Ο 20ος αιώνας φαίνεται πως ήταν ο θερμότερος που γνώρισε ο πλανήτης τα τελευταία 1.400 χρόνια, όπως έρχεται να αποκαλύψει νέα μεγάλη έρευνα.

Περίπου 80 ερευνητές από όλο τον κόσμο συντονίστηκαν από τον οργανισμό PAGES προκειμένου να ρίξουν φως στο κλιματικό παρελθόν της Γης τα τελευταία 2.000 χρόνια. Οι επιστήμονες όχι μόνο αποκαλύπτουν την κλιματική ιστορία, αλλά και τις διαφοροποιήσεις που παρατηρούνται μεταξύ των ηπείρων, αναφορικά με τη θερμοκρασία τους.

Για την πραγματοποίηση της μελέτης, οι ερευνητές βασίστηκαν σε μια ποικιλία πηγών, όπως δακτυλίους δέντρων, κοράλλια, ιζήματα λιμνών και θαλασσών, πυρήνες πάγου, σταλαγμίτες, ιστορικά έγγραφα και άλλα, από 511 τοποθεσίες σε όλες τις ηπείρους.

Η έρευνα κατέγραψε μια μακροπρόθεσμη τάση πτώσης της θερμοκρασίας σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Η θερμοκρασία έπεφτε από 0,1 έως 0,3 βαθμούς Κελσίου ανά χιλιετία, ανάλογα με την ήπειρο.

Η υποχώρηση αυτή αποδίδεται σε ένα συνδυασμό κυρίως φυσικών κι όχι ανθρωπογενών παραγόντων, όπως στην αύξηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας που εμπόδιζε την εισροή της ηλιακής ακτινοβολίας λόγω των αερίων, στην περιοδική μείωση της δραστηριότητας του Ήλιου και σε οριακές μετατοπίσεις στον άξονα περιστροφής της Γης, με συνέπεια να πέφτει συνολικά λιγότερο ηλιακό φως στον πλανήτη μας.

Η παρατεταμένη αυτή πτωτική τάση αντιστράφηκε όμως προς το τέλος του 19ου αιώνα, κυρίως λόγω ανθρωπογενών αιτιών. Έτσι, στον 20ο αιώνα, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ήταν πλέον κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από ό,τι στα προηγούμενα 500 χρόνια. Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσε η Ανταρκτική.

Πιο ζεστή περίοδος κατά τα τελευταία 1.400 χρόνια, ήταν από το 1971 έως το 2000. Ωστόσο, η Ευρώπη ήταν κατά πάσα πιθανότητα πιο θερμή κατά τον πρώτο αιώνα μ.Χ. (ιδίως μεταξύ των ετών 21 έως 80 μ.Χ.) από ό,τι στο τέλος του 20ού αιώνα.

Μια ακόμα βασική διαπίστωση είναι ότι μεταξύ των ηπείρων υπήρξαν σημαντικές θερμοκρασιακές διαφορές, με κυριότερη διαπίστωση ότι η άνοδος της θερμοκρασίας στο βόρειο ημισφαίριο κατά τον προηγούμενο αιώνα υπήρξε σχεδόν διπλάσια σε σχέση με το νότιο ημισφαίριο.

Δύο περίοδοι ξεχωρίζουν κατά τις δύο τελευταίες χιλιετίες:

– Η «Μεσαιωνική Θερμή Περίοδος» που εμφανίστηκε εμβόλιμα στην μακροπρόθεσμη τάση ψύχρανσης και στο βόρειο ημισφαίριο διήρκεσε περίπου από το 830 έως το 1100. Στο νότιο ημισφαίριο το αντίστοιχο θερμό διάλειμμα εμφανίστηκε με χρονική υστέρηση περίπου τριών αιώνων, μεταξύ των ετών 1160 – 1370.

– Η «Μικρή Εποχή των Παγετώνων», μια πιο απότομη πτώση της θερμοκρασίας, που εμφανίστηκε γύρω στο 1500 στην Ευρώπη και την Ασία, ενώ στο νότιο ημισφαίριο με καθυστέρηση μερικών δεκαετιών.

Σύμφωνα με τα κλιματικά αρχεία, το 2012 ήταν το 36ο στη σειρά έτος μετά το 1880 που η παγκόσμια θερμοκρασία ήταν πάνω από το μέσο όρο και το ένατο ή δέκατο πιο ζεστό έτος στην ιστορία.