«Ιατρικό ορόσημο» και «ιστορική καμπή» χαρακτηρίζεται από πολλούς μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα, καθώς, για πρώτη φορά, μπορεί να ανοίξει το δρόμο για την ανάπτυξη ενός χαπιού που θα θεραπεύει τη νόσο Αλτσχάιμερ, καθώς και άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες, σταματώντας την καταστροφή των κυττάρων του εγκεφάλου.

Πάντως η έρευνα, που έγινε με επιτυχία σε ποντίκια, βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο και είναι πιθανό ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον μία δεκαετία έως ότου υπάρξει κάποιο νέο φάρμακο, χωρίς κάτι τέτοιο να είναι καν εγγυημένο. Παρ’ όλες όμως τις επιφυλάξεις των επιστημόνων, είναι η πρώτη φορά, όπως αναγνωρίζεται από τους ειδικούς, που μια χημική ουσία λαμβάνεται από το στόμα, φθάνει στον εγκέφαλο και φαίνεται να σταματά πλήρως μια νευροεκφυλιστική πάθηση.

Οι ερευνητές της Μονάδας Τοξικολογίας του Συμβουλίου Ιατρικών Ερευνών (MRC) της Βρετανίας, με επικεφαλής την καθηγήτρια Τζιοβάνα Μαλούτσι του πανεπιστημίου του Λέστερ, που έκαναν τη δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Science Translational Medicine», σύμφωνα με το BBC και τις εφημερίδες Guardian και Indepedent, εστίασαν την προσοχή τους στη ρίζα όλων των νευροεκφυλιστικών παθήσεων, στις αφύσικου σχήματος πρωτεΐνες που προσκολλώνται μεταξύ τους και σχηματίζουν πλάκες στον εγκέφαλο, με συνέπεια το θάνατο των νευρικών κυττάρων.

Ενώ συνήθως η επιστημονική έρευνα εστιάζει στο να εμποδίσει τη συσσώρευση αυτών των πρωτεϊνών, αυτή τη φορά οι ερευνητές στη Βρετανία επικεντρώθηκαν στον καταστροφικό τρόπο που τα εγκεφαλικά κύτταρα αντιδρούν στις ανώμαλες πρωτεΐνες. Χρησιμοποιώντας ένα πειραματικό φάρμακο που είχαν εγχύσει στα ποντίκια, «καθοδήγησαν» τα νευρικά κύτταρα έτσι ώστε να σταματήσουν να πεθαίνουν.

Το φάρμακο δοκιμάστηκε σε ποντίκια με τη νόσο των πριονίων (τα οποία προκαλούν την ασθένεια των «τρελών αγελάδων»), αλλά πιστεύεται ότι έχει ισχύ και στις άλλες νευροεκφυλιστικές παθήσεις, όπως το Αλτσχάιμερ. Το φάρμακο μπλοκάρει ένα ένζυμο (PERK), το οποίο, στο πλαίσιο της φυσικής άμυνας του οργανισμού κατά των ανώμαλων πρωτεϊνών, ωθεί τους νευρώνες να αντιδράσουν με αυτοκαταστροφικό τρόπο, ο οποίος επιφέρει τον θάνατό τους. Το μπλοκάρισμα του ενζύμου μέσω του φαρμάκου σταματά αυτή η αντίδραση και τα εγκεφαλικά κύτταρα επιβιώνουν, μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Πέντε εβδομάδες μετά τη θεραπεία, τα πειραματόζωα δεν εμφάνιζαν συμπτώματα όπως απώλεια μνήμης και μειωμένα αντανακλαστικά. Επίσης, έζησαν περισσότερα από άλλα ποντίκια με την ασθένεια, που δεν είχαν πάρει το ίδιο πειραματικό φάρμακο με την κωδική ονομασία GSK2606414, το οποίο έχει αναπτύξει η φαρμακευτική εταιρία GlaxoSmithKline.

Όμως τα πειραματόζωα που έκαναν τη θεραπεία, εμφάνισαν σοβαρές παρενέργειες (κυρίως λόγω βλάβης στο πάγκρεας), όπως απώλεια βάρους και αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Γι’ αυτό οι ερευνητές δήλωσαν ότι θα χρειαστεί ακόμα αρκετός χρόνος προτού ξεκινήσουν οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, ώστε, όπως είπαν, οι παρενέργειες να μειωθούν στο μέλλον με περαιτέρω έρευνα.

Από την άλλη, εξέφρασαν την αισιοδοξία τους ότι κάποια στιγμή θα καταφέρουν να δημιουργήσουν ένα χάπι που θα προστατεύει τον εγκέφαλο από τις νευροεκφυλιστικές νόσους. «Απέχουμε ακόμα πολύ δρόμο από ένα φάρμακο που θα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε ανθρώπους, καθώς η εν λόγω ουσία είχε σοβαρές παρενέργειες (στα πειραματόζωα). Όμως δείξαμε ότι η ανάπτυξη νέων φαρμακευτικών θεραπειών αποτελεί τώρα πλέον μια πραγματική δυνατότητα», ανέφερε η Τζιοβάνα Μαλούτσι.

«Αυτή είναι η πρώτη πειστική αναφορά ότι ένα μικρό φάρμακο σταματά την προϊούσα καταστροφή των νευρώνων στον εγκέφαλο», σχολίασε ο καθηγητής Χημείας Ρότζερ Μόρις του King’s College του Λονδίνου. «Αν και η έρευνα έγινε σε ποντίκια, όχι σε ανθρώπους, ενώ αφορά τη νόσο των πριονίων και όχι το Αλτσχάιμερ, επειδή είναι παρόμοιος ο τρόπος που πεθαίνουν οι νευρώνες σε αυτές τις δύο ασθένειες, αυτό το εύρημα, υποπτεύομαι, θα κριθεί από την ιστορία ως ένα σημείο καμπής στην έρευνα για φάρμακα που θα σταματήσουν τη νόσο» πρόσθεσε.