Απολύτως αναγκαία, αλλά όχι επαρκή για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας, χαρακτηρίζει το ΙΟΒΕ τα μέτρα της συμφωνίας της ελληνικής κυβέρνησης με την τρόικα, στην τελευταία του έκθεση για το 2010.
Εκτιμά παράλληλα ότι η σημερινή κρίση μπορεί να θεωρηθεί και ευκαιρία διόρθωσης σοβαρών λαθών του παρελθόντος, ενώ τονίζει πως «χωρίς τη συμφωνία και το δάνειο των 110 δισ. ευρώ η Ελλάδα θα είχε ήδη κηρύξει στάση πληρωμών, με καταστρεπτικές συνέπειες για την οικονομία και την κοινωνική της συνοχή».
Το ΙΟΒΕ αναμένει ισχυροποίηση της ύφεσης μέχρι το τέλος του 2010 κι εκτιμά πως την εξέλιξη αυτή θα προκαλέσουν:
α) η περαιτέρω αποδυνάμωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, λόγω κυρίως της ανόδου της ανεργίας και της περικοπής του υψηλότερου από τα υπόλοιπα επιδόματος Χριστουγέννων στον δημόσιο τομέα και στους συνταξιούχους,
β) η πολύ συντηρητική πραγματοποίηση καταναλωτικών δαπανών από το κράτος, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για το έλλειμμα και
γ) η αναιμική επενδυτική δραστηριότητα, εν όψει και του νέου τοπίου που θα προκύψει στο συγκεκριμένο πεδίο, μετά την ολοκλήρωση των σχετικών νομοθετικών παρεμβάσεων από την κυβέρνηση. Ως αποτέλεσμα, η ύφεση στο σύνολο του 2010 υπολογίζεται ότι θα φτάσει το 4,2%.
Αναφερόμενο το ινστιτούτο στο θέμα των κλειστών επαγγελμάτων και του ανοίγματος της αγοράς, σημειώνει: «Έρευνες του ΙΟΒΕ αλλά και άλλων εγχώριων και διεθνών ερευνητικών οργανισμών έχουν δείξει ότι το άνοιγμα των επαγγελμάτων και των αγορών και η κατάργηση των αναχρονιστικών εμποδίων στην επιχειρηματικότητα, κατά τρόπον ώστε η Ελλάδα να συγκλίνει στο μέσο ρυθμιστικό επίπεδο της ευρωζώνης, μπορούν να επιφέρουν (εφάπαξ) αύξηση του ΑΕΠ άνω του 17% μακροπρόθεσμα, και περίπου 10% σε ορίζοντα πενταετίας».
Το ΙΟΒΕ προτείνει επίσης συμπλήρωση των σταθεροποιητικών και διαρθρωτικών μέτρων της συμφωνίας, και συγκεκριμένα:
α) Κατάργηση όλων των φορολογικών απαλλαγών και εκπτώσεων που αφορούν σε πολίτες και αντικατάστασή τους με στοχευμένες άμεσες δαπάνες.
β) Δημιουργία ηλεκτρονικού συστήματος για τον εντοπισμό της φοροδιαφυγής, με ενοποίηση των εισπρακτικών μηχανισμών φορολογικών εσόδων και ασφαλιστικών εισφορών, που αξιοποιεί συνδυαστικά όλα τα δεδομένα (business intelligence system).
γ) Επανεξέταση όλων των κοινωνικών μεταβιβάσεων – επιδομάτων, χρησιμοποιώντας εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται τόσο οι πόροι υπέρ τρίτων, ιδιαίτερα όσοι αφορούν στα λεγόμενα ειδικά και ευγενή ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία ο τελευταίος ασφαλιστικός νόμος (3863/10) ατυχώς εξαίρεσε, όσο και οι πόροι που δημόσιοι οργανισμοί, τράπεζες και επιχειρήσεις αφιερώνουν για την κάλυψη των ελλειμμάτων των ταμείων κύριας και επικουρικής ασφάλισης (οι πόροι αυτοί δεν πρέπει να συγχέονται με την εργοδοτική εισφορά).
δ) Συγχώνευση κρατικών νοσοκομείων και εξειδίκευσή τους ανάλογα με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα. Ιδιωτικοποίηση νοσοκομείων που περισσεύουν. Κατάργηση νομοθετικών ρυθμίσεων τύπου βασικού μετόχου, που εμποδίζουν τη δημιουργία ιδιωτικών κλινικών, και ιδιαίτερα διαγνωστικών κέντρων.
ε) Συγχώνευση και κατάργηση στρατιωτικών μονάδων. Αξιοποίηση στρατοπέδων που περισσεύουν για την αποπληρωμή στρατιωτικών δανείων.
στ) Συγχώνευση ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
ζ) Σχεδιασμός της επόμενης μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος με μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και ανάληψη του σχετικού κόστους από τον προϋπολογισμό, με πτώση των δαπανών ή/και αύξηση της φορολογίας, καθώς και δημιουργία κεφαλαιοποιητικού δεύτερου πυλώνα για όσους επιθυμούν πρόσθετη σύνταξη και ασφάλιση υγείας πέραν αυτών που εξασφαλίζει το διανεμητικό σύστημα (η μείωση των εισφορών βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα).
η) Κωδικοποίηση και απλοποίηση της νομοθεσίας.
θ) Θέσπιση ποσοτικών στόχων αναβάθμισης των θεσμών: επιδίωξη βελτίωσης της θέσης της Ελλάδας στις διεθνείς κατατάξεις, που μετρούν τις σχετικές επιδόσεις κατά «χ» θέσεις, μέσα στην επόμενη τριετία στους τομείς της διαφάνειας, της διαφθοράς, της παιδείας, της καινοτομίας, της ανταγωνιστικότητας, της επιχειρηματικότητας, της ταχύτητας απονομής Δικαιοσύνης κ.λπ.
ι) Σύνδεση των στόχων της ενεργειακής πολιτικής (20 – 20 – 20) με τις πολιτικές στήριξης της έρευνας και της καινοτομίας, με σκοπό την ενίσχυση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας των «πράσινων» τεχνολογιών και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
ια) Χρησιμοποίηση καταξιωμένων managers για την υλοποίηση των πράγματι δύσκολων στόχων στους βασικούς τομείς του κυβερνητικού έργου.
