Σχεδόν 4% της θνησιμότητας από κάθε αίτια συνδέεται με την υπερβολική καθιστική ζωή. Το να καθόμαστε για περισσότερες από 3 ώρες την ημέρα, ευθύνεται για το 3,8% της θνησιμότητας από κάθε αιτία, σύμφωνα με μια ανάλυση των ερευνών συμπεριφοράς από 54 χώρες. Είναι σημαντικό το ότι η μείωση της διάρκειας του καθίσματος σε λιγότερο από 3 ώρες την ημέρα μπορεί να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής 0,20 χρόνια κατά μέσο όρο, αναφέρουν οι Leandro Fórnias Machadode Rezende, MSc και οι συνεργάτες του από το Τμήμα Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο της Βραζιλίας, σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο στις 23 Μαρτίου στο American Journal of Preventive Medicine. Αν και προηγούμενες έρευνες έχουν συνδέσει τον υπερβολικό χρόνο καθιστικής ζωής με μια σειρά από προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας και του μεταβολικού συνδρόμου καθώς και με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο ακόμη και μεταξύ των ανθρώπων που ασκούνται τακτικά, άλλα ευρήματα δεν έχουν υποστηρίξει αυτό το συμπέρασμα. Στην παρούσα ανάλυση, οι ερευνητές προσπάθησαν να προσδιορίσουν το πραγματικό κλάσμα αποδιδόμενου κινδύνου στον πληθυσμό (population-attributable fraction, PAF) από όλα τα αίτια της θνησιμότητας που σχετίζονται με το χρόνο καθίσματος καθώς και τα πιθανά κέρδη στο προσδόκιμο ζωής από την απουσία αυτού του παράγοντα κινδύνου. «Το PAF είναι μία μέτρηση της συσχέτισης που χρησιμοποιείται από επιδημιολόγους ώστε να ποσοτικοποιήσουν και να συνοψίσουν την επιβάρυνση της δημόσιας υγείας από έναν παράγοντα κινδύνου και περιγράφει πόσο ένα αποτέλεσμα (σε αυτή τη μελέτη, η θνησιμότητα από όλα τα αίτια) μπορεί να μειωθεί με την εξάλειψη της έκθεσης σε αυτό τον παράγοντα (σε αυτή την περίπτωση , ο χρόνος καθίσματος)», εξηγούν οι συγγραφείς. Για την έρευνα, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από μια δημοσιευμένη μετα-ανάλυση των μελετών παρατήρησης σε ενήλικες, που συνδυάζουν στατιστικά στοιχεία σχετικά με το μέγεθος του πληθυσμού, αναλογιστικούς πίνακες και την συνολική θνησιμότητα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους «ο χρόνος της καθιστικής ζωής ήταν υπεύθυνος για το 3,8% της συνολικής θνησιμότητας (περίπου 433.000 θάνατοι) σε 54 χώρες σε όλο τον κόσμο», αναφέρουν. Επιπλέον, παρατηρείται μια σχέση δόσης-απόκρισης μεταξύ του χρόνου καθίσματος και όλων των αιτιών θνησιμότητας. «Ακόμη και μέτριες μειώσεις, όπως η μείωση κατά 10% του μέσου χρόνου καθίσματος ή 30 λεπτά απόλυτης μείωσής του ανά ημέρα, θα μπορούσε να έχει μια άμεση επίδραση στην ολική θνητότητα (0,6%) στις αξιολογούμενες χώρες. Πιο τολμηρές αλλαγές (για παράδειγμα, 50% μείωση ή 2 ώρες λιγότερες) θα αντιπροσωπεύσουν τουλάχιστον τρεις φορές λιγότερους θανάτους σε σχέση με τα σενάρια μείωσης κατά 10% ή 30 λεπτών την ημέρα». Επειδή η σωματική αδράνεια είναι η ίδια παράγοντας κινδύνου για θνησιμότητα από κάθε αιτία, οι ερευνητές έλαβαν υπόψη το αποτέλεσμα της απομάκρυνσης τόσο της σωματικής αδράνειας όσο και του χρόνου καθίσματος και διαπίστωσαν ότι «περίπου το 14% όλων των θανάτων ετησίως (πάνω από 1,5 εκατομμύρια θανάτους στις χώρες αυτές) θα μπορούσε να αποφευχθεί». Προειδοποιούν, ωστόσο, ότι η εκτίμηση αυτή προϋποθέτει την ανεξαρτησία μεταξύ της σωματικής αδράνειας και του χρόνου καθίσματος, «η οποία εξακολουθεί να απαιτεί περαιτέρω έρευνα».
Τα ευρήματα της έρευνας
Τα ευρήματα δείχνουν τη σημασία της προώθησης της αυξημένης φυσικής δραστηριότητας και την μείωση της παρατεταμένης καθιστικής ζωής για τη μείωση του κινδύνου για πρόωρο θάνατο. Ωστόσο «η αλλαγή των επιπέδων του πληθυσμού της καθιστικής συμπεριφοράς είναι μία πρόκληση», παραδέχονται οι συγγραφείς. Η υπερβολική καθιστική ζωή είναι συχνή στον σύγχρονο πολιτισμό και καθορίζεται από πολλούς κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, το σύνολο των οποίων «επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από το σημερινό οικονομικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου αριθμού πιο γρήγορων μέσων μετακίνησης προς τους χώρους εργασίας, προς το σπίτι και το αστικό περιβάλλον, ανισότητες που αναγκάζουν τους ανθρώπους να ταξιδεύουν μεγάλες αποστάσεις και να ζουν σε περιοχές που δεν έχουν υποστήριξη για ενεργητικό τρόπο ζωής», δηλώνουν οι συγγραφείς. Σε αυτό το πλαίσιο, «μόνο παρεμβάσεις που στοχεύουν στην αντιμετώπιση των καθοριστικών παραγόντων της καθιστικής συμπεριφοράς θα είναι σε θέση να επιτύχουν τα πιο τολμηρή σενάρια που αναφέρονται σε αυτή την ανάλυση». Μετά και από τα τελευταία αυτά δεδομένα, γίνεται για άλλη μία φορά κατανοητό το πόσο σημαντική είναι η ενεργητική κινητοποίηση του ατόμου στην επίτευξη της καλής υγείας. Ο ρόλος μας είναι τόσο η παρέμβαση με παθητικές μεθόδους και τεχνικές ώστε να βελτιώσουμε κακές στάσεις και ανισορροπίες από την παρατεταμένη καθιστική ζωή, όσο και η επανεκπαίδευση σε σωστές στάσεις και η εκπαίδευση σε ένα νέο τρόπο ζωής με περισσότερη κίνηση και άσκηση. Αυτή η αλλαγή του τρόπου ζωής φαίνεται να είναι ότι καλύτερο μπορεί να κάνει ένα άτομο για την βελτίωση της υγείας του σε βάθος χρόνου. 