Περπατώντας στην οδό Μιχαλακοπούλου, στο ύψος της Εθνικής Πινακοθήκης θα συναντήσετε το Πάρκο Νηρηίδων. Εκεί θα σας υποδεχτεί ο πρώτος θεματικός κήπος της Αθήνας, ο πρώτος ιαπωνικός κήπος με τις φημισμένες κερασιές, τα εντυπωσιακά Τζίνγκο Μπιλόμπα καθώς και 50 νέα δέντρα και 3.000 θάμνους που δίνουν πια στην πρωτεύουσα «άρωμα» Ιαπωνίας.
Ο νέος «πνεύμονας» πρασίνου του κέντρου συνδυάζει συμβολισμούς της ιαπωνικής παράδοσης με μεσογειακά στοιχεία και φυτά της ανατολικής Ασίας, ενώ κυρίαρχο ρόλο έχουν οι σφένδαμοι, οι ανθοκερασιές και τα μπαμπού.
Πώς όμως πάρθηκε η απόφαση να δημιουργηθεί ένας ιαπωνικός κήπος στην Αθήνα; Τι φυτά θα δούμε εκεί; Πότε θα μπορέσουμε να φωτογραφίζουμε ανθισμένες τις φημισμένες κερασιές και ποια είναι η καλύτερη εποχή για τα επιβλητικά – κατακίτρινα Τζίνγκο Μπιλόμπα; Στις ερωτήσεις του Newsbeast απαντούν η υπεύθυνη του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου» του δήμου Αθηναίων, Άννα Ζηλάκου όπως επίσης και ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Ecoscapes που ανέλαβε τη μελέτη και παράλληλα την υλοποίηση του έργου, Αντώνης Σκορδίλης.
«Ο ιαπωνικός κήπος στην Αθήνα ήταν μία πρόταση η οποία ξεκίνησε από μία ιδέα του κυρίου Βρατσάνου που είναι ο πρόεδρος του ιαπωνικού συνδέσμου. Ο κ. Βρατσάνος ουσιαστικά είχε σκεφτεί πως θα ήταν πολύ καλό και στην Αθήνα να υπάρχει ένας τέτοιος κήπος, καθώς ιαπωνικοί κήποι υπάρχουν σε όλο τον κόσμο σε διάφορες πόλεις.
Σε συνεργασία λοιπόν και με τη στήριξη της ιαπωνικής εταιρείας Japan Tobacco International Hellas και με την αιγίδα της πρεσβείας της Ιαπωνίας, δημιουργήθηκε ο πρώτος ιαπωνικός κήπος στην πρωτεύουσα ο οποίος βρίσκεται στο Πάρκο Νηρηίδων στη Μιχαλακοπούλου, πολύ κοντά και στην Πινακοθήκη» αναφέρει η Άννα Ζηλάκου.
Είναι ο πρώτος θεματικός κήπος της Αθήνας
Ο αθηναϊκός-ιαπωνικός κήπος ο οποίος δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου» του δήμου Αθηναίων σχεδιάστηκε με όλες τις αρχές που διέπουν τη δημιουργία ιαπωνικών κήπων ανά τον κόσμο.
«Αποτελεί έναν θεματικό κήπο κάτι που για πρώτη φορά συμβαίνει στην Αθήνα. Διαθέτει στοιχεία όπως είναι το νερό και η πυκνή βλάστηση. Έχει συγκεκριμένα φυτά τα οποία είναι ιαπωνικής προέλευσης όπως οι ανθοκερασιές, οι σφένδαμοι και τα μπαμπού» λέει στο Newsbeast η υπεύθυνη του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου».
«Έχει όμως ληφθεί υπόψη ότι είμαστε στην Ελλάδα και όχι στην Ιαπωνία και άρα έπρεπε να συνδυαστούν όλα αυτά τα ιαπωνικά στοιχεία με τη μεσογειακή χλωρίδα με έναν αρμονικό τρόπο ώστε να συνυπάρχουν» προσθέτει.
«Το συγκεκριμένο σημείο επιλέχθηκε διότι έχει μία ικανοποιητική έκταση, είναι 3,5 στρέμματα και έτσι μπορεί να αναδειχθεί ο συνδυασμός των φυτών. Είναι σε ένα σημείο καλό από άποψη σκιάς γιατί είχε κάποια δέντρα ήδη και η θέση του είναι τέτοια ώστε να μπορεί ο κήπος να είναι σκιερός κάποιες ώρες της ημέρας, αλλά και να έχει και ήλιο, στοιχεία τα οποία μπορούν να συνδράμουν στο να διατηρήσουμε πιο εύκολα τον κήπο. Επίσης είναι σε ένα κεντρικό μέρος και έχει εύκολη πρόσβαση» δηλώνει η Άννα Ζηλάκου αναλύοντας το πώς αποφασίστηκε το ιαπωνικό πάρκο να γίνει στο Πάρκο Νηρηίδων.
«Οι χώροι πρασίνου βελτιώνουν την καθημερινότητα των πολιτών»
«Το ”Υιοθέτησε την πόλη σου” του δήμου Αθηναίων ξεκίνησε πριν από περίπου δύο χρόνια. Η λογική είναι ότι προωθούνται οι συνεργασίες του δήμου Αθηναίων και των φορέων ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ζητάμε δηλαδή μέσα από το πρόγραμμα από φορείς ιδιωτικής πρωτοβουλίας, όπως είναι ιδιώτες ή ιδρύματα, οργανισμοί, επιχειρήσεις μικρές ή μεγαλύτερες και άλλοι φορείς που ενδιαφέρονται να στηρίξουν με δωρεές το έργο και τις πρωτοβουλίες του δήμου Αθηναίων. Το πρόγραμμα έχει πολλούς διαφορετικούς άξονες» εξηγεί η Άννα Ζηλάκου.
«Έχουμε δει ειδικά μετά την περίοδο της πανδημίας πόσο αναδείχθηκε η αξία των χώρων πρασίνου για την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων σε πόλεις μεγάλες και πυκνοδομημένες όπως είναι και η Αθήνα, ειδικά σε γειτονιές που οι χώροι αυτοί είναι λίγοι, αλλά και πόσο βελτιώνουν την καθημερινότητα. Δεν μπορεί σαφώς ένα μικρό πάρκο όπως ένα πάρκο τσέπης να αλλάξει ολόκληρη την πόλη αλλά μπορεί να αλλάξει τη γειτονιά. Το βλέπουμε από την ανταπόκριση του κόσμου, από το πώς έχει αγκαλιάσει τις προσπάθειες μας» αναφέρει μιλώντας για τις δράσεις του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου» η υπεύθυνή του.
«Υπάρχουν διάφορα έργα που έχουμε σε εξέλιξη για το επόμενο διάστημα και είναι πάλι στην ίδια λογική. Χώροι πρασίνου, δημόσιοι χώροι όπως κάποιες παιδικές χαρές και γήπεδα. Επίσης, θα συνεχίσουμε την προσπάθειά μας για την αναβάθμιση των χώρων πρασίνου στην πόλη όπως έχουμε κάνει ήδη με το Πάρκο Φιξ που έχει αναβαθμιστεί μέσα από το πρόγραμμα και με τα πάρκα τσέπης τα οποία αυτή τη στιγμή είναι οκτώ και βρίσκονται σε περιοχές όπως τα Σεπόλια, ο Κολωνός, τα Πετράλωνα, η Κυψέλη τα Πατήσια, σχεδόν δηλαδή σε όλες τις δημοτικές κοινότητες που υπάρχουν» αναφέρει κλείνοντας η Άννα Ζηλάκου.
Η Ιαπωνία και η ιστορία των κήπων της που ξεκινά από τον 6ο αιώνα
«Η Ιαπωνία φημίζεται για τους κήπους της καθώς είναι μοναδικά στοιχεία πολιτισμού, μοναδικοί βοτανικοί ”παράδεισοι”» υπογραμμίζει μιλώντας στο Newsbeast ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Αρχιτεκτονικής Τοπίου Ecoscapes που ανέλαβε τη μελέτη και την υλοποίηση του έργου, Αντώνης Σκορδίλης.
«Οι ιαπωνικοί κήποι έχουν μια ιστορία που ξεκινά από τον 6ο αιώνα, έχουν έμπνευση από τη φύση και συνδυάζουν πολλά στοιχεία από την κουλτούρα των Ιαπώνων. Έτσι λοιπόν το να εγκατασταθεί ένας κήπος με πολλά ιαπωνικά στοιχεία στη χώρα μας, ο πρώτος ιαπωνικός κήπος από μόνος του δημιουργεί ένα μοναδικό περιβάλλον που φέρει αρκετή πληροφορία και γνώση από το παρελθόν» σημειώνει.
Αναφερόμενος στη δημιουργία του ιαπωνικού κήπου ο Αντώνης Σκορδίλης επισημαίνει «ήταν μια επιθυμία του ελληνοιαπωνικού συλλόγου από πάρα πολλά χρόνια. Βρέθηκε λοιπόν ο χορηγός η JTI Hellas η οποία ανέλαβε ύστερα από πρόταση που έγινε από τον δήμο της Αθήνας και πιο συγκεκριμένα από το ”Υιοθέτησε την πόλη σου” την εκπόνηση της μελέτης για τον κήπο αυτό.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία μας την Ecoscapes, στη συνέχεια παρουσιάστηκε στην ιαπωνική πρεσβεία και μέσω μιας ομάδας Ιαπώνων αρχιτεκτόνων τοπίου έγινε τελικά δεκτή με κάποιες μικρές τροποποιήσεις ως προς την αντιπροσωπευτικότητά της για το κατά πόσον συνιστά αυτός ο κήπος έναν ιαπωνικό κήπο. Ο εν λόγω κήπος χαίρει της αιγίδα της πρεσβείας της Ιαπωνίας».
Τι φυτά υπάρχουν στον ιαπωνικό κήπο της Αθήνας
«Στον κήπο αυτό κάναμε κάποιο fusion φυτών προσαρμοσμένων στο κλίμα μας, καθώς και κάποιων εβληματικών ιαπωνικών φυτών τα οποία τοποθετήθηκαν σε κατάλληλα σημεία του κήπου ώστε το μικροκλίμα να βοηθάει στην ευδοκίμησή τους. Αυτά που ξεχωρίζουν, τα οποία αποτελούν και ”σύμβολα” για τους ιαπωνικούς κήπους, είναι τα σφενδάμια, φυλλοβόλα είδη τα οποία την άνοιξη, το φθινόπωρο και το καλοκαίρι έχουν εντυπωσιακά χρώματα στα φυλλώματά τους. Θα συναντήσουμε επίσης ανθοκερασιές, άλλα πολύ χαρακτηριστικά φυτά των νησιών της Ιαπωνίας φυλλοβόλα, μεγάλα δέντρα τα οποία για ένα διάστημα περίπου ενός μήνα γεμίζουν από ιδιαίτερα αρωματικά λουλούδια. Οι Ιάπωνες γιορτάζουν μάλιστα το ”Cherry blossom” και έχουν αργία από τη δουλειά τους για να χαρούν την ανθοφορία των κερασιών» επισημαίνει ο Αντώνης Σκορδίλης.
«Θα δούμε δασικά πεύκα τα οποία βρίσκονται σε νεαρή ηλικία και έχουν τοποθετηθεί πάνω σε έναν από τους λόφους του κήπου καθώς μιμούνται ένα δάσος κωνοφόρων και ένα σωρό άλλα φυτά τα οποία με τα εγκαίνια του κήπου, που θα γίνουν τον Απρίλιο θα μπορεί κάποιος να τα αναγνωρίσει καθώς θα έχουν και βοτανικές ταμπέλες με την ονομασία τους» αναφέρει και συμπληρώνει: «Οι ιαπωνικοί κήποι στη διάρκεια των χρόνων έχουν εξελιχθεί πολύ. Ο τύπος των φυτών που φιλοξενούν είναι αυτός που παίζει ρόλο».
«Αποτελεί ένα πρότυπο πράσινης ανάπτυξης»
Αναφερόμενος στον νέο κήπο – κόσμημα του κέντρου της πρωτεύουσας ο αρχιτέκτων Τοπίου και διδάκτωρ Βοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών εξηγεί πως «πέρα από το ότι είναι ο πρώτος θεματικός κήπος στην Αθήνα φτιάχτηκε με προσπάθεια ώστε να πληρούνται όλοι οι όροι της βιωσιμότητας. Έτσι λοιπόν αποτελεί και ένα πρότυπο χώρο πράσινης, αειφόρου ανάπτυξης. Έχει ελάχιστα σκληρά υλικά και για τη δημιουργία του προστέθηκε μία πολύ μεγάλη ποσότητα οργανικού εδάφους. Έτσι λοιπόν γίνονται οι κύκλοι της φύσης.
Ο ιαπωνικός μας κήπος διαθέτει συστήματα αυτόματης άρδευσης που προσφέρουν οικονομία στο νερό και είναι σε όλη του την έκταση καλυμμένος από περατά από το νερό υλικά. Μπορούμε να πούμε πως προσφέρει πολύ και στο ποιοτικό πράσινο της χώρας».
Το σχήμα του κήπου, το μικροκλίμα και τα κτίρια που τον «αγκαλιάζουν»
«Ο ιαπωνικός κήπος βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, στον άξονα σημαντικών πολιτιστικών κτιρίων και ξενοδοχείων όπως το Χίλτον. Κοντά στον άξονα της Κηφισίας, στο Μέγαρο Φίλων της Μουσικής, στην Εθνική Πινακοθήκη, στο Εθνικό Ωδείο, στο Μουσείο Μπενάκη. Έχει ένα επίμηκες σχήμα οπότε μπορεί κάποιος να αναπτύξει σε αυτό διαφορετικές θεματικές ενότητες. Είναι ένα πάρκο με βόρεια έκθεση δηλαδή σκιάζεται στη διάρκεια σημαντικού μέρους της ημέρας από τα κτίρια που υπάρχουν. Στη νότια έκθεσή του (προς την κάτω δηλαδή) επικρατούν συνθήκες που επιτρέπουν στα πιο ευαίσθητα ιαπωνικά φυτά να αναπτυχθούν, έχει δηλαδή ένα δικό του μικροκλίμα» υπογραμμίζει ο Αντώνης Σκορδίλης.
«Οι βασικές χαράξεις έχουν γίνει και δεν αλλάζουν. Έτσι είναι ένας κήπος που λειτουργεί από την πρώτη στιγμή καθώς οι ιαπωνικοί κήποι γίνονται για την απόλαυση της περιήγησης. Από εκεί και πέρα βεβαίως κάποια φυτά για να ωριμάσουν χρειάζονται ένα, δύο, τρία μπορεί και πέντε χρόνια γιατί κλαδεύονται με κάποιον πολύ συγκεκριμένο τρόπο.
Η εικόνα τους και η τελική τους μορφή μπορεί πράγματι να πάρει χρόνια ώστε να μοιάζουν με αυτά των ιαπωνικών κήπων. Όμως θεωρώ πως σε έξι μήνες από τώρα, δηλαδή στα εγκαίνια του κήπου η εικόνα θα είναι αρκετά αντιπροσωπευτική και βέβαια με τη σωστή συντήρηση την οποία έχει αναλάβει ο χορηγός της μελέτης και της κατασκευής του έργου η εταιρεία JTI. Ο κήπος αυτός με την πάροδο των ετών θα ευδοκιμεί και θα γίνεται όλο και καλύτερος» συμπληρώνει.
Τα σύμβολα των ιαπωνικών κήπων και το στοιχείο του νερού
«Ο ιαπωνικός κήπος διαθέτει πολλά σύμβολα» τονίζει ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Ecoscapes που ανέλαβε τη μελέτη και παράλληλα την υλοποίηση του έργου. «Οι μικροί λόφοι από χώμα συμβολίζουν τα βουνά, οι μικρές κοιλάδες ανάμεσά τους συμβολίζουν τις μεγάλες κοιλάδες που υπάρχουν στην Ιαπωνία. Το νερό βρίσκεται σε κάθε ιαπωνικό καθώς είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για τη ζωή, τα φυτά που ζουν γύρω από αυτό κάθε φορά είναι φυτά ένος διαφορετικό οικοσυστήματος. Υπάρχει μια ομάδα διαφορετικών φυτών που πάντοτε συνοδεύουν το νερό που δίνει την αίσθηση της γαλήνης και της ηρεμίας αλλά και της κίνησης.
Κάθε φορά το στοιχείο του νερού σε έναν ιαπωνικό κήπο συνοδεύεται από έναν σχεδιασμό που παραπέμπει στο ρυάκι το οποίο φέρνει το νερό στη λίμνη. Άλλοτε σε αυτό το ρυάκι τρέχει νερό, άλλοτε είναι ένα ρυάκι το οποίο φτιάχνεται από στρογγυλεμένες πέτρες, μεγάλα βότσαλα, άμμο, όπως είναι στην περίπτωση του δικού μας κήπου. Είναι μια αναπαράσταση μιας μεγαλύτερης λίμνης» προσθέτει.
«Το έργο μελετάται σχεδόν έναν χρόνο. Αρχικά καταγράφηκε η υφιστάμενη κατάσταση στο πάρκο. Δεν καθαιρέθηκε κανένα από τα δέντρα που υπήρχαν. Έγινε μία περιποίηση και ένα κλάδεμα-μορφοποίηση στα προϋπάρχοντα δέντρα που υπήρχαν. Σε συνεργασία με τον δήμο Αθηναίων προχώρησαν τα διάφορα στάδια της μελέτης καθώς έπρεπε να μην είναι κάτι εντελώς ξένο με το ύφος του πρασίνου της πόλης. Όταν όλα αυτά τελεσφόρησαν πήραμε το τελικό οκ και από τους Ιάπωνες, οι οποίοι θα έρθουν στις αρχές του χρόνου προκειμένου να τοποθετηθούν στοιχεία που είναι πολύ χαρακτηριστικά πρόκειται δηλαδή για όλα τα αντικείμενα που συνοδεύουν έναν ιαπωνικό κήπο για παράδειγμα η περίφημη πύλη» λέει στο Newsbeast ο Αντώνης Σκορδίλης.
«Αφού λοιπόν ολοκληρώθηκε η μελέτη αρχίσαμε την κατασκευή του κήπου στο τέλος του καλοκαιριού οπότε περίπου σε 1,5 μήνα ενώ είχε προηγηθεί καλή προετοιμασία ολοκληρώθηκε αυτό το πρώτο στάδιο του έργου με μεγάλη ομάδα εργασίας» εξηγεί.
Ποια είναι τα πιο εντυπωσιακά δέντρα που θα συναντήσουμε στον ιαπωνικό κήπο
«Νομίζω αναντίρρητα πως τα πιο ιδιαίτερα δέντρα του κήπου είναι μια συστάδα από Τζίνγκο Μπιλόμπα όπως λέγονται. Κάποια μοναδικά φυτά της ανατολικής Ασίας. Από το τζίνγκο παράγεται μάλιστα και το τζίνσενγκ που κατά πολλούς είναι το φάρμακο της μακροζωίας. Μια συστάδα τέτοιων δέντρων μας υποδέχεται μπαίνοντας στον κήπο. Αυτή την περίοδο είναι φυλλοβόλα, εντυπωσιακή είναι η βλάστησή τους τον Φεβρουάριο. Πρόκειται για πολύ παλιούς οργανισμούς στην ιστορία της εξέλιξης. Βρίσκονται από την Ιουρασική περίοδο στον πλανήτη, είναι survivors και είναι εντυπωσιακά με το κίτρινο χρώμα το οποίο παίρνουν για δύο μήνες το φθινόπωρο, τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο καθώς ετοιμάζονται για τον χειμώνα» δηλώνει ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Ecoscapes.
Πώς έφτασαν στη Μιχαλακοπούλου τα ιαπωνικά φυτά
«Τα φυτά είναι ιαπωνικής προέλευσης και προέρχονται από φυτώρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι δύσκολο να εισάγει κανείς φυτά εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι φυτά που κάποια από αυτά χρησιμοποιούνται και στην κηποτεχνία καθώς το ιαπωνικό στιλ το συναντά κανένας σε πολλούς κήπους, ακόμη και σε δημόσια πάρκα στο εξωτερικό.
Η διαφορά είναι ότι εμείς έχουμε έναν κήπο ο οποίος έχει όλα τα στοιχεία ενός ιαπωνικού κήπου ενώ αναφορές ιαπωνικού στιλ κηποτεχνίας έχουμε και σε άλλους» υπογραμμίζει κλείνοντας ο Αντώνης Σκορδίλης.
