Αύξηση της «μαγειρικής στο σπίτι» και της κατανάλωσης αλκοόλ το 2020 έφερε το lockdown όπως δείχνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς που επεξεργάστηκε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ)
Αντίθετα καταγράφεται μείωση 33% στις δαπάνες των νοικοκυριών για εστίαση και 9,51% για είδη προσωπικής φροντίδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά την αύξηση της δαπάνης για τρόφιμα πέρυσι διαχρονικά την τελευταία 10ετία 2009-2020 τα έξοδα των νοικοκυρών σε ήδη τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών έχει μειωθεί κατά 10%.
Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ:
Καταγράφεται αύξηση 3,88% στη δαπάνη τροφίμων το 2020 σε σχέση με το 2019 καθώς διαμορφώθηκε 3.481,56 ευρώ ανά νοικοκυριό από 3.351,36 ευρώ. Η αύξηση ήταν ακόμα μεγαλύτερη για τα οινοπνευματώδη ποτά κατά 17,67% όπως και για τα οικιακά είδη άμεσης κατανάλωσης (π.χ. απορρυπαντικά, χαρτικά κλπ) κατά 11,24%.
Μείωση παρουσίασαν τα είδη ατομικού ευπρεπισμού (π.χ. είδη προσωπικής φροντίδας) κατά -9,51% και ειδικά η εστίαση κατά -33,45%
Συνολικά οι δαπάνες για διατροφή (αθροιστικά αγορές τροφίμων και εστίασης) παρουσίασαν το 2020 μείωση κατά -7.22%, από 5.478,12 ευρώ σε 5.082,84 ευρώ
Την 4ετία (2016-2019) η κατά κεφαλήν δαπάνη των νοικοκυριών σε τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά παρουσίαζε αύξηση από 1.337 ευρώ κατά κεφαλήν το 2016 σε 1.388 ευρώ το 2019, μεταβολή 3,83%, στην οποία ήρθε να προστεθεί η αύξηση του 2020 στα 1.449 ευρώ και συνολική αύξηση 8,36%, η οποία ολοκληρώθηκε σε ένα περιβάλλον σταθερών τιμών, καθώς ο δείκτης τιμών καταναλωτή από το 2016 ως το 2020, παρέμεινε πρακτικά αμετάβλητος σε βάθος 5ετίας.
Αν και η δαπάνη των νοικοκυριών σε είδη παντοπωλείου σε αξία παραμένει μειωμένη σε σχέση με την αρχή της προηγούμενης δεκαετίας ωστόσο η δαπάνη ως ποσοστό επί των συνολικών αγορών των νοικοκυριών αυξήθηκε. Το 2009 η δαπάνη σε είδη διατροφής αντιστοιχούσε στο 17,3% των αγορών του μέσου νοικοκυριού, ενώ το 2020 αντιστοιχούσε στο 23,1% αυξήθηκε δηλαδή κατά 6%.
Η δαπάνη σε είδη παντοπωλείου μειώθηκε, οι υπόλοιπες δαπάνες (π.χ. είδη ένδυσης, είδη επίπλωσης, υπηρεσίες) μειώθηκαν με ακόμα μεγαλύτερο ρυθμό
Η τάση αυτή έγινε πιο έντονη το 2020 οπότε και η δαπάνη σε τρόφιμα αυξήθηκε, ενώ αντίθετα η συνολική δαπάνη των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 9,90%.Η εξέλιξη αυτή είναι σε ένα βαθμό αναμενόμενη καθώς τα περισσότερα από τα προϊόντα παντοπωλείου και ειδικά τα είδη διατροφής εξυπηρετούν βασικές ανάγκες του καταναλωτή και κατά συνέπεια είναι πιο δύσκολο να περικοπούν σε περιόδους κρίσης.
Παράλληλα καταγράφονται σημαντικές διαφοροποιήσεις στην αύξηση της ετήσια δαπάνης τροφίμων ανάμεσα στους διαφορετικούς τύπου νοικοκυριών.
Μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται κυρίως στα νοικοκυριά με 1 παιδί έως 16 ετών, στα ζευγάρια με 1 παιδί κατά 11,82% και στις μονογονεϊκές οικογένειες με 1 παιδί κατά 7,78%, καθώς και στα νοικοκυριά με 1 άτομο έως 65 ετών κατά 7%.
Όσον αφορά τις επιμέρους κατηγορίες προϊόντων στις περισσότερες περιπτώσεις, καταγράφεται αύξηση με εντονότερες αυτές στα ποτά ενώ μείωση καταγράφεται σε μόλις 5 κατηγορίες κυρίως τις κατηγορίες κρεάτων (με εξαίρεση το χοιρινό) και στο γάλα.
Με βάση τα παραπάνω επιβεβαιώνεται η αύξηση στη μαγειρική κατά την περίοδο των lockdown η οποία οδήγησε σε αύξηση της δαπάνης των νοικοκυριών για πρώτες ύλες για τα γεύματα της ενώ ειδικά στην περίπτωση των αλκοολούχων ποτών η κατανάλωση εκτός σπιτιού αντικαταστάθηκε από κατανάλωση εντός σπιτιού.
