Ο e-ΕΦΚΑ βρίσκεται αντιμέτωπος με μια εκρηκτική αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Ταμείο και στο πλαίσιο αυτό εντείνει τις προσπάθειές του για την είσπραξη των οφειλόμενων ποσών. Η απάντηση του οργανισμού στη ραγδαία αύξηση των χρεών είναι ένας «βομβαρδισμός» ατομικών ειδοποιήσεων, ο οποίος αποστέλλεται στους οφειλέτες από την αρχή του έτους.
Συνολικά, έχουν εκδοθεί 2.377.106 ατομικές ειδοποιήσεις, με το ποσό των οφειλών που έχουν καταγραφεί να φθάνει το αστρονομικό ύψος των 36,3 δισ. ευρώ. Παρά την επιμονή του ΕΦΚΑ και τις συνεχείς προσπάθειες, το ποσοστό της είσπραξης αυτών των ποσών παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, γεγονός που προκαλεί ανησυχία για τη μελλοντική βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Σύμφωνα με τον e-ΕΦΚΑ, η διαδικασία είσπραξης των οφειλών είναι σαφώς καθορισμένη και γίνεται με βάση μια σειρά από συγκεκριμένα βήματα που περιλαμβάνουν την αποστολή ειδοποιήσεων και τη λήψη αναγκαστικών μέτρων για όσους δεν ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Κάθε οφειλέτης που έχει ενταχθεί στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (Κ.Ε.Α.Ο.) λαμβάνει την «Ατομική Ειδοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών», στην οποία ενημερώνεται ότι η οφειλή του έχει μεταφερθεί στο Κ.Ε.Α.Ο. και ότι σε περίπτωση μη ανταπόκρισης εντός 20 ημερών με εξόφληση ή με συμφωνία για διακανονισμό, θα ξεκινήσει η διαδικασία αναγκαστικής είσπραξης μέσω κατασχέσεων ή άλλων μέτρων.
Αν και η αποστολή αυτών των ειδοποιήσεων προσφέρει στους οφειλέτες μια τελευταία ευκαιρία να τακτοποιήσουν τις οφειλές τους, ο χρόνος και η συνεχής πίεση που ασκείται στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, δημιουργούν μια εκρηκτική κατάσταση στον τομέα των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Η εκρηκτική αύξηση των χρεών προς τον e-ΕΦΚΑ οφείλεται σε μια σειρά παραμέτρων που σχετίζονται με την οικονομική συγκυρία, την ύφεση και την αδυναμία πολλών οφειλετών να ανταποκριθούν στις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις. Στο τέλος Σεπτεμβρίου 2024, το συνολικό χρέος που οφείλουν οι επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα προς το ασφαλιστικό ταμείο άγγιξε τα 48,8 δισεκατομμύρια ευρώ, προκαλώντας έντονη ανησυχία για τη δυνατότητα του συστήματος να συνεχίσει να λειτουργεί αποτελεσματικά. Παρά τις νέες δυνατότητες για πληρωμές, όπως οι ευέλικτοι διακανονισμοί και οι νέοι τρόποι πληρωμών μέσω διαδικτύου, η εισπραξιμότητα παραμένει περιορισμένη, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη την εξόφληση των οφειλών από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση του Κ.Ε.Α.Ο., οι ενεργές και ολοκληρωμένες ρυθμίσεις των χρεών από το 2010 ανήλθαν σε 1.033.514, με συνολικό ύψος οφειλών 8,12 δισ. ευρώ. Παρόλα αυτά, το ποσό που κατάφεραν οι υπηρεσίες να εισπράξουν το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου 2024 ανέρχεται στα 515.284.022 ευρώ, γεγονός που δείχνει ότι παρόλες τις νέες ρυθμίσεις, η εισπραξιμότητα παραμένει σε χαμηλά επίπεδα και το σύστημα δυσκολεύεται να ανταπεξέλθει στις συνεχώς αυξανόμενες οφειλές.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το 74,10% των οφειλετών έχουν χρέη κάτω από 15.000 ευρώ, ενώ το 23,86% των συνολικών οφειλών οφείλουν 2.744 οφειλέτες, οι οποίοι έχουν χρέη άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ. Αυτή η διαφοροποίηση στο ύψος των οφειλών δημιουργεί προβλήματα στην προσπάθεια του e-ΕΦΚΑ να επιτύχει τη συνολική αποπληρωμή των χρεών, ενώ παράλληλα εντείνει την ανάγκη για πιο στοχευμένες και εξατομικευμένες λύσεις.
Αναγκαστικά μέτρα και διαχείριση των οφειλών
Για τη διαχείριση των οφειλών, ο e-ΕΦΚΑ εφαρμόζει μια σειρά από ενιαίες διαδικασίες που αφορούν όλους τους οφειλέτες, ανεξαρτήτως του ύψους των χρεών τους. Όλοι οι οφειλέτες, μόλις ενταχθούν στο Κ.Ε.Α.Ο., λαμβάνουν την «Ατομική Ειδοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών», η οποία τους ενημερώνει ότι η οφειλή τους έχει μεταφερθεί στον οργανισμό και ότι αν δεν ανταποκριθούν εντός 20 ημερών, θα ληφθούν αναγκαστικά μέτρα, όπως κατάσχεση τραπεζικών λογαριασμών ή ακινήτων. Όσοι είναι εγγεγραμμένοι χρήστες στις Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ, μπορούν να λάβουν τις ειδοποιήσεις και μέσω της ιστοσελίδας του οργανισμού, γεγονός που διευκολύνει τη διαδικασία για όσους επιθυμούν να ρυθμίσουν τα χρέη τους μέσω διαδικτύου.
Σε περιπτώσεις που ο οφειλέτης δεν εμφανιστεί εντός της προθεσμίας των 20 ημερών και πριν τη λήψη των αναγκαστικών μέτρων, ο e-ΕΦΚΑ αξιολογεί την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη και δημιουργεί το προφίλ του, χρησιμοποιώντας πληροφορίες από το ηλεκτρονικό σύστημα του Κ.Ε.Α.Ο. και τη διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες, όπως το Μητρώο της Γ.Γ.Π.Σ. και το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.), προκειμένου να εκτιμήσει την ικανότητα είσπραξης της οφειλής. Τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό της εισπραξιμότητας περιλαμβάνουν το ύψος της οφειλής, τη συμπεριφορά του οφειλέτη, και την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης ή του ατόμου.
Με βάση τα κριτήρια αυτά, αποφασίζεται η εφαρμογή των καταλληλότερων μέτρων για την είσπραξη των χρεών. Τα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν κατασχέσεις, πλειστηριασμούς ή ακόμα και καταγγελία συμβάσεων, ανάλογα με το προφίλ του οφειλέτη.
Το πρόβλημα των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τον e-ΕΦΚΑ παραμένει σοβαρό και το βάρος των χρεών προκαλεί αυξανόμενη πίεση στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Παρά τις προσπάθειες του ΕΦΚΑ να ενισχύσει τη διαδικασία είσπραξης μέσω νέων μεθόδων, όπως οι ηλεκτρονικές ειδοποιήσεις και οι ευέλικτες ρυθμίσεις, τα αποτελέσματα είναι προς το παρόν περιορισμένα. Ωστόσο, η συνεχής παρακολούθηση των οφειλών, η δημιουργία πιο εξατομικευμένων στρατηγικών διαχείρισης και η αύξηση της συνεργασίας με άλλες κρατικές υπηρεσίες μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση στο μέλλον.
Εν κατακλείδι, η εφαρμογή αυστηρών μέτρων, η ενίσχυση της ψηφιοποίησης των διαδικασιών και η ευέλικτη διαχείριση των ρυθμίσεων είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική είσπραξη των οφειλών και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος στην Ελλάδα.
