Γιγαντώνεται το κύμα αντιδράσεων σε παγκόσμιο επίπεδο απέναντι στο Airbnb και τον υπερτουρισμό. Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού οι πιέσεις των πολιτών προς τις κυβερνήσεις, ώστε να λάβουν μέτρα που θα σταματήσουν την καλπάζουσα ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης και των τουριστικών ροών μέσω αυτής, αρχίζουν να γίνονται αφόρητες.

Ολόκληρες περιοχές μαστίζονται από την τάση αυτή, που δείχνει να κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο, και αναζητούν λύση στα προβλήματα που προκαλεί, με βασικότερα τα εξής: έλλειψη στέγης, ακρίβεια και πολυκοσμία. Όλα αυτά υφίστανται σε βαθμό που διαταράσσουν σημαντικά την καθημερινότητα των πόλεων ή ακόμα και των κοινωνιών που τα βιώνουν.

Ήδη έχουν αρχίσει να λαμβάνονται μέτρα που ξεκινούν από την αυστηροποίηση των κανόνων λειτουργίας των μονάδων βραχυχρόνιας μίσθωσης, είτε χωροταξικά είτε φορολογικά, και φτάνουν έως και τη μελλοντική απαγόρευσή της.

Και στην Ελλάδα, τα καμπανάκια έχουν ηχήσει δυνατά και η κυβέρνηση ετοιμάζει διπλή παρέμβαση προς αυτή την κατεύθυνση, κάνοντας πιο αυστηρό το πλαίσιο λειτουργίας των διαμερισμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης. Από τη μία, το νέο πλαίσιο ρύθμισης μέσα από το νομοσχέδιο «Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό», και από την άλλη οι φορολογικές παρεμβάσεις που σχεδιάζονται από το Υπουργείο Οικονομικών, με στόχο τον περιορισμό της χρήσης ακινήτων για βραχυχρόνια μίσθωση.

Το χωροταξικό νομοσχέδιο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου και προωθεί την ανάπτυξη σύγχρονων τουριστικών προϊόντων και καταλυμάτων. Βασική επιδίωξη είναι η επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στο κλασικό και το αναδυόμενο τουριστικό μοντέλο, όπως η βραχυχρόνια μίσθωση και η τουριστική κατοικία, ανάλογα με την τουριστική ανάπτυξη που βιώνει κάθε περιοχή της χώρας.

Υπό διωγμό το Airbnb

Αντιδράσεις, όμως, υπάρχουν και σε πολλές άλλες περιοχές του πλανήτη. Για παράδειγμα, σε έναν από τους πλέον δημοφιλείς προορισμούς της Ευρώπης, τη Βαρκελώνη, θα απαγορευτούν πλήρως οι βραχυχρόνιες μισθώσεις από τον Νοέμβριο του 2028. Ο δήμαρχος της πόλης ευελπιστεί πως θα επιστρέψουν στην αγορά ενοικίασης περίπου 10.000 διαμερίσματα, έτσι ώστε να δοθεί λύση στο στεγαστικό πρόβλημα της πόλης, το οποίο και χαρακτήρισε «το μεγαλύτερο πρόβλημά της».

Τι συνέβη σε Ν. Υόρκη και Βερολίνο

Ωστόσο, δεν είναι η Βαρκελώνη η πρώτη πόλη που βάζει περιορισμούς. Έχει προηγηθεί από τον περασμένο Σεπτέμβριο η Νέα Υόρκη, η οποία έπειτα από ατελέσφορες προσπάθειες για αποτελεσματική ρύθμιση αυτής της αγοράς απαγόρευσε πλήρως την ενοικίαση διαμερισμάτων μέσω Airbnb ή οποιασδήποτε άλλης αντίστοιχης πλατφόρμας.

Πολύ πριν και από τη Νέα Υόρκη, το 2014, και εν μέσω εκρηκτικής στεγαστικής κρίσης και εξίσου εκρηκτικών αντιδράσεων των κατοίκων, το Βερολίνο επέβαλε αρχικά πλήρη απαγόρευση, την οποία χαλάρωσε κάπως το 2018, διατηρώντας, όμως, πολύ αυστηρές ρυθμίσεις.

Κι ενώ έπονται ρυθμίσεις σε πολλές τουριστικές περιοχές, έχει επιβληθεί πλήρης απαγόρευση σε ορισμένες περιοχές της Καλιφόρνιας, που δείχνουν πώς μπορούν να είναι τα πράγματα χωρίς το Airbnb.

Το Ίρβινγκ, μια μικρή γραφική πόλη 300.000 κατοίκων στην Καλιφόρνια, έχει απαγορεύσει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων από το 2018, εν μέσω αντιδράσεων των κατοίκων, που διαπίστωσαν πως είχε αναστατωθεί η ζωή στις άλλοτε ήσυχες γειτονιές τους.

Σύμφωνα με σχετική μελέτη που εκπόνησε το καλοκαίρι του 2023 η Real Estate Economics, αμέσως μετά την απαγόρευση, τα ενοίκια των περίπου 60.000 ενοικιαζόμενων κατοικιών της πόλης μειώθηκαν τουλάχιστον 3%, κατά μέσο όρο περίπου 114 δολάρια τον μήνα.

Όπως επισήμαναν, όμως, τόσο οι ερευνητές της Real Estate Economics όσο και άλλοι παρατηρητές της αγοράς στέγης, το ιδιαίτερο στοιχείο με το Ίρβινγκ ήταν όχι η απαγόρευση αλλά η αποφασιστικότητα επιβολής της. Γιατί είναι γεγονός ότι πολλές τουριστικές πόλεις έχουν επιβάλει αντίστοιχες απαγορεύσεις, χωρίς, ωστόσο, να τις έχουν πραγματικά εφαρμόσει οι Αρχές με όσα μέσα διαθέτουν.