Νέο κύκλο δασμών μέσα σε δύο μήνες επέβαλε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στην Κίνα, σηματοδοτώντας ότι τα εισαγόμενα κινεζικά προϊόντα αντιμετωπίζουν πλέον επιβάρυνση τουλάχιστον 20%.

Το Πεκίνο ήδη αντιμετωπίζει υψηλούς αμερικανικούς δασμούς, που κυμαίνονται από 100% για τα ηλεκτρικά οχήματα κινεζικής παραγωγής έως 15% για ενδύματα και υποδήματα.

Οι δασμοί του Τραμπ πλήττουν την καρδιά της κινεζικής βιομηχανίας, η οποία περιλαμβάνει εργοστάσια, γραμμές παραγωγής και αλυσίδες εφοδιασμού που παράγουν και στέλνουν σχεδόν τα πάντα, από γρήγορη μόδα και παιχνίδια μέχρι ηλιακούς συλλέκτες και ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Σύμφωνα με το BBC, το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας συγκριτικά με τις υπόλοιπες αγορές, έφτασε την τιμή-ρεκόρ των 1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024, χάρη στις ισχυρές εξαγωγές (3,5 τρισεκατομμύρια δολάρια), οι οποίες ξεπέρασαν τις εισαγωγές (2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια).

Η Κίνα είναι εδώ και πολλά χρόνια το «εργοστάσιο του κόσμου», ευδοκιμώντας χάρη στη φθηνά εργατικά χέρια και τις κρατικές επενδύσεις στις υποδομές, από τη στιγμή που άνοιξε την οικονομία της στις διεθνείς αγορές στα τέλη της δεκαετίας του 1970.

Πόσο σοβαρά μπορεί να επηρεάσει η εμπορική πολιτική του Τραμπ την επιτυχία της κινεζικής βιομηχανίας;

Τι είναι οι δασμοί και πώς λειτουργούν;

Οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται σε αγαθά που εισάγονται από άλλες χώρες. Οι περισσότεροι δασμοί καθορίζονται ως το ποσοστό της αξίας των αγαθών και συνήθως είναι ο εισαγωγέας αυτός που τους πληρώνει.

Έτσι, ένας δασμός 10% σημαίνει ότι ένα προϊόν αξίας 4 δολαρίων που εισάγεται στις ΗΠΑ από την Κίνα θα έχει επιπλέον επιβάρυνση 0,40 δολαρίων.

Η αύξηση της τιμής των εισαγόμενων αγαθών έχει σκοπό να ενθαρρύνει τους καταναλωτές να αγοράζουν φθηνότερα εγχώρια προϊόντα, ενισχύοντας έτσι την ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας.

Ο Τραμπ τους βλέπει ως μέσο ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας, προστασίας των θέσεων εργασίας και αύξησης των φορολογικών εσόδων. Ωστόσο, οικονομικές μελέτες για τις συνέπειες των δασμών που επέβαλε ο Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία του, δείχνουν ότι τα μέτρα τελικά αύξησαν τις τιμές για τους αμερικανούς καταναλωτές.

Ο Τραμπ έχει δηλώσει, ότι οι τελευταίοι του δασμοί αποσκοπούν στην πίεση της Κίνας να κάνει περισσότερα για να σταματήσει τη ροή του φαρμάκου «φαιντανύλη» στις ΗΠΑ.

Επιπλέον, επέβαλε δασμούς 25% στους γείτονες της Αμερικής, Μεξικό και Καναδά, λέγοντας ότι οι ηγέτες τους δεν έκαναν αρκετά για να καταπολεμήσουν το διασυνοριακό παράνομο εμπόριο ναρκωτικών.

Μπορούν οι δασμοί του Τραμπ να πλήξουν την κινεζική βιομηχανία;

«Οι εξαγωγές ήταν η «σωτηρία» της κινεζικής οικονομίας και αν οι φόροι παραμείνουν, οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ενδέχεται να μειωθούν κατά το 1/4», δήλωσε ο Χάρι Μέρφι Κρουζ, οικονομολόγος της Moody’s Analytics, στο BBC.

Η τεράστια αξία των κινεζικών εξαγωγών -οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 1/5 των εσόδων της χώρας- σημαίνει ότι ένας δασμός 20% μπορεί να μειώσει τη ζήτηση από το εξωτερικό και να περιορίσει το εμπορικό πλεόνασμα.

«Οι δασμοί θα πλήξουν την Κίνα», δήλωσε η Αλίσια Γκαρσία-Ερέρο, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ασία-Ειρηνικό στη Natixis στο Χονγκ Κονγκ, στο BBC. «Πραγματικά πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα. Πρέπει να κάνουν ό,τι έχει ήδη πει ο Σι Τζινπίνγκ , δηλαδή να ενισχύσουν τη ζήτηση στην εγχώρια αγορά».

Πρόκειται για μια δύσκολη αποστολή, σε μια οικονομία όπου η αγορά ακινήτων είναι σε ύφεση και η νεολαία είναι απογοητευμένη, αφού δυσκολεύεται να βρει δουλειά με καλές απολαβές.

Οι Κινέζοι δεν επικεντρώνονται αρκετά για να ανακάμψουν την οικονομία και το Πεκίνο μόλις ανακοίνωσε μια σειρά από μέτρα τόνωσης της κατανάλωσης.

«Ενώ φαίνεται ότι οι δασμοί μπορούν να επιβραδύνουν τη βιομηχανική παραγωγή της Κίνας, ωστόσο δεν μπορούν να τη σταματήσουν ή να την αντικαταστήσουν τόσο εύκολα», λένε οι αναλυτές.

«Η Κίνα δεν είναι μόνο ο μεγάλος εξαγωγέας, είναι μερικές φορές ο μοναδικός εξαγωγέας, όπως για παράδειγμα, όταν μιλάμε για τους ηλιακούς συλλέκτες. Αν θέλεις ηλιακούς συλλέκτες, μόνο στην Κίνα θα βρεις», είπε η Γκαρσία-Ερέρο.

Η Κίνα αρχίσει από νωρίς να στρέφεται από την παραγωγή ενδυμάτων και υποδημάτων προς την προχωρημένη τεχνολογία, όπως είναι η ρομποτική και η Τεχνητή Νοημοσύνη, πολύ πριν ο Τραμπ γίνει πρόεδρος. Και αυτό έχει δώσει στην Κίνα ένα μεγάλο πλεονέκτημα στην παγκόσμια αγορά.

«Τα κινεζικά εργοστάσια μπορούν να παράγουν τεχνολογία υψηλής ποιότητας σε μεγάλες ποσότητες με χαμηλό κόστος», δήλωσε ο Σουάνγκ Ντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Κίνας στη Standard Chartered.

«Είναι πραγματικά δύσκολο να βρεις αντικαταστάτη… Η θέση της Κίνας ως ηγέτη της αγοράς είναι πολύ δύσκολο να ανατραπεί».

Πώς αντιδρά η Κίνα στους δασμούς του Τραμπ;

Η Κίνα έχει απαντήσει με αντεπίθεση στους δασμούς που επέβαλε ο αμερικανός πρόεδρος, επιβάλλοντας δασμούς 10-15% σε αμερικανικά αγροτικά προϊόντα, άνθρακα, υγροποιημένο φυσικό αέριο, φορτηγά και κάποια σπορ αυτοκίνητα.

Επίσης, έχει στοχεύσει αμερικανικές εταιρείες στον τομέα της αεροπορίας, της άμυνας και της τεχνολογίας με περιορισμούς στις εξαγωγές, ενώ έχει ανακοινώσει έρευνα κατά της μονοπωλιακής πρακτικής εναντίον της Google.

Η Κίνα προσαρμόζει την παραγωγή των προϊόντων της εδώ και πολλά χρόνια έναντι των δασμών του Τραμπ, από την πρώτη κιόλας θητεία του. Κάποιοι Κινέζοι παραγωγοί έχουν μεταφέρει τα εργοστάσιά τους εκτός της χώρας. Επίσης, οι αλυσίδες εφοδιασμού έχουν στραφεί περισσότερο στο Βιετνάμ και το Μεξικό, εξάγοντας από εκεί για να παρακάμψουν τους δασμούς.

«Ωστόσο, οι πρόσφατοι δασμοί που επιβλήθηκαν στο Μεξικό από τον Τραμπ, δεν θα πλήξουν πολύ την Κίνα, γιατί το Βιετνάμ είναι η μεγαλύτερη “οδός παράκαμψης” για τα κινεζικά προϊόντα», δήλωσε η Γκαρσία-Ερέρο.

«Το Βιετνάμ είναι το κλειδί εδώ. Αν επιβληθούν δασμοί στο Βιετνάμ, νομίζω ότι θα είναι πολύ δύσκολο», είπε.

Τι ανησυχεί περισσότερο την Κίνα

Σύμφωνα με τους αναλυτές, αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Κίνα σε σχέση με τους δασμούς είναι οι περιορισμοί των ΗΠΑ στα τσιπς ημιαγωγών.

Αυτοί οι περιορισμοί υπήρξαν σημαντικό σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο χωρών, αλλά έχουν επίσης ενισχύσει την αποφασιστικότητα της Κίνας να επενδύσει στην εγχώρια τεχνολογία, που είναι ανεξάρτητη από τη Δύση.

Αυτός είναι ο λόγος που η κινεζική εταιρεία Τεχνητής Νοημοσύνης DeepSeek προκάλεσε ανησυχία σε Silicon Valley και Ουάσινγκτον, όταν κυκλοφόρησε ένα chatbot που ανταγωνίζεται το ChatGPT της OpenAI. Η εταιρεία φέρεται να είχε αποθηκεύσει τσιπ της Nvidia, πριν οι ΗΠΑ αρχίσουν να απαγορεύουν την πρόσβαση της Κίνας στα πιο προηγμένα τσιπς.

«Αν και αυτό μπορεί να επηρεάσει την ανταγωνιστικότητα της Κίνας, δεν νομίζω ότι θα επηρεάσει τη θέση της Κίνας ως βιομηχανική δύναμη», δήλωσε ο Ντινγκ της Standard Chartered.