Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως και Λέρος είναι τα νησιά που δέχονται το κύριο βάρος των προσφυγικών ροών. Τα νησιά αυτά διατηρούν για έξι ακόμα μήνες τους μειωμένους κατά 30% συντελεστές ΦΠΑ. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα υπόλοιπα 27 νησιά του Αιγαίου, τα περισσότερα από τα οποία είναι ακριτικά. Στα νησιά αυτά ο ΦΠΑ θα κάνει άλμα 30% και θα σηκώσει κύμα ανατιμήσεων σε αγαθά και υπηρεσίες.

Το υπουργείο για να προλάβει τις αντιδράσεις που προκαλεί η αύξηση του ΦΠΑ υπόσχεται ότι θα δώσει έκτακτο κοινωνικό αντιστάθμισμα, χωρίς ωστόσο να ανακοινώνει προς το παρόν το ύψος του αλλά και τη μορφή που θα έχει αυτό. Εκτός από το κοινωνικό αντιστάθμισμα, η κυβέρνηση σχεδιάζει να καθιερώσει για όλους τους νησιώτες το «μεταφορικό ισοδύναμο». Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών το μεταφορικό ισοδύναμο θα εναρμονίζει το κόστος μετακίνησης επιβατών και εμπορευμάτων, από και προς τα νησιά, σε σχέση με το κόστος των χερσαίων μετακινήσεων, με τη δαπάνη να καλύπτεται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Τα νησιά στα οποία από την Πρωτοχρονιά καταργούνται οι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές ΦΠΑ και θα ισχύουν οι συντελεστές 6%, 13% και 24% είναι:

Αγαθονήσι, Αγ. Ευστράτιος, Αρκοί, Αστυπάλαια, Γυαλί, Ικαρία, Κάλυμνος, Κάσος, Καστελόριζο, Λειψοί, Λήμνος, Μάραθος, Νιμος, Νίσυρος, Οινούσσες, Πάτμος, Σαμοθράκη, Στρογγύλη, Σύμη, Σύρνα, Τέλενδος, Τήλος, Φαρμακονήσι, Φούρνοι, Χάλκη, Ψαρά, Ψέριμος.

Πιο συγκεκριμένα, από την 1η Ιανουαρίου 2018, στα νησιά αυτά:

  • Αυξάνεται από 5% σε 6% ο συντελεστής ΦΠΑ για τα φάρμακα, τα βιβλία, τα περιοδικά και τις εφημερίδες.
  • Αυξάνεται από 9% σε 13% ο συντελεστής ΦΠΑ για τα βασικά είδη διατροφής όπως νωπά κρέατα, ψάρια, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, λαχανικά και βρώσιμα φρούτα, τα δημητριακά, τα άμυλα και τα προϊόντα αλευροποιίας, το ελαιόλαδο, το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα φυσικά νερά, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα, τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας, ύδρευσης και φυσικού αερίου, τις υπηρεσίες διαμονής σε ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα.
  • Αυξάνεται από 17% σε 24% ο συντελεστής ΦΠΑ σε συσκευασμένα, μεταποιημένα και τυποποιημένα είδη διατροφής, ζάχαρη, λοιπές γλυκαντικές ουσίες, αλάτι, ξύδι, αναψυκτικά, χυμοί, και λοιπά μη αλκοολούχα ποτά, εκτός από τα μεταλλικά νερά, εστίαση – catering, αποχέτευση, εισιτήρια μέσων μαζικής μεταφοράς, κόμιστρα ταξί υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών, όπως νεόδμητα κτίσματα (πλην πρώτης κατοικίας), αυτοκίνητα, δίκυκλα, φορτηγά, λεωφορεία και λοιπά οχήματα, καύσιμα (βενζίνη, πετρέλαιο, υγραέριο κ.λπ.), τσιγάρα και λοιπά προϊόντα καπνού, οινοπνευματώδη ποτά, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, είδη ένδυσης και υπόδησης, είδη οικιακού εξοπλισμού, όπως έπιπλα, υφάσματα κ.λπ., πάσης φύσεως μεταλλικά, πλαστικά και ξύλινα αντικείμενα, χημικά προϊόντα, κοσμήματα, ρολόγια κ.λπ., τέλη σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, όλες οι παρεχόμενες υπηρεσίες από επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.