Η ιστορία των Canadair: Τελικά πόσα πυροσβεστικά έχουμε και γιατί δεν αγοράζουμε καινούργια

Οι πολύπειροι και ικανότατοι πιλότοι των πυροσβεστικών αεροπλάνων που επιχειρούν στη χώρα μας κάθε καλοκαίρι, απέδειξαν για μια ακόμη φορά με τον πιο δραματικό τρόπο ότι παλεύουν με αυταπάρνηση απέναντι στα πύρινα μέτωπα. Ρίχνονται στις φλόγες ακόμη και εάν τα πτητικά μέσα δεν βοηθάνε σε κάτι τέτοιο.

Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι τα αεροπλάνα τύπου Canadair, σαν αυτό που έπεσε σήμερα στην Κάρυστο, μετρούν έως και σχεδόν… μισό αιώνα ζωής.

Πόσα πτητικά μέσα διαθέτουμε

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας αυτή τη στιγμή διαθέτουμε συνολικά για την κατάσβεση των πυρκαγιών 89 εναέρια μέσα (40 από τον εθνικό στόλο και 49 μισθωμένα), έναντι 83 το 2022 και 61 το 2019. Προσοχή όμως, δεν είναι όλα κατασβεστικά. Δεν παίρνουν δηλαδή όλα νερό από τη θάλασσα ή τη λίμνη και το ρίχνουν στη φωτιά. Από τα 40 σκάφη του εθνικού στόλου, τα 32 κάνουν αμιγώς αυτή τη δουλειά και τα υπόλοιπα 8 είναι ελικόπτερα που κρίνονται απαραίτητα πρωτίστως για τον συντονισμό και την επιτήρηση της κατάσβεσης. Αντιστοίχως, από τα 49 μισθωμένα, τα 17 είναι πυροσβεστικά αεροσκάφη και τα 32 ελικόπτερα. Όπως φαίνεται στην πράξη όμως, η αύξηση της δύναμης των πτητικών μέσων πάλι δεν επαρκεί ώστε να σβηστούν εγκαίρως οι φωτιές στη χώρα μας τους καλοκαιρινούς μήνες.

Canadair: Τα καταλληλότερα πυροσβεστικά είναι made in Canada

Τα καταλληλότερα εναέρια πυροσβεστικά μέσα διεθνώς, είναι τα αεροσκάφη τύπου Canadair που κοστίζουν περίπου 35.000.000 δολάρια ΗΠΑ το καθένα και ρίχνουν 5.455 λίτρα νερού τη φορά. Μπορούν να σβήσουν πυρκαγιές με ένταση έως και 10.000 κιλοβάτ ανά μέτρο πύρινου μετώπου. Το Canadair που έπεσε σήμερα ήταν το μοντέλο CL-215, η παραγωγή του οποίου γινόταν την περίοδο 1969 – 1990. Έχει τη δυνατότητα προσθαλάσσωσης σε λίμνες ή θάλασσα με σκοπό την πλήρωση των δεξαμενών τους με νερό και εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη ρίψη επιβραδυντικού υγρού. Είναι διθέσιο, με δύο εμβολοφόρους κινητήρες PRATT AND WHITNEY R-2800CA3, 2100 SHP, έχει εκπέτασμα πτερύγων 28,60 μ, και μήκος 19.82 μέτρα. Η δε μέγιστη ταχύτητα που μπορεί να αναπτύξει είναι 350 χλμ. την ώρα

Το CL-215 είναι γνωστό με πολλά παρατσούκλια, ανάλογα με το που χρησιμοποιούνται. Στη Γαλλία και την Ελλάδα είναι γνωστά ως Canadair (Καναντέρ) από την κατασκευάστρια εταιρεία τους που εδρεύει στον Καναδά. Στον δυτικό Καναδά είναι γνωστά ως Πάπιες (Ducks). Οι περισσότεροι χρήστες πάντως τα αποκαλούν Scoopers.

Ο απαιτούμενος χρόνος μέχρι να γεμίσει τις δεξαμενές του με 5,455 λίτρα νερού είναι μόλις δέκα δευτερόλεπτα, το οποίο μπορεί να εμπλουτίσει με επιβραδυντικό αφρό και να ρίξει στη φωτιά, επαναλαμβάνοντας τη διαδικασία χωρίς να χρειάζεται να επιστρέψει στη βάση του για να εφοδιαστεί με νερό. Αυτό είναι και το ατού του. Εφόσον υπάρχει δυνατότητα υδροληψίας σε κοντινή απόσταση από το μέτωπο της φωτιάς, το CL-215 μπορεί να ρίξει από 75 έως 125 φορτία νερού σε μία μέρα, ενισχύοντας τις προσπάθειες της πυρόσβεσης.

Η νεότερη γενιά Canadair CL-415

Νεότερο αεροσκάφος είναι το Bombardier (πρώην Canadair) CL-415 (SuperScooper). Πρόκειται για επίσης καναδικό αμφίβιο αεροσκάφος, ειδικά σχεδιασμένο για ρόλους αεροπυρόσβεσης. Είναι το μόνο αεροσκάφος σχεδιασμένο και κατασκευασμένο αποκλειστικά για αυτόν τον ρόλο και βασίζεται στο CL-215 της ίδιας εταιρίας. Το CL-415 έκανε την πρώτη του πτήση το Δεκέμβριο του 1993 και οι πρώτες παραδόσεις άρχισαν τον Νοέμβριο του 1994. Εφοδιάζεται από δύο νέους τουρμποπρόπ κινητήρες Pratt & Whitney Canada PW123AF, αντικαθιστώντας τους εμβολοφόρους κινητήρες του CL-215, ενώ έχει και αναβαθμισμένο κόκπιτ υγρών κρυστάλλων. Επίσης έγιναν πολλές αεροδυναμικές βελτιώσεις με την προσθήκη πτερυγίων και τον επανασχεδιασμό μερών της ατράκτου.

Το CL-415 έχει ικανότητα υδροληψίας μέχρι 6.140 λίτρων νερού από υδάτινες επιφάνειες (θάλασσες, λίμνες) που βρίσκονται κοντά στην περιοχή της πυρκαγιάς, το οποίο μπορεί να εμπλουτίσει με επιβραδυντικό αφρό και να το επιρρίψει στη φωτιά, επαναλαμβάνοντας τη διαδικασία χωρίς να χρειάζεται να επιστρέψει στην βάση του για ανεφοδιασμό.

Επίσης σχεδιάστηκε έτσι ώστε να μπορεί να ρίχνει μεγάλες ποσότητες επιβραδυντικού υγρού, στα πρώτα στάδια της φωτιάς, αποτρέποντας την από το να βγει εκτός ελέγχου

Πριν από σχεδόν 50 χρόνια παραλάβαμε τα πρώτα αεροσκάφη

Στα καθ’ ημάς, η 335η Μοίρα Τακτικών Μεταφορών που εδρεύει στην αεροπορική βάση της Ελευσίνας και φιλοξενεί τα Canadair, απέκτησε τα πρώτα αεροσκάφη CL-215 τον μακρινό Δεκέμβριο του 1975. Πέντε στον αριθμό. Το 1996 η Μοίρα παρέλαβε άλλα τέσσερα αεροσκάφη τύπου CL-215 από την τότε Γιουγκοσλαβία προκειμένου να ενισχύσει τον στόλο της, ενώ τέλη Ιανουαρίου του 1999 παρελήφθη το πρώτο αεροσκάφος CL-415, ως προπομπός ενός στόλου δέκα αεροσκαφών και τον Αύγουστο του ίδιου έτους, τα νεοπαραληφθέντα αεροσκάφη συμμετείχαν στην κατάσβεση της μεγάλης πυρκαγιάς των διυλιστηρίων Turpas της Τουρκίας.

Το καλοκαίρι του 2000, η Μοίρα συμμετείχε στην κατάσβεση της μεγάλης πυρκαγιάς της Κύπρου με δύο αεροσκάφη CL-415, ενώ παρόμοια αποστολή επαναλήφθηκε και το 2001. Τον Μάιο του 2003, λόγω του μεγάλου όγκου προσωπικού και μέσων που διέθετε τότε η Μοίρα, αποφασίστηκε, από το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας, ο διαχωρισμός της σε τρεις νέες Μοίρες (355ΜΤΜ, 383 Μοίρα Ειδικών Επιχειρήσεων και Αεροπυρόσβεσης και Μοίρα Συντήρησης Αεροσκαφών), οπότε και αποχωρίστηκε τα αεροσκάφη CL-415.

Γιατί δεν αγοράζουμε κι άλλα;

Ερχόμαστε λοιπόν τώρα στο εύλογο ερώτημα: Γιατί δεν ανανεώνουμε τον γηρασμένο στόλο των αεροσκαφών που διαθέτουμε; Πολλοί υποστηρίζουν αυτές τις ημέρες ότι θα μπορούσαμε να μην πάρουμε τόσα Rafale και αντί να δώσουμε τα χρήματα για τα γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη, να τα δίναμε για να προμηθευτούμε ολοκαίνουργια Canadair, ή τέλος πάντων να έχουμε και από τα μεν και από τα δε σε επάρκεια. Μια γρήγορη απάντηση θα ήταν «γιατί δεν υπάρχουν Canadair ή γενικότερα πυροσβεστικά ν’ αγοράσουμε». Σε όλο τον κόσμο, πυροσβεστικά αεροπλάνα έχουν επί της ουσίας μόνο οι μεσογειακές χώρες και κυρίως οι Ισπανία Γαλλία, Ιταλία, Ελλάδα, η Τουρκία, το Ισραήλ και η Πορτογαλία. Διαθέτουν επίσης στόλο πτητικών μέσων οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής κυρίως στις παράκτιες περιοχές, ο Καναδάς (όχι πολλά σε σχέση με την έκτασή του), η Αυστραλία και η Ρωσία (κάτι μεγαθήρια σαν αυτό που είχε έρθει πριν λίγα χρόνια στην Ελλάδα, αλλά δεν προσφέρεται για τη δική μας μορφολογία εδάφους).

Είμαστε οι πρώτοι σε προπαραγγελίες

Η ζήτηση για νέα αεροπλάνα δεν είναι μεγάλη αφού μεγάλες δασικές πυρκαγιές αντιμετωπίζουν κυρίως οι παραπάνω χώρες. Κατά συνέπεια, επειδή είναι μικρό το αγοραστικό ενδιαφέρον, το εργοστάσιο που τα παράγει έχει σταματήσει την παραγωγή από το 2005. Αυτό που κάνει πλέον η εταιρεία είναι να συγκεντρώνει παραγγελίες και μόλις λάβει ένα ικανοποιητικό αριθμό να βάζει μπρος την κατασκευή αεροπλάνων στη γραμμή παραγωγής. Η Ελλάδα αποτελεί τον κύριο ρυθμιστή της παραγωγής, αφού έχει προβεί ήδη σε 8 παραγγελίες για καινούργια αεροπλάνα και ανακατασκευή άλλων 7.

Μόλις η εταιρεία λάβει έναν συγκεκριμένο αριθμό παραγγελιών θα επαναλειτουργήσει τη γραμμή παραγωγής, αλλά και πάλι ο ρυθμός θα είναι αργός καθώς το εργοστάσιο μπορεί να βγάζει 3 αεροπλάνα κάθε δύο χρόνια (1,5 το χρόνο). Οπότε μέχρι να φτιαχτούν καινούργια, αναγκαζόμαστε να συντηρούμε αυτά που έχουμε, ακόμη κι αν μετρούν σχεδόν 50 χρόνια ζωής και παρά το γεγονός ότι αυτά της παλαιότερης έκδοσης διαθέτουν συρματόσχοινα στα πηδάλια (και όχι υδραυλικά ή ηλεκτρονικά συστήματα) με αποτέλεσμα να απαιτείται συγκεκριμένη συντήρηση μετά από κάποιες ώρες πτήσεων. Αυτός είναι και ο λόγος που καθηλώνονται για αρκετά μεγάλο διάστημα μετά από εντατική χρήση τους.

Μητσοτάκης από τη Βουλή: Από τους πρώτους που θα αγοράσουμε τα Canadair CL-515

Την εικόνα που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην αγορά πυροσβεστικών αεροπλάνων έδωσε χθες και ο ίδιος ο πρωθυπουργός από το βήμα του Κοινοβουλίου. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης: «Δεν ξέρω πόσοι γνωρίζουν σε αυτή την αίθουσα και σίγουρα πόσοι που μας ακούνε γνωρίζουν ότι σήμερα δεν υπάρχει γραμμή παραγωγής Canadair. Η γραμμή παραγωγής Canadair πρέπει να ξαναμπεί μπροστά από την αρχή, με ένα καινούριο μοντέλο Canadair, που είναι το 515, για το οποίο οι πρώτοι που θα τα παραλάβουμε, οι πρώτοι που θα παραλάβουμε καινούρια Canadair 515, εκτιμώ καλώς εχόντων των πραγμάτων το 2026 -δύο, με πόρους από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από το «rescEU», και πέντε από το ειδικό επιχειρησιακό πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας, θα είναι η χώρα μας.

Αλλά σήμερα, αν κάποιος θέλει να πάει να αγοράσει Canadair, το λέω αυτό διότι υπάρχει ένα εύλογο ερώτημα: «αγοράζουμε ή μισθώνουμε;». Δεν μπορούμε να αγοράσουμε. Όμως, κάνουμε την επιλογή για τα ελικόπτερα Erickson επειδή είναι πάρα πολύ ακριβά στην εκμίσθωση κι επειδή πράγματι είναι το καλύτερο εργαλείο το οποίο έχουμε στη διάθεσή μας, μέσα από το καινούριο επιχειρησιακό πρόγραμμα, να αγοράσουμε (και) δέκα καινούργια ελικόπτερα Erickson.

Κι αν καταφέρουμε, μάλιστα, να κάνουμε και μία συμφωνία με χώρες του νοτίου ημισφαιρίου, όπως η Αυστραλία ενδεχομένως, και να μετακινούμε τα ελικόπτερα αυτά το δικό μας χειμώνα -που είναι καλοκαίρι στην Αυστραλία- στην Αυστραλία, μπορεί κι αυτές να είναι λύσεις που να μπορέσουμε με κάποιο τρόπο να επιμερίσουμε και το πολύ μεγάλο κόστος όχι μόνο της κτήσης τους, αλλά κυρίως της υποστήριξής τους».