Στις Βρυξέλλες και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ο προβληματισμός για την πορεία της ελληνικής οικονομίας μετά το προεκλογικό πακέτο παροχών Τσίπρα είναι έκδηλος.

Τόσο οι προεκλογικές παροχές όσο και η μονομερής κατάργηση της προνομοθετημένης μείωσης του αφορολογήτου έχουν σημάνει συναγερμό για πιθανό δημοσιονομικό εκτροχιασμό και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος στην σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup, την τελευταία για την τωρινή κυβέρνηση, αναμένεται να βρεθεί έπειτα από πολλούς μήνες «απέναντι» από τους ομολόγους του.

Τα πρώτα μηνύματα, άλλωστε έφθασαν από χθες στην Αθήνα. Ευρωπαίος αξιωματούχος από τις Βρυξέλλες, δήλωσε ότι θεωρεί «απίθανο» να συζητηθεί το θέμα της Ελλάδας στο σημερινό Eurogroup στο Λουξεμβούργο. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών δεν θα δεχθεί τα σχόλια και τις παρατηρήσεις των ομολόγων του στο περιθώριο της συνεδρίασης. Σύμφωνα με τον ίδιο αξιωματούχο, στο Eurogroup του Ιουλίου, το οποίο συνεδριάζει στις 8 του μήνα, μια ημέρα μετά τις εθνικές εκλογές,  θα συζητηθεί η έκθεση της Κομισιόν, ενώ παγώνει μέχρι το φθινόπωρο το θέμα της πρόωρης αποπληρωμής των ακριβών δανείων ύψους 3,7 δις. ευρώ προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Για την πρόωρη αποπληρωμή του ΔΝΤ, ο Ευρωπαίος αξιωματούχος είπε ότι «ποτέ δεν υπήρξε επίσημο αίτημα και δεν είναι κατάλληλη στιγμή να συζητηθεί».

Παρότι οι δανειστές επιχειρούν να κρατήσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερες αποστάσεις ασφαλείας από τις πολιτικές εξελίξεις ώστε να μη θεωρηθεί ότι παρεμβαίνουν στα εσωτερικά της χώρας λίγο πριν από τις εκλογές, η έκθεση της Κομισιόν έστειλε τα πρώτα μηνύματα και οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης, χωρίς υψηλούς τόνους, αναμένεται να ξεκαθαρίσουν πως καμία απόκλιση έναντι της δέσμευσης για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ δεν γίνεται αποδεκτή και η Ελλάδα θα πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της.

Η εμμονή των δανειστών στον στόχο πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ εξηγείται από την επικαιροποίηση της ανάλυσης βιωσιμότητας χρέους στην οποία προχώρησε η Κομισιόν. Από αυτήν προκύπτει πως εάν την τετραετία 2019-2022 τα πρωτογενή πλεονάσματα είναι όχι 3,5% του ΑΕΠ, όπως προβλέπει η συμφωνία, αλλά 2,5% του ΑΕΠ όπως δείχνουν οι πρώτες μετρήσεις των τεχνοκρατών μετά το πακέτο Τσίπρα, τότε η βιωσιμότητα του χρέους τινάζεται στον αέρα και το 2060 το χρέος θα είναι υψηλότερο κατά 25 μονάδες σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις.

Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, για να κλείσει η ψαλίδα και να μην αρχίσει εκ νέου αργά ή γρήγορα το σφυροκόπημα της Ελλάδας στις αγορές, οι δανειστές θα έπρεπε να προχωρήσουν σε νέα διευθέτηση του ελληνικού χρέους, ενδεχόμενο εντελώς απίθανο με τα σημερινά δεδομένα. Εναλλακτικά, το μάρμαρο θα πρέπει να πληρώσει και πάλι η ελληνική κοινωνία με τη λήψη μέτρων τα οποία θα κλείνουν τις τρύπες που άνοιξαν με το πακέτο Τσίπρα.

Οι μοχλοί πίεσης των δανειστών είναι ενεργοί. Η συμφωνία του περασμένου Ιουνίου αναφορικά με τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους προβλέπει μεταξύ άλλων εξαμηνιαίες εκταμιεύσεις των κερδών ελληνικών ομολόγων που βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο του ευρωσυστήματος και κατάργηση του επιτοκιακού πέναλτι στο δεύτερο δάνειο της Ελλάδας από τον EFSF.

Είναι τα δύο μέτρα τα οποία οδήγησαν σε «εκταμίευση δόσης» περίπου ενός 1 δισ. ευρώ πριν από μερικές εβδομάδες. Στο τελευταίο τρίμηνο του 2019, η ευρωζώνη θα κληθεί να αποφασίσει εκ νέου εάν θα υπάρξει νέα «δόση» ή όχι. Παράλληλα, βρίσκεται σε εκκρεμότητα το ελληνικό αίτημα πρόωρης αποπληρωμής δανείων ύψους 3,7 δισ. ευρώ του ΔΝΤ, εξέλιξη η οποία θα οδηγούσε σε κέρδη τόκων ύψους 150 εκατ. ευρώ.

Η διαδικασία, αν δεν είχε μεσολαβήσει το πακέτο Τσίπρα, η άκρατη παροχολογία και οι μονομερείς ενέργειες από τις 120 δόσεις έως το ξήλωμα της προνομοθετημένης μείωσης του αφορολογήτου, θα μπορούσε να βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωσή της. Βρίσκεται όμως σε εκκρεμότητα και περνά μέσα από την έγκριση αρκετών ευρωπαϊκών Κοινοβουλίων, μεταξύ των οποίων το γερμανικό και το ολλανδικό.