Παρότι τα προβλήματα της Ελλάδας δεν άρχισαν να απασχολούν τα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου παρά το 2009, οικονομολόγοι, πολιτικοί και ακαδημαϊκοί είχαν εντοπίσει τις ρωγμές στο οικοδόμημα της νομισματικής ενοποίησης ήδη από τη δεκαετία του 1990, γράφει το Bloomberg υπενθυμίζοντας τις αναφορές εννέα ανθρώπων που είχαν μιλήσει για την ελληνική κρίση πολύ πριν αυτή αρχίσει να απασχολεί τον κόσμο.
Το πρακτορείο χαρακτηρίζει ενδιαφέρον το γεγονός πως η χώρας μα δυσκολεύτηκε να γίνει μέλος της ζώνης του ενιαίου νομίσματος, αποτυγχάνοντας το 1998 και μπαίνοντας τελικά το 2001.
Ποιοι άνθρωποι είχαν προβλέψει την ελληνική κρίση;
1) Wynne Godley
O Βρετανός οικονομολόγος γράφει σε άρθρο του στο London Review of Books το 1992.
«Τι θα συμβεί αν μια ολόκληρη χώρα -μια περιοχή σε μια πλήρως ενοποιημένη κοινότητα- αντιμετωπίσει ένα δομικό πρόβλημα;. Όσο είναι ένα κυρίαρχο κράτος μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά του. (…) Σε μια οικονομική και νομισματική ένωση αυτή η διέξοδος προφανώς δεν υπάρχει και η προοπτική [αυτής της χώρας] είναι βαριά εκτός εάν γίνουν διευθετήσεις προϋπολογισμού σε ομοσπονδιακό επίπεδο που θα έχουν ένα αναδιανεμητικό ρόλο», έγραφε μεταξύ άλλων. «αν μια χώρα δεν μπορεί να κάνει εσωτερική υποτίμηση κι αν δεν μπορεί αν επωφεληθεί από μια δημοσιονομική εξισορρόπηση, τότε δεν υπάρχει τίποτα να το προστατεύσει από μια διαδικασία που οδηγεί νομοτελειακά στη μετανάστευση ως μόνη εναλλακτική της φτώχειας ή της πείνας».
2) Arnulf Baring
Ο Γερμανός πολιτικός επιστήμονας είχε γράψει σε ένα βιβλίο του το 1997:
«Όταν εμείς οι Γερμανοί ζητάμε νομισματική πειθαρχία, άλλες χώρες θα κατηγορούν αυτήν την πειθαρχία για τα οικονομικά τους δεινοπαθήματα και κατ’ επέκταση θα κατηγορούν εμάς. Επιπλέον, θα μας βλέπουν ως ένα είδος οικονομικού χωροφύλακα».
3) Mathew Forstater
Σε άρθρο του στο Eastern Economic Journal, το 199 ο οικονομολόγος Mathew Forstater περιέγραφε τις ανησυχίες του για το μέλλον του ευρωπαϊκού νομίσματος:
«Παραδίδοντας την εθνική νομισματική τους κυριαρχία, οι χώρες δεν μπορούν πλέον να κάνουν συντονισμένες οικονομικές και νομισματικές πολιτικές που είναι απαραίτητες για ένα περιεκτικό και αποτελεσματικό φάρμακο στις περιοδικές κρίσεις ζήτησης. Γιατί οι χώρες να θυσιάσουν εθελοντικά την δυνατότητά τους να εφαρμόσουν μια συντονισμένη μακροοικονομική πολιτική, ειδικά σε μια περίοδο που τα ποσοστά της επίσημης ανεργίας είναι σε διψήφια νούμερα και υπάρχουν ξεκάθαρες αποπληθωριστικές τάσεις».
4) Milton Friedman
Σε ομιλία του σε εκδήλωση της Τράπεζας του Καναδά το 2000, ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος έγραφε για το μέλλον του ευρώ:
«Νομίζω ότι το ευρώ βρίσκεται τώρα στο μήνα του μέλιτος. Ελπίζω να πετύχει, αλλά έχω πολύ χαμηλές προσδοκίες. Νομίζω ότι οι διαφορές ανάμεσα στις διάφορες χώρες θα συσσωρευθούν και ότι τα ασύγχρονα σοκ θα το επηρεάσουν».
5) Κώστας Σημίτης
Τον Δεκέμβριο του 2008 ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας αναφέρθηκε στα οικονομικά δεδομένα της χώρας σε μια ομιλία του στο ελληνικό κοινοβούλιο.
«Οι δανειστές γνωρίζουν ότι τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν από την ελληνική κυβέρνηση δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. [Τα κράτη μέλη της ευρωζώνης πιστεύουν ότι] η Ελλάδα θα πρέπει να κάνει αίτηση στο ΔΝΤ για δανεισμό έτσι ώστε η εποπτεία της ελληνικής οικονομίας να γίνει ευθύνη του Ταμείου και όχι της Κομισιόν», είχε αναφέρει.
6) Stephanie Bell Kelton
Σε ένα άρθρο της το 2002 η Αμερικανίδα οικονομολόγος έγραφε:
«Χώρες που επιχειρούν να αποφύγουν τις αρχές των αξιόπιστων οικονομικών μπορεί να ανακαλύψουν ότι δεν μπορούν να έχουν μεγάλα ελλείμματα, καθώς οι δανειστές αρνούνται να δώσουν επαρκή πίστωση με τις επιθυμητούς όρους. Μέχρι να γίνει κάτι που θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη να αποτρέψουν αυτούς τους οικονομικούς περιορισμούς (πχ. μια πολιτική ένωση και η εγκαθίδρυση ενός ομοσπονδιακού προϋπολογισμού [της ΕΕ] ή εγκαθίδρυση ενός νέου θεσμού που θα δανείζει και θα έχει σχεδιαστεί για να βοηθά κράτη-μέλη να ακολουθούν ένα ευρύ σύνολο πολιτικών στόχων) οι προοπτικές σταθεροποίησης στην ευρωζώνη εμφανίζονται δυσοίωνες».
7) Margaret Thatcher
Σύμφωνα με την αυτοβιογραφία της, το 1990 η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας είχε προειδοποιήσει ότι το ενιαίο νόμισμα δεν θα μπορούσε να φιλοξενήσει ταυτόχρονα τος πιο ισχυρές και τις πιο αδύναμες οικονομίες. Παρακάτω περιγράφει διάλογό της με τον Τζον Μέιτζορ για το θέμα
«Είχαμε επιχειρήματα που θα μπορούσαν να πείσουν τόσο τους Γερμανούς -που θα ανησυχούσαν για την αποδυνάμωση των πολιτικών κατά του πληθωρισμού- όσο και τις φτωχότερες χώρες -στις οποίες πρέπει να ειπωθεί ότι δεν θα διασωθούν από τις συνέπειες του ενιαίου νομίσματος, που θα μπορούσαν συνεπώς να συνθλίψουν τις αναποτελεσματικές οικονομίες τους».
8) Warren Mosler
Ήδη από το 2001 ο οικονομολόγος W. Mosler ανέμενε την εμφάνιση ελαττωμάτων στην ευρωζώνη επειδή η πολιτική της δομή δεν επιτρέπει στα επιμέρους κράτη-μέλη να διαχειριστούν μια οικονομική κρίση λόγω της νομισματικής ένωσης.
«Μόνο η αναπόφευκτη, προς το παρόν απαγορευμένη, ευθεία παρέμβαση της ΕΚΤ θα μπορούσε να πραγματοποιήσει την ανάσταση και από τις στάχτες αυτού του φλεγόμενου άστρου που έπεσε θα μπορούσε να αναδυθεί ένα κυρίαρχο αθάνατο νόμισμα», ανέφερε.
9) Randall Wray
Ο οικονομολόγος επέκρινε τη δομή της ευρωζώνης στο βιβλίο του «Understanding Modern Money» το 1998.
«Όπως έχει σχεδιαστεί μέχρι στιγμής, η νομισματική ένωση θα έχει μια κεντρική τράπεζα (την ΕΚΤ) αλλά δεν θα έχει οικονομικά υποκαταστήματα. Είναι σαν οι ΗΠΑ να λειτουργούσαν με την FED, χωρίς ωστόσο κεντρικές τράπεζες των εκάστοτε πολιτειών» ανέφερε μεταξύ άλλων.
