Το άγριο μαρούλι… θεωρούνταν αφροδισιακό και ήταν από τα βασικά στοιχεία στις οργιαστικές τελετουργίες του θεού Μιν της αρχαίας Αιγύπτου, κατά τις οποίες γυμνοί ιερείς και ιέρειες χόρευαν μέχρι εκστασιασμού, δοξάζοντάς τον. Οι δοξασίες σχετικά με τον λατρευτικό τρόπο της αρσενικής θεότητας που οι αρχαίοι Έλληνες παρομοίαζαν με τον δικό τους Πάνα, συνοδεύουν τον Νεσπακασούτι.
Ποιος είναι ο Νεσπακασούτι; Είναι μία από τις 20 μούμιες που φιλοξενούνται στην αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και όσο ζούσε ήταν επικεφαλής υμνωδός στο ναό του θεού Μιν της πόλης Αχμίμ της Μέσης Αιγύπτου.
Η λατρεία του θεού που υμνούσε ο Νεσπακασούτι, ήταν πιο ισχυρή στην πόλη όπου και βρέθηκε η μούμια του. Στους Έλληνες ήταν γνωστή ως Πανόπολις. Προς τιμήν του Μιν γίνονταν μεγάλες γιορτές με λιτανεία και προσφορές.
Σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια Britannica και το Αυστραλιανό Κέντρο Αιγυπτιολογίας, ο Μιν ως θεός της αντρικής σεξουαλικής ικανότητας, τιμόταν κατά τις τελετουργίες της στέψης των Φαραώ την περίοδο του Νέου Βασιλείου και απεικονιζόταν με ορθωμένο το πέος του.
Υπάρχουν δε δοξασίες και ισχυρισμοί που υποστηρίζουν ότι κατά το τελετουργικό ο Φαραώ έπρεπε να επιδείξει ότι ήταν ικανός να εκσπερματίσει – και έτσι να εξασφαλίσει την ετήσια πλημμύρα του Νείλου.
Όπως αναφέρει η εγκυκλοπαίδεια, ως η κεντρική θεότητα της γονιμότητας και πιθανόν και των οργιαστικών τελετουργιών, ο Μιν ταυτίστηκε από τους Έλληνες με το θεό Πάνα. Ένα στοιχείο της λατρείας του ήταν τα είδη του άγριου μαρουλιού που είναι αγκαθωτά. Τα είδη αυτά έχουν αφροδισιακές και οπιούχες ιδιότητες και γαλακτώδη χυμό όταν χαράσσονται, το οποίο πιθανόν είχε συσχετιστεί με το σπέρμα.
Από την χώρα όμως των μύθων και του ερωτισμού, χωρίς το περίβλημα της χριστιανικής ηθικής, δεν έρχεται μόνο ο Νεσπακασούτι αλλά και η Ντζεντ-Ασέτ-Σανκχ, ψάλτρια του θεού Άμμωνα, ο Χάπι γνωστός ως Κχορ γιος του Πάμι, μούμιες, σαρκοφάγοι, στήλες με ιερογλυφικά, ειδώλια, κοσμήματα, αγγεία, σκαραβαίοι, εντυπωσιακά πορτρέτα Φαγιούμ, ταφικά κιβώτια, και συνολικά 7.000 έργα της Αρχαίας Αιγύπτου εκ των οποίων λόγω έλλειψης χώρου μόνο τα 1.200 είναι προσιτά στο κοινό.
Όταν η αρχαιολόγος Ελένη Τουρνά μας ξενάγησε στο χώρο της έκθεσης, μας επεσήμανε πως πυρήνα της συλλογής αποτελούν οι μεγάλες δωρεές δύο φιλότεχνων ομογενών από την Αίγυπτο, του Ιωάννη Δημητρίου και του Αλέξανδρου Ρόστοβιτς, που δωρίστηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο το 1880 και το 1904 αντίστοιχα.
Κατά γενική ομολογία ανάμεσα στους αρχαιολόγους, η αιγυπτιακή συλλογή της Αθήνας θεωρείται η σημαντικότερη στα Βαλκάνια και η τέταρτη ωραιότερη στην Ευρώπη. Μπορεί να την επισκεφτεί κανείς στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, η είσοδος του οποίου βρίσκεται επί της Τοσίτσα 1 στο κέντρο της Αθήνας και το ωράριο λειτουργίας από 1η Νοεμβρίου 2017 έως 31η Μαρτίου 2018 είναι κάθε Δευτέρα: 13:00 – 20:00 και κάθε Τρίτη – Κυριακή: 09:00 – 16:00.
Πέρα από τις δωρεές των δύο ομογενών η συλλογή εμπλουτίστηκε έκτοτε, από δωρεές της Ελληνικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, άλλες μεμονωμένες μικρότερες, καθώς και αντικείμενα προερχόμενα από ανασκαφές και κατασχέσεις στον ελλαδικό χώρο, αλλά και από τις δωρεές της αιγυπτιακής κυβέρνησης, η οποία μην έχοντας χώρους για όλα αυτά τα υπέροχα ευρήματα παραχώρησε αρκετά σε άλλες χώρες.
Γενικά θα πρέπει να ειπωθεί πως η αρχαία Αίγυπτος ήταν ήδη αρχαία ακόμα και για τους Έλληνες της κλασσικής αρχαιότητας και για αυτό πολλοί σοφοί ταξίδεψαν στην χώρα του Νείλου προκειμένου να εντρυφήσουν στις γνώσεις που είχαν συγκεντρωθεί και καταγραφεί σε παπύρους επί αιώνες πριν, αφήνοντας παράλληλα περιγραφές σχετικά με τα ήθη και τα έθιμα των Αιγυπτίων μεταξύ των οποίων και η μουμιοποίηση.
Η μουμιοποίηση γινόταν ανοίγοντας το νεκρό σε ορισμένα σημεία και αφαιρώντας για λίγο τα σπλάχνα, που έβαζαν στην αλμύρα. Ο εγκέφαλος αφαιρούνταν με ένα μακρύ εργαλείο μέσα από τα ρουθούνια. Έπλεναν εσωτερικά κι εξωτερικά το πτώμα με αρώματα και αντισηπτικές ουσίες. Τοποθετούσαν τα σπλάχνα σε δοχεία που λέγονταν κανωπικά.
Η καρδιά θεωρούνταν η βάση της προσωπικότητας και για αυτό δεν την απομάκρυναν. Κατά γενική ομολογία πάντως μπορεί η ζωή στην αρχαία Αίγυπτο να είναι συνυφασμένη στην λαϊκή κουλτούρα της Ευρώπης με μύθους σχετικά με τις μούμιες ή τα πλούτη των Φαραώ, ωστόσο το σίγουρο είναι πως η ίδια και ο πολύ σημαντικός για αυτήν ποταμός Νείλος, αποτέλεσαν τροφή για λογοτεχνικά και ποιητικά αριστουργήματα, που μέχρι σήμερα δίνουν πανανθρώπινα μηνύματα για την σημασία της ζωής.
