Όταν η Γκρέτα Γκάρμπο ζήτησε από τη Μελίνα Μερκούρη να χορέψει για χάρη της συρτάκι, η Μελίνα της απάντησε ότι θα το έκανε αρκεί η σουηδή ντίβα να έβγαζε τα μαύρα της γυαλιά. Κι όντως στη φωτογραφία η Γκάρμπο κοιτάζει ευθέως τον φακό χωρίς τα γυαλιά της, καθώς την πλησιάζει η Ελληνίδα ντίβα. Ήταν το 1966, στις Σπέτσες.
Και πρόκειται για μία από τις πολλές και σπάνιες προσωπικές φωτογραφίες της Μελίνας, που έχουν αναρτηθεί στην έκθεση «Οδός Μελίνας Μερκούρη», στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς, από σήμερα.
Άλλωστε το Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη, δεν επέλεξε τυχαία το Μουσείο Μπενάκη, για να τιμήσει τα είκοσι χρόνια απουσίας της Μελίνας Μερκούρη. Ήταν γνωστή η φιλία και ο αλληλοθαυμασμός της με τον διευθυντή του Μουσείου, Αγγελο Δεληβοριά, όπως και η υποστήριξή της στο Μουσείο ως υπουργός Πολιτισμού.
Στη μνήμη της, ξεκινά μια σειρά εκδηλώσεων στο Μουσείο Μπενάκη, όπου εκτός από την έκθεση και το επετειακό φωτογραφικό λεύκωμα «Μελίνα», που τη συνοδεύει, θα πραγματοποιηθεί απόψε η τελετή απονομής των θεατρικών Βραβείων Μελίνα Μερκούρη 2013.
Από σήμερα επίσης, κυκλοφορούν οι δύο αναμνηστικοί φάκελοι που εξέδωσαν τα Ελληνικά Ταχυδρομεία και περιέχουν 10 γραμματόσημα, τα οποία απεικονίζουν τη Μελίνα ως ηθοποιό και πολιτικό, δίπλα στα Ανάγλυφα της Ζωοφόρου του Παρθενώνα.
Είκοσι χρόνια από τον θάνατό της, η έκθεση με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το προσωπικό, καλλιτεχνικό και πολιτικό άλμπουμ της Μελίνας, οι ειδικές εκδόσεις των ΕΛΤΑ, και οι παράλληλες εκδηλώσεις, φέρνουν πιο κοντά στο κοινό τη γυναίκα που αγωνίστηκε με πάθος για τον πολιτισμό και την Ελλάδα, συμπαρασύροντας με χάρη τον κόσμο στα οράματά της.
Είχε βαθύ αίσθημα της εθνικής της ταυτότητας, κυρίως της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. «Χωρίς αυτά είμαστε κανείς», έλεγε η Μελίνα Μερκούρη. Τα λόγια της, τα θύμισε νωρίτερα σήμερα, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη, Χριστόφορος Αργυρόπουλος, ο οποίος υπήρξε και ο πρόεδρος της πρώτης επιτροπής για τη διεκδίκηση των Μαρμάρων του Παρθενώνα.
Η ιδέα κι ο αγώνας της για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα ήταν μια πτυχή του έργου της, δίπλα στο όραμά της για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων τής Αθήνας, την ίδρυση του νέου Μουσείου της Ακρόπολης, τη θέσπιση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, με πρώτη το 1985 την Αθήνα, τον θεσμό των ΔΗΠΕΘΕ στο πλαίσιο της αποκέντρωσης της δεκαετίας του 80, τη μέριμνά της για την προστασία της εθνικής και ευρωπαϊκής κινηματογραφίας, την καθιέρωση ελεύθερης εισόδου στα Μουσεία για τους Έλληνες, την ενεργοποίηση του θεσμού των χορηγιών και τόσους άλλους θεσμούς και υποδομές που σήμερα φαίνονται αυτονόητοι όμως στην εποχή τους, αποτέλεσαν τομές, υπογράμμισαν ο Χρ. Αργυρόπουλος και ο πρόεδρος των ΕΛΤΑ, Κωστής Μελαχρινός.
Για την στενή συνεργάτιδα της Μελίνας, Μανουέλα Παυλίδου, είκοσι χρόνια μετά τον θάνατο της Μελίνας Μερκούρη, τίποτε δεν είναι πιο αναγκαίο, όπως είπε, «από τις χαρακτηριστικές αξίες που πρέσβευε η ίδια η Μελίνα και αναζητούσε και στους ανθρώπους: αυθεντικότητα, θάρρος, ελπίδα».
Όπως επίσης, η ίδια αναφέρθηκε στη σελίδα στο facebook που έφτιαξαν εθελοντικά με σπάνια ντοκουμέντα της Μελίνας Μερκούρη, για λογαριασμό του Ιδρύματος, η Νίκη Λαλιώτη και ο Γιώργος Κουράκης. «Μέσα σε οκτώ μέρες, είχε 20 χιλιάδες likes» είπε ο Γ. Κουράκης. Στόχος τους είναι έως το τέλος του χρόνου να φτάσουν τις 100 χιλιάδες. Στην διεύθυνση facebook.com/user/melinamercouriofficial. Και στο youtube.com/user/MelinaMercouriTV.
Ο αδελφός της, Σπύρος Μερκούρης, ξεναγώντας τους δημοσιογράφους στην «οδό Μελίνας Μερκούρη», που με ιδιαίτερη φροντίδα έστησε στις αίθουσες του Μουσείου, η Λιλή Πεζανού, στάθηκε σε κάποιες φωτογραφίες: Η Μελίνα μπροστά στη βασίλισσα Ελισάβετ, μαζί με την Κλαούντια Καρντινάλε και τον Πίτερ Φίντς. «Βλέπετε;» επισήμανε Σπ. Μερκουρης. «Η Μελίνα πέτυχε την υπόκλιση αλλά έδωσε στη Βρετανή βασίλισσα το λάθος χέρι, το αριστερό. Γιατί η Μελίνα δεν κρατούσε τους τύπους ούτε καν στο ανάκτορο του Μπάκινχαμ. Ήταν αληθινή και ελεύθερη. Και όπως ξέρετε ή θα διαπιστώσετε στην έκθεση, η Μελίνα είχε το ταλέντο τής επικοινωνίας. Από τα παιδιά, τις γυναίκες, μέχρι αρχηγούς κρατών, επιχειρηματίες, σταρ. Ένα πράγμα την ενδιέφερε. Να τιμήσει την Ελλάδα, να την κάνει σεβαστή, να της δώσει κύρος».
Δίπλα στην φωτογραφία από τη Μελίνα- «Κλυταιμνήστρα» από την Ορέστεια που ανέβασε το θέατρο Τέχνης στην Επίδαυρο (είχε γεμίσει το αρχαίο θέατρο με 16.000 θεατές), στήθηκε το καμαρίνι της με τα προσωπικά της αντικείμενα, που μεταφέρθηκαν για τις ανάγκες της έκθεσης από το Θεατρικό Μουσείο. Και απέναντι, ένα βάθρο με τα υπέρκομψα καφτάνια της (της άρεσαν γιατί της έδιναν ελευθερία κίνησης μέσα στο σπίτι της, είχε πει η ίδια). Ανάμεσά τους και το αγαπημένο της κόκκινο φουστάνι, που το φορούσε σε ομιλίες της, συνεντεύξεις, στον αντιδικτατορικό της αγώνα. Είχε ζητήσει να ταφεί με αυτό το φόρεμα, όπως κι έγινε. Στην έκθεση, εκτίθεται αντίγραφό του.
Όπως εύστοχα παρατηρεί ο δημοσιογράφος Φώτης Απέργης, εμβαθύνοντας στο φαινόμενο Μελίνα Μερκούρη, στο επετειακό λεύκωμα «Μελίνα»:
«Είχε αρχοντική χάρη και λαϊκή λεβεντιά. Δεν ανταποκρινόταν στο γυναικείο στερεότυπο του σταρ σίστεμ του 60, αλλά κέρδισε με την κινηματογραφική της σαγήνη το διεθνές κοινό. Στο πρόσωπό της έλαμπε το φωτεινό ελληνικό καλοκαίρι, αλλά τόλμησε να πορευτεί αντιστεκόμενη σε κάθε σκοταδισμό… Τίναξε μ΄ ένα τραγανό γέλιο την ύπουλη σκόνη του μικροαστισμού και του συντηρητισμού, που είχε απλωθεί στη χώρα μετά το τέλος του πολέμου».
Απόψε και ώρα 19:00, πριν την τελετή της απονομής των θεατρικών βραβείων Μελίνα Μερκούρη 2013, θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς, ένα μέρος της παράστασης «2013 Μελίνα Μ» του Κωνσταντίνου Ασπιώτη. Μια παράσταση με αφορμή τη Μελίνα Μερκούρη, που μιλάει για τη σημερινή κατάσταση του πολιτισμού και του θεάτρου, αφηγείται ιστορίες από τη ζωή και το έργο της πολυσχιδούς αυτής προσωπικότητας, και με χιούμορ αντιδιαστέλλει τη σημερινή κατάσταση.
Σημειώνεται επίσης, ότι στον χώρο της έκθεσης προβάλλονται συνεντεύξεις και ντοκιμαντέρ που αναφέρονται στην καλλιτεχνική και πολιτική σταδιοδρομία της Μελίνας, ξετυλίγοντας γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής της. Πιο συγκεκριμένα προβάλλονται:
– Το πρώτο δοκιμαστικό της Μελίνας στο Παρίσι, 1952, (5΄).
– Η εκπομπή Παρασκήνιο της ΕΤ1 σε σκηνοθεσία Λάκη Παπαστάθη «Συνέντευξη στην Επίδαυρο», (35΄).
– Η διαμαρτυρία κατά της χούντας στην Ελλάδα στην πλατεία Τραφάλγκαρ στο Λονδίνο, (4΄).
– Η ταινία του Ροβήρου Μανθούλη «Η Μελίνα στο Παρίσι».
– Το αφιέρωμα στη Μελίνα από τον Γιώργο Δουατζή, ΕΡΤ, (156΄).
– Το ντοκιμαντέρ ΕΡΤ-ZDF σε σκηνοθεσία Laszlo Hartmann «Η γυναίκα που ήταν η Ελλάδα», (60΄).
– Το αφιέρωμα στη Μελίνα από τη Δάφνη Τζαφέρη, (36΄).
– Η ταινία του Αντώνη Λεπενιώτη «Ein Weltstar hat Heimweh- Melina Merouri».
– Η εκπομπή του αμερικανικού καναλιού CBS «60 minutes, Madame Minister».
Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν παράλληλες εκδηλώσεις, όπως κινηματογραφικό αφιέρωμα στη Μελίνα Μερκούρη, συζητήσεις και συναυλία.
Το πρόγραμμα του κινηματογραφικού αφιερώματος θα πραγματοποιηθεί στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη κατά τη διάρκεια της έκθεσης τις Κυριακές 9 Μαρτίου και 6 Απριλίου 2014. Σε αυτό θα προβληθούν οι εξής ταινίες:
Κυριακή 9 Μαρτίου 2013
ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ (ώρα 11:00) Διάρκεια: 1 ώρα & 40′
ΚΡΑΥΓΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ (ώρα 13:00) Διάρκεια: 1 ώρα & 50′
ΦΑΙΔΡΑ (ώρα 15:15) Διάρκεια: 1ώρα & 56′
ΔΟΚΙΜΗ (ώρα 17:15) Διάρκεια 1 ώρα & 32′
Κυριακή 6 Απριλίου 2014
ΔΕΚΑ ΚΑΙ ΜΙΣΗ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΒΡΑΔΥ (ώρα 11:00), Διάρκεια: 1 ώρα & 25′
ΣΤΕΛΛΑ (ώρα 12:45) Διάρκεια: 1 ώρα & 35′
ΤΟΠΚΑΠΙ (ώρα 14:45) Διάρκεια: 2 ώρες
ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ (ώρα 19:00) Διάρκεια: 1 ώρα & 40′
