Ολόκληρη η απόφαση του Eurogroup για το ελληνικό χρέος, τα 15 δισ. ευρώ και τις δεσμεύσεις

Σε 10ετή επιμήκυνση και ανάλογη περίοδο χάριτος καθώς και στην εκταμίευση δόσης που φτάνει τα 15 δισ. ευρώ κατέληξε η μαραθώνια συνεδρίαση του Eurogroup. Το θρίλερ εκτυλίχθηκε καθώς η Γερμανία φέρεται να προέβαλε αντίσταση και τελικά ολοκληρώθηκε με την ανακοίνωση του Eurogroup και τη συνέντευξη τύπου λίγο μετά τις 01:00 τα ξημερώματα. Για το χρέος προβλέπεται καταρχήν η επιμήκυνση κατά 10 χρόνια του χρόνου αποπληρωμής δανείων ύψους 96 δισ. ευρώ της δεύτερης διάσωσης, με ταυτόχρονη πρόβλεψη μιας περιόδου χάριτος 10 ετών κατά τη διάρκεια της οποίας η χώρα δεν πληρώνει τόκους. Μεταξύ των άλλων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που συμφωνήθηκαν είναι η επιστροφή των κερδών κεντρικών τραπεζών της Ευρωζώνης και της ΕΚΤ από ελληνικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους. Τα κέρδη θα δοθούν σταδιακά και θα συνδέονται με την ενισχυμένη επιτήρηση δηλαδή την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων από ελληνικής πλευράς. Προβλέπεται επίσης η κατάργηση της προσαύξησης του επιτοκίου, που αφορά το δάνειο της δεύτερης διάσωσης της Ελλάδας, ύψους 130,9 δισ. ευρώ. Το ύψος της τελευταίας δόσης θα είναι 15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3,3 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για την πρόωρη αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ. Η Ελλάδα μπορεί στη συνέχεια να επιλέξει αν θα αποπληρώσει και τα υπόλοιπα δάνεια του ΔΝΤ με χρήση άλλων χρηματοδοτικών μέσων. Τα υπόλοιπα της δόσης μαζί με διαθέσιμα και της χώρα θα δημιουργήσουν ένα σημαντικό μαξιλάρι ρευστότητας περίπου 24,1 δισ. που θα καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες του δημοσίου για 22 μήνες μετά το τέλος του προγράμματος. Με βάση την απόφαση η Ελλάδα θα πρέπει να παράγει ετήσια πρωτογενή πλεονάσματα 2,2% του ΑΕΠ το 2023 μέχρι το 2060. Θα πρέπει επίσης να ολοκληρώσει όλες τις μεταρρυθμίσεις που έχουν συμφωνηθεί.

Ολόκληρη η απόφαση του Eurogroup

ο Eurogroup χαιρετίζει τις ελληνικές αρχές για την ολοκλήρωση όλων των συμφωνημένων προαπαιτούμενων δράσεων της τελευταίας αξιολόγησης του προγράμματος του ESM. Συγχαίρουμε τις ελληνικές αρχές και τον ελληνικό λαό για την επιτυχημένη ολοκλήρωση του προγράμματος του ESM. Το Eurogroup αναγνωρίζει τις σημαντικές προσπάθειες που κατέβαλαν οι Έλληνες πολίτες τα τελευταία χρόνια. Η Ελλάδα αποχωρεί από το πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας με μια πιο ισχυρή οικονομία, στηριζόμενη στις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν. Είναι σημαντικό να συνεχιστούν αυτές οι μεταρρυθμίσεις, οι οποίες προσφέρουν τα θεμέλια για ένα βιώσιμο μονοπάτι ανάπτυξης με υψηλότερη απασχόληση και δημιουργία θέσεων εργασίας, που αποτελεί την καλύτερη εγγύηση που έχει η Ελλάδα για ένα μέλλον γεμάτο ευημερία. Το Eurogroup καλωσορίζει τη δέσμευση των ελληνικών αρχών να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν όλες τις κρίσιμες μεταρρυθμίσεις που θεσμοθετήθηκαν υπό το πρόγραμμα του ESM και να διασφαλίσουν ότι οι στόχοι των σημαντικών θεσμοθετημένων μεταρρυθμίσεων θα προστατευτούν. Καλωσορίζουμε επίσης την ολοκλήρωση μιας περιεκτικής αναπτυξιακής στρατηγικής από τις ελληνικές αρχές. Η στρατηγική αυτή, η οποία έχει σαν στόχο να ενισχύσει τις μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές προοπτικές της Ελλάδας και να βελτιώσει το επενδυτικό κλίμα, υπογραμμίζει την ελληνική οικειοποίηση (ownership) της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας μετά το πρόγραμμα του ESM. Το Eurogroup καλωσορίζει ακόμα την υπογραφή ενός «Σχεδίου Συνεργασίας και Στήριξης» ανάμεσα στις ελληνικές αρχές και τις Υπηρεσίες Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων της Κομισιόν, η οποία προσφέρει τη συνεχή παροχή τεχνικής βοήθειας για την στήριξη των μεταρρυθμίσεων τα επόμενα χρόνια.

Πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022

Το Eurogroup επανήλθε στην βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους στη βάση μιας επικαιροποιημένης ανάλυσης της βιωσιμότητας του χρέους από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η εφαρμογή μιας φιλόδοξης αναπτυξιακής στρατηγικής και συνετών δημοσιονομικών πολιτικών θα είναι τα βασικά συστατικά για τη βιωσιμότητα του χρέους. Στο πλαίσιο αυτό, το Eurogroup καλωσορίζει τη δέσμευση της Ελλάδας να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022 και στη συνέχεια να συνεχίσει να διασφαλίζει ότι οι δημοσιονομικές της δεσμεύσεις ευθυγραμμίζονται με το δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε. Ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει ότι αυτό σημαίνει ένα πρωτογενές πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο την περίοδο από το 2023 ως το 2060. To Εurogroup υπενθύμισε την αξιολόγηση της βιωσιμότητας του χρέους με βάση τα συμφωνημένα σημεία αναφοράς για τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες (GFN): οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες πρέπει να παραμείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% του ΑΕΠ στην συνέχεια, διασφαλίζοντας συγχρόνως ότι το χρέος παραμένει σε σταθερή καθοδική τροχιά. Το Eurogroup υπογράμμισε τη σημασία της θεμελίωσης της αξιολόγησης του σε ρεαλιστικές και προσεκτικές υποθέσεις, λαμβάνοντας υπόψη τη συμμόρφωση με το δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε. και τον αντίκτυπο των φιλοαναπτυξιακών μεταρρυθμίσεων και των επενδυτικών πρωτοβουλιών. Το Eurogroup συμφώνησε να εφαρμόσει, εκτός από τα ήδη ισχύοντα βραχυπρόθεσμα μέτρα, τα ακόλουθα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα για το χρέος ώστε να διασφαλιστεί ότι θα τηρηθούν οι συμφωνημένοι στόχοι για τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες, επίσης με βάση προσεκτικές υποθέσεις. Για το μεσοπρόθεσμα διάστημα, αυτό περιλαμβάνει τα ακόλουθα εμπροσθοβαρή μέτρα: Την κατάργηση από το 2018 της αύξησης του επιτοκιακού περιθωρίου (step-up interest rate margin) που σχετίζεται με την δόση για την επαναγορά του χρέους του δεύτερου ελληνικού προγράμματος. Τη χρήση των κερδών από το πρόγραμμα SMP του 2014 από τον ξεχωριστό λογαριασμό του ESM και την αποκατάσταση της μεταφοράς των κερδών από το πρόγραμμα SMP και τη συμφωνία ANFA στην Ελλάδα (από το δημοσιονομικό έτος 2017). Tα διαθέσιμα ποσά θα αρχίσουν να μεταφέρονται στην Ελλάδα σε εξαμηνιαία βάση το Δεκέμβριο και τον Ιούνιο, ξεκινώντας από το 2018 ως τον Ioύνιο του 2022, μέσω του ξεχωριστού λογαριασμού του ESM και θα χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών ή για τη χρηματοδότηση άλλων συμφωνημένων επενδύσεων. Τα δύο παραπάνω μέτρα υπόκεινται στην συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις για εφαρμογή πολιτικών και την εποπτεία, όπως περιγράφεται παρακάτω. Μια επιπλέον αναβολή της καταβολής τόκων και αποσβέσεων στον EFSF κατά 10 χρόνια και μια επιμήκυνση της μέγιστης σταθμισμένης μέσης ωρίμανσης (WAM) κατά 10 χρόνια, χωρίς να παραβιαστεί η εγκεκριμένη ποσότητα του προγράμματος. Συμφωνήσαμε ότι με βάση την ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους που προσέφεραν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, το Eurogroup θα αξιολογήσει στο τέλος της περιόδου χάριτος για τα δάνεια του EFSF το 2032, κατά πόσον χρειάζονται επιπρόσθετα μέτρα για το χρέος ώσττε να διασφαλιστεί η τήρηση των συμφωνημένων στόχων για τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες, δεδομένου ότι θα γίνει σεβαστό το δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε. και θα λάβει τις κατάλληλες ενέργειες αν χρειαστεί. Το Eurogroup θα λάβει υπόψη μια θετική αξιολόγηση στη μεταμνημονιακή εποπτεία, ειδικά στον δημοσιονομικό τομέα και στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Στο πλαίσιο αυτό, για το μακροπρόθεσμο ορίζοντα, το Eurogroup υπενθύμισε τη συμφωνία του Μαίου του 2016 για έναν έκτακτο μηχανισμό για το χρέος που θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί σε περίπτωση ενός αναπάντεχα πιο δυσμενούς σεναρίου. Αν ενεργοποιηθεί από το Eurogroup, μπορεί να σημαίνει την εφαρμογή μέτρων όπως επιπλέον αναδιάταξη του χρέους και επιβολή ανώτατου ορίου στους τόκους των δανείων του EFSF και αναβολή της πληρωμής τους στον βαθμό που χρειάζεται για να επιτευχθούν τα σημεία αναφοράς για τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες που αναφέρονται παραπάνω.

Το πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας

Το Eurogroup τόνισε ότι τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους πρέπει να περιλαμβάνουν κίνητρα που θα διασφαλίζουν μια ισχυρή και συνεχή εφαρμογή των συμφωνημένων μεταρρυθμιστικών μέτρων του προγράμματος από την Ελλάδα. Για να διασφαλιστεί η αξιοπιστία του πακέτου των μέτρων για το χρέος στην αγορά, συμφωνήσαμε ότι οι δεσμεύσεις εφαρμογής πολιτικών που σχετίζονται με το πρόγραμμα θα συνδέονται με την επιστροφή των κερδών από το πρόγραμμα SMP και τη συμφωνία ANFA καθώς και από την κατάργηση της αύξησης του επιτοκιακού περιθωρίου ως το 2022. Στο πλαίσιο αυτό οι ελληνικές αρχές έκαναν συγκεκριμένες δεσμεύσεις, όπως σημειώνεται στο παράρτημα, για την ολοκλήρωση κρίσιμων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν υπό το πρόγραμμα του ESM (συμπεριλαμβανομένων δεσμεύσεων για την ολοκλήρωση δράσεων που η εφαρμογή τους δεν βρίσκεται πλήρως στα χέρια της κυβέρνησης) έναντι των συμφωνημένων διοριών και έκαναν μια γενικότερη δέσμευση να συνεχίσουν την εφαρμογή όλων των κρίσιμων μεταρρυθμίσεων που θεσπίστηκαν υπό το πρόγραμμα του ESM. To Εurogroup καλωσορίζει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροής να ενεργοποιήσει την διαδικασία Ενισχυμένης Εποπτείας τις ερχόμενες εβδομάδες και την στήριξη της προσέγγισης αυτής από τις ελληνικές αρχές. Οι τριμηνιαίες εκθέσεις υπό την Ενισχυμένη Εποπτεία θα επιτρέψουν την πιο στενή παρακολούθηση της οικονομικής, δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής κατάστασης και των μεταμνημονιακών δεσμεύσεων και θα χρησιμεύσουν ως μια βάση για το Eurogroup για να συμφωνήσει στην επιστροφή των κερδών από το πρόγραμμα SMP και τη συμφωνία ANFA και την κατάργηση της αύξησης του επιτοκιακού περιθωρίου. Υπενθυμίσαμε ότι οι συνεχιζόμενες νομικές διαδικασίες ενάντια στα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του ΤΑΙΠΕΔ αποτελούν ζήτημα που προκαλεί μεγάλη ανησυχία και επιβεβαιώσαμε την απόλυτη εμπιστοσύνη μας στο έργο των εμπειρογνωμόνων, το οποίο ενέκρινε και το Ελληνικό Ελεγκτικό Συνέδριο. Προβληματισμός υπάρχει επίσης και για τις διαδικασίες ενάντια στον πρώην πρόεδρο και σε υψηλόβαθμα στελέχη της ΕΛΣΤΑΤ, κυρίως όσον αφορά την εικαζόμενη παραποίηση δημοσιονομικών στοιχείων. Το Eurogroup συνεχίζει να έχει πλήρη εμπιστοσύνη ότι τα στοιχεία που ενέκρινε η Εurostat και παρέδωσε η EΛΣΤΑΤ μετά το 2010, συμπεριλαμβανομένου και του δημοσιονομικού ελλείμματος το 2009, συμμορφώνονται πλήρως με τους κανονισμούς που εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη μέλη. Το Eurogroup καλεί τους θεσμούς να συνεχίσουν να εποπτεύουν τις εξελίξεις στις υποθέσεις αυτές και τις υποστηρικτικές δράσεις των ελληνικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων και νομοθετικών πράξεων αν χρειαστεί, για παράδειγμα την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της ΕΛΣΤΑΤ, με πλήρη σεβασμό στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και να δίνουν αναφορά στο Eurogroup, στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας. Εφόσον ολοκληρωθούν οι εθνικές διαδικασίες, τα διοικητικά σώματα του ESM αναμένεται να εγκρίνουν την εκταμίευση της πέμπτης και τελευταίας δόσης του προγράμματος του ESM που ανέρχεται σε 15 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 5,5 δισ. θα εκταμιευτούν στον ξεχωριστό λογαριασμό, για να χρησιμοποιηθούν για την εξυπηρέτηση του χρέους και τα 9,5 δισ. θα εκταμιευτούν σε ειδικό λογαριασμό που θα συγκροτηθεί για την δημιουργία μαξιλαριών ρευστότητας, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την εξυπηρέτηση του χρέους σε περίπτωση ανάγκης. Ο λογαριασμός αυτός θα υπόκειται στις απαραίτητες διασφαλίσεις και οποιαδήποτε μελλοντική χρήση των πόρων του για μια αποτελεσματική διαχείριση του χρέους θα συμφωνηθεί από τις ελληνικές αρχές με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τον ESM. Συνολικά, η Ελλάδα θα φύγει από το πρόγραμμα με ένα μεγάλο μαξιλάρι ρευστότητας 24,1 δισ. ευρώ που θα καλύπτει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για περίπου 22 μήνες μετά το τέλος του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, που αποτελεί μια σημαντική προστασία ενάντια σε οποιοδήποτε ρίσκο. Η διοίκηση του ΔΝΤ καλωσόρισε την επιτυχημένη εφαρμογή του προγράμματος του ESM και την περαιτέρω εξειδίκευση των μέτρων για το χρέος που δόθηκε σήμερα από τα κράτη μέλη. Αν και η συμφωνία αμέσου ετοιμότητας (Stand-By Arrangement) του Ταμείου δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί, το ΔΝΤ επιβεβαίωσε τη συνεχή εμπλοκή του στην Ελλάδα στην μεταμνημονιακή εποπτεία μαζί με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Τέλος, επιβεβαιώσαμε επίσης τη δέσμευση μας να συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Ελλάδα στις μεταρρυθμιστικές της προσπάθειες για μια επιστροφή στη βιώσιμη ανάπτυξη.