Η Αντίκυρα είναι μία μικρή κωμόπολη στη Βοιωτία με πληθυσμό περίπου 3.000 κατοίκους. Η συγκεκριμένη περιοχή βρέχεται από τον Κορινθιακό κόλπο ενώ είναι γνωστή για το εργοστασιακό συγκρότημα της βιομηχανικής επιχείρησης Αλουμίνιον της Ελλάδος.

Τα τελευταία χρόνια έχει ξεσπάσει ένας πόλεμος ανάμεσα στους κατοίκους και την εταιρεία καθώς δεν είναι λίγες οι περιβαλλοντικές ομάδες που κάνουν λόγο για καταστροφή της φύσης αλλά και για επικίνδυνες συνθήκες διαβίωσης.

Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή…

Το 1963 εγκαταστάθηκε το εργοστάσιο παραγωγής αλουμίνας και αλουμινίου της γαλλικής εταιρείας Πεσινέ.

«Πρόσδωσε ανάπτυξη σε μία φτωχή περιοχή εκείνα τα χρόνια. Μετά από πολλά χρόνια αποδείχθηκε ότι δε γίνεται βιομηχανική ανάπτυξη χωρίς περιβαλλοντικό κόστος» αναφέρει στο newsbeast.gr, ο Λουκάς Σαμουήλ που είναι μέλος της Οικολογικής κίνησης Αντίκυρας η «Άρτεμις».

Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Οικολογικών Οργανώσεων του Κορινθιακού Κόλπου «Αλκυών» όλα αυτά τα χρόνια το «Αλουμίνιο της Ελλάδος» έριχνε εκατοντάδες χιλιάδες τόνους κόκκινη λάσπη στο βυθό του Κορινθιακού.

Το εργοστάσιο πέρασε από διάφορα χέρια και στο τέλος κατέληξε στον όμιλο «Μυτιληναίος» το 2005.

Οι αντιδράσεις για την κόκκινη λάσπη

Από το 2008 οι περιβαλλοντικές οργανώσεις της περιοχής εναντιώθηκαν με αφορμή την κόκκινη λάσπη. Στην συνέχεια οι αντιδράσεις έγιναν εντονότερες για τις μονάδες παραγωγές ηλεκτρικού ρεύματος.

Οι οργανώσεις προσπαθούσαν να ευαισθητοποιήσουν τις δημοτικές Αρχές, παρουσιάζοντας έρευνες αλλά και μαρτυρίες για τη μόλυνση της περιοχής. Ωστόσο, τα αποτελέσματα δεν ήταν αυτά που ήθελαν. Στην συνέχεια, προχωρούσαν σε προσφυγές κατά των διοικητικών αποφάσεων για τις αδειοδοτήσεις στο ΣτΕ.

Οι συνεδριάσεις πήγαιναν από αναβολή σε αναβολή και κατέληγαν σε… ναυάγιο για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και δικαίωση της εταιρείας. Έτσι, μέσα σε λίγα χρόνια και παρά τις έντονες αντιδράσεις στην περιοχή εγκαταστάθηκαν δυο μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, πέρα από το εργοστάσιο παραγωγής αλουμινίου.

«Το εργοστάσιο στην δεκαετία του 2000 άλλαξε καθεστώς και ο νέος ιδιοκτήτης είναι ο όμιλος “Μυτιληναίος”. Από τις πρώτες ενέργειες του Ομίλου μόλις απέκτησε το εργοστάσιο ήταν η αδειοδότηση και εγκατάσταση μίας μονάδας παραγωγής ρεύματος -Σ.Η.Θ. (συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας)- ισχύος 334 MW, η οποία εγκαταστάθηκε και λειτουργεί από το 2007 ή το 2008 η οποία αδειοδοτήθηκε από τις αρμόδιες αρχές με στόχο να απεξαρτηθεί το εργοστάσιο από τη ΔΕΗ, δεδομένου ότι η μετατροπή της αλουμίνας της σκόνης σε αλουμίνιο (μέταλλο) απαιτούνται τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας. Το 2007 η μονάδα αυτή άλλαξε χρήση από μονάδα παραγωγής ρεύματος συνοδευτική του αλουμινίου μετατράπηκε σε εμπορική μονάδα, δηλαδή το παραγωγικό ρεύμα να πωλείται στη ΔΕΗ» πρόσθεσε ο κ. Σαμουήλ μιλώντας στο newsbeast.gr.

Οι 2+1 μονάδες ηλεκτρικής ενέργειας

Λίγο καιρό αργότερα, στο ίδιο σημείο εγκαταστάθηκε μία νέα μονάδα ισχύος 445 MW με καύσιμο φυσικό αέριο. Εν ολίγοις, συνολικά στην Αντίκυρα λειτουργεί, το εργοστάσιο Αλουμινίου και δυο μονάδες ισχύος 779 MW.

Σύμφωνα με τις οικολογικές ομάδες της περιοχής, έγιναν προσπάθειες για τις μονάδες αυτές καθώς υπήρχαν έρευνες αλλά και μαρτυρίες για περιβαλλοντική ρύπανση. Μάλιστα, απευθύνθηκαν και στο ΣτΕ, το οποίο, ωστόσο αποφάσισε την κανονική λειτουργία της δεύτερης μονάδας.

Το 2018 ο Όμιλος Μυτιληναίου αιτήθηκε για άδεια για νέα μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 665 MW.

Στις 27 Ιουλίου 2018 η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) εξέδωσε την άδεια.

Ωστόσο, υπάρχουν πληροφορίες ότι η ισχύς είναι μεγαλύτερη. Όπως αναφέρει στο newsbeast.gr ο κ. Σαμουήλ από την ομάδα «Άρτεμις»: «Σύμφωνα με την άδεια της ΡΑΕ πρόκειται για μονάδα ισχύος 665 MW, δηλαδή υπερδιπλάσιας της υφιστάμενης. Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων την οποία έχουμε μελετήσει διεξοδικά, για τη νέα μονάδα πάντα, την καινούργια που θα εγκατασταθεί μιλάει για 745 MW. Τα ΜΜΕ, τα οικονομικά κυρίως που βλέπουν “επενδυτικά” τα ζητήματα μιλάνε για 850 MW. Είναι απροσδιορίστου ισχύος η νέα προς εγκατάσταση μονάδα».

Με αυτή την εξέλιξη η περιοχή της Αντίκυρας, στο κέντρο του Κορινθιακού, μεταμορφώνεται σε ένα από τα μεγαλύτερα ενεργειακά κέντρα της Ελλάδας.

Και αυτό γιατί σύμφωνα με τις οικολογικές ομάδες της περιοχής με την εγκατάσταση της νέας ηλεκτροπαραγωγής η συνολική παραγόμενη ενέργεια στο περίκλειστο κόλπο της Αντίκυρας θα ξεπεράσει τα 1.400 MW (1,4 GW). Και όλα αυτά σε μία μικρή περιοχή που ζουν οικογένειες και μεγαλώνουν παιδιά.

Το πρόβλημα έφτασε σε ολόκληρη την Ευρώπη

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της οργάνωσης Αλκυών, το θέμα με τη ρύπανση του Κορινθιακού κόλπου είχε φτάσει μέχρι και την Κομισιόν το 2007. Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης είχε θέσει δυο ερωτήματα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη ρύπανση στον Κορινθιακό αναφερόμενος στα απόβλητα της κόκκινης λάσπης.

«Σύμφωνα με δημοσίευμα του ελληνικού τύπου, τριακόσιες χιλιάδες στρέμματα του πυθμένα του Κορινθιακού υπολογίζεται ότι καλύπτεται από κόκκινη λάσπη, το απόβλητο που προκύπτει από παραγωγή του αλουμινίου. Μάλιστα, σχετικές έρευνες που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο Πατρών έδειξαν ότι η κόκκινη λάσπη περιέχει βαρέα μέταλλα σε ποσότητες πολύ ανώτερες από τα επιτρεπόμενα όρια καθώς επίσης και ραδιενεργά στοιχεία.

Σύμφωνα με καταγγελία της Νομαρχίας Βοιωτίας, η μήτρα του προβλήματος της μόλυνσης του Κορινθιακού βρίσκεται στο καθεστώς αδειοδότησης με βάση το οποίο το ΥΠΕΧΩΔΕ δίνει έγκριση περιβαλλοντικών όρων στην εταιρία “Αλουμίνιον της Ελλάδος” επιτρέποντάς της κατά τα φαινόμενα την απόρριψη κόκκινης λάσπης.

Ερωτάται η Επιτροπή: Είναι ενήμερη για το υπάρχον καθεστώς αδειοδότησης στο Νομό Βοιωτίας κι αν ναι, είναι σύμφωνο με την κοινοτική νομοθεσία διαχείρισης απορριμμάτων όπως προκύπτει από τις Οδηγίες 2006/12/ΕΚ περί των στερεών αποβλήτων και Οδηγία 91/689/ΕΟΚ για τα επικίνδυνα απόβλητα;» ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Παπαδημούλης.

Ο Κοινοτικός Επίτροπος για το περιβάλλον κ. Σταύρος Δήμας απάντησε στην ερώτηση του κ. Παπαδημούλη.

«Όπως αναφέρεται σε προηγούμενη απάντηση της Επιτροπής επί του θέματος αυτού (E-5948/08) η λειτουργία των εγκαταστάσεων της εταιρείας Αλουμίνιον της Ελλάδος εμπίπτει στην οδηγία 2008/1/EΚ(1) σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (IPPC) και στην οδηγία 2006/21/EΚ(2) σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας (οδηγία για τα απόβλητα από εξορυκτικές δραστηριότητες).

Οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις, όπως η εγκατάσταση της εταιρείας Αλουμίνιον της Ελλάδος, όφειλαν να έχουν τεθεί σε πλήρη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της οδηγίας IPPC έως τις 30 Οκτωβρίου 2007 και πρέπει να έχουν συμμορφωθεί με την οδηγία για τα απόβλητα ορυχείων το αργότερο μέχρι την 1η Μαΐου 2012. Με αφορμή την προηγούμενη ερώτηση επί του θέματος αυτού η Επιτροπή διερεύνησε το καθεστώς της άδειας της εγκατάστασης Αλουμίνιον της Ελλάδος. Κατά το χρόνο της έρευνας σημειώθηκε ότι η άδεια για την εν λόγω εγκατάσταση δεν είχε εκδοθεί ουσιαστικά από τις ελληνικές αρχές πράγμα που εμπόδιζε ουσιαστικά την Επιτροπή να ελέγξει την άδεια ως προς τις απαιτήσεις της οδηγίας IPPC.

Επειδή η Ελλάδα δεν εξέδωσε νέες ή επικαιροποιημένες άδειες για μεγάλο αριθμό εγκαταστάσεων εντός της καταληκτικής ημερομηνίας της οδηγίας IPPC, δηλαδή έως την 30ή Οκτωβρίου 2007, η Επιτροπή κίνησε διαδικασία επί παραβάσει εναντίον της. Λόγω της μη συμμόρφωσης της Ελλάδας προς τις απαιτήσεις της οδηγίας IPPC για χορήγηση αδειών προς όλες τις εγκαταστάσεις, η Επιτροπή αποφάσισε, να παραπέμψει την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στις 29 Οκτωβρίου 2009.

Η Επιτροπή έλαβε τώρα κοινοποίηση από τις ελληνικές αρχές, σύμφωνα με την οποία εκδόθηκε η άδεια για τη συγκεκριμένη εγκατάσταση της εταιρείας Αλουμίνιον της Ελλάδος. Η Επιτροπή θα διερευνήσει περαιτέρω τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την εφαρμογή της οδηγίας IPPC όσον αφορά τη σχετική εγκατάσταση», ανέφερε μεταξύ άλλων.