκώτι: μπορεί να μολύνει άμεσα το ήπαρ αναπαράγοντας και σκοτώνοντας τα ίδια κύτταρα ή αυτή η καταστροφή των κυττάρων μπορεί να είναι μια παράπλευρη απώλεια που προέρχεται από την προσπάθεια του οργανισμού να αντεπεξέλθει στην επίθεση του ιού.

Οι νεφροί

Οι νεφροί είναι άλλο ένα όργανο που μπορεί να μπλεχτεί στο χάλι που προκαλούν οι κορονοϊοί. Το 6% των ασθενών με SARS και το ένα τέταρτο των ασθενών με MERS έπαθαν νεφρική ανεπάρκεια. Έρευνες έδειξαν ότι ο νέος κορονοϊός μπορεί να κάνει το ίδιο. Μπορεί να είναι ένα σχετικά ασυνήθιστο χαρακτηριστικό της νόσου, είναι όμως θανατηφόρο. Το 91,5% των ασθενών με SARS  πέθανε σύμφωνα με έρευνα που έγινε το 2005.

Όπως το συκώτι έτσι και οι νεφροί λειτουργούν σαν φίλτρο στο αίμα. Κάθε νεφρός είναι γεμάτος με 800.000 νεφρώνες, οι οποίοι αποτελούνται από το κυρίως φίλτρο και το σύστημα μικροσκοπικών σωλήνων, που επιλεκτικά κρατούν τα απαραίτητα για τον οργανισμό συστατικά του αίματος και αποβάλλουν μόνο εκείνες τις ουσίες που βλάπτουν τον νεφρό και τον άνθρωπο.

Οι κορονοϊοί επηρεάζουν κυρίως τους μικροσκοπικούς σωλήνες, κάτι που διαπιστώθηκε μετά το ξέσπασμα του SARS, με τον ιό να εντοπίζεται σε αυτά τα νεφρικά σωληνάρια, τα οποία μπορούν να υποστούν φλεγμονή.

«Αν ένας ιός βρίσκεται στο αίμα σας δεν είναι ασυνήθιστο να ανιχνευτεί και σε αυτά τα σωληνάρια» είπε ο επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ Kar Neng Lai. Καθώς οι νεφροί φιλτράρουν διαρκώς το αίμα, μερικές φορές αυτοί οι σωλήνες μπορούν να παγιδεύσουν τον ιό και να προκαλέσουν παροδικό ή ήπιο τραυματισμό. Ο τραυματισμός αυτός μπορεί να αποβεί μοιραίος αν ο ιός διαπεράσει τα κύτταρα και αρχίσει να αναπαράγεται.