Σε χώρο πολιτισμού μετατρέπεται το επιβλητικό κτίριο των πάλαι ποτέ φυλακών της Αίγινας

Μετά από πολλά χρόνια εγκατάλειψης, το εμβληματικό κτίριο του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου της Αίγινας που ακολούθως μετατράπηκε σε φυλακές, ετοιμάζεται τώρα να αποκτήσει μια νέα χρήση, αυτή του τόπου μάθησης και πολιτισμού. Πρόκειται για ένα από τα εμβληματικότερα κτίρια του 19ου αιώνα με ισχυρή συμβολική φόρτιση που βρίσκεται μερικές εκατοντάδες μέτρα από το κεντρικό λιμάνι του νησιού. Ακόμη και σήμερα προκαλεί δέος σε όποιον το επισκέπτεται.

Σύντομα αναμένεται οι χώροι του να γεμίσουν με κόσμο, καθώς το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο συναινεί ώστε σύντομα να λειτουργήσει εκεί αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων και περιοδικών εκθέσεων ώστε να σταματήσει να βρίσκεται παραδομένο στη λήθη. Μάλιστα τέλη του μήνα φιλοδοξεί να φιλοξενήσει την πρώτη έκθεση, με δημιουργίες του εικαστικού Γιώργου Ξένου.

Το κτηριακό συγκρότημα είναι πάρα πολύ μεγάλο και προσφέρεται για πολλές χρήσεις όπως μπορείτε να δείτε και από τις σχετικές φωτογραφίες που εξασφαλίσαμε κατά την επίσκεψή μας στην περιοχή, αρκεί βέβαια να δώσει τη συγκατάθεσή του και το υπουργείο Πολιτισμού.

Θυμίζουμε ότι το Ορφανοτροφείο της Αίγινας είναι το πρώτο ελληνικό δημόσιο κτήριο που κατασκευάστηκε με εντολή του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια και ανεγέρθηκε μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο (την περίοδο 1828 – 1829) σε οικόπεδο 20 στρεμμάτων που παραχώρησε η δημογεροντία του νησιού, προκειμένου να φιλοξενήσει τα περίπου 600 ορφανά παιδιά του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα. Εκατοντάδες παιδιά είχαν χάσει τους γονείς του κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 και κανείς δεν μπορούσε να τα φροντίσει, μέχρι που μερίμνησε γι’ αυτά ο πρώτος κυβερνήτης του κράτους.

Το ορφανοτροφείο καλύπτει έναν χώρο περίπου 11.000 τ.μ. (ήτοι 5.000 τ.μ. κτηριακών εγκαταστάσεων και άλλα 6.000 τ.μ. εσωτερικής αυλής), όπου τα παιδιά δεν είχαν απλώς έναν χώρο να διαμένουν και να τρώνε αλλά και την ευκαιρία να εκπαιδευτούν σε τεχνικά επαγγέλματα (ξυλουργός, σιδεράς, κ.λπ.). Η συγκεκριμένη εκπαίδευση ήταν πολύ βασική για τον βιοπορισμό των παιδιών όταν θα μεγάλωναν και θα έφευγαν από εκεί.

Το κτίριο αποτέλεσε επίσης τον τόπο ίδρυσης και αρχικής λειτουργίας πολλών θεσμών του κράτους (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Εθνική Βιβλιοθήκη, Ορυκτολογικό και Βοτανικό Μουσείο, Εθνικό Τυπογραφείο, Εθνικό Νομισματοκοπείο, Βοτανικός Κήπος κ.τ.λ.). Εκεί στεγάστηκε και η νεοσύστατη Σχολή Ευελπίδων. Μετά τον θάνατο του Ιωάννη Καποδίστρια, οι εγκαταστάσεις χρησιμοποιήθηκαν για μικρά χρονικά διαστήματα, ως στρατώνας, λοιμοκαθαρτήριο, φρενοκομείο και τόπος στέγασης προσφύγων.

Τα περισσότερα χρόνια όμως, από το 1880 ως τις αρχές του 1985, λειτούργησε ως φυλακή. Επί 105 έτη ο χώρος εκπαίδευσης είχε μετατραπεί σε χώρο σωφρονισμού και τόπος μαρτυρίου πολιτικών κρατουμένων. Ακολούθως το κτήριο κρίθηκε διατηρητέο (την περίοδο που υπουργός Πολιτισμού ήταν η Μελίνα Μερκούρη) και χρησιμοποιήθηκε ευκαιριακά από τον δήμο για να στεγάσει, υπό αντίξοες συνθήκες, διάφορες δραστηριότητες, όπως το Κέντρο Περίθαλψης Άγριων Ζώων.

Από το 2009 παραμένει κλειστό και πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας ήταν κάποια στιγμή να μπορέσει και πάλι να το εκμεταλλευτεί το κράτος για να μη πέσει από την έλλειψη συντήρησης. Όπως φαίνεται, ήρθε η ώρα για να του δοθεί μια νέα ευκαιρία «ζωής».