Οι υπέροχες ιστορίες που διηγούνται τα… απολιθωμένα αποτυπώματα των μαμούθ

Η Απολιθωμένη Λίμνη του Όρεγκον δεν είναι πια λίμνη, αλλά μια επίπεδη και άνυδρη έρημος με αμμόλοφους και θάμνους. Το πρώτο συνθετικό του ονόματός της συνεχίζει ωστόσο να ισχύει, καθώς αποτελεί ένα από τα πλέον πολύτιμα αποθετήρια προϊστορικών απολιθωμάτων, ένας σωστός παράδεισος για τους παλαιοντολόγους. Το 2014 λοιπόν παλαιοντολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Όρεγκον και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας ξέθαψαν μερικά ακόμα απολιθωμένα αποτυπώματα του προϊστορικού ζώου, ανιχνεύοντας την ίδια την ιστορία τους. Στη σχετική μελέτη τους μας λένε λοιπόν πως οι 117 πατημασιές με ηλικία 43.000 ετών, τις οποίες ανέλυσαν με προωθημένες φωτογραμμετρικές μεθόδους, αποκαλύπτουν αρκετά για τα χνουδωτά ζώα της Εποχής των Παγετώνων. Με βάση το μέγεθος και το βάθος των πατημασιών, οι ερευνητές βρήκαν πως το κοπάδι είχε έξι μέλη και κατευθυνόταν σε κάτι πηγές στα δυτικά. Τα τέσσερα μέλη ήταν ενήλικα, το πέμπτο ένα νεαρό μαμούθ και το τελευταίο βρέφος ακόμα. Ήταν όμως μία ομάδα πατημασιών αυτή που τράβηξε το ενδιαφέρον τους, 39 αποτυπώματα σε παράξενους συνδυασμούς. Όπως μας λέει ο Greg Retallack του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας: «Αυτά τα χνάρια ήταν ιδιαιτέρως κοντά μεταξύ τους και αυτά στα δεξιά ήταν πολύ πιο βαθιά από ό,τι αυτά στα αριστερά, σαν ένα ενήλικο μαμούθ που κούτσαινε», από το οποίο συνήγαγαν πως το ζώο υπέφερε από κάτι τραγικό. Τα ίχνη των δύο μικρότερων μαμούθ περιστρέφονταν μάλιστα γύρω από τα μυστηριώδη ενήλικα χνάρια, κάτι που κάνει τους επιστήμονες να υποθέσουν πως ήταν τα μικρά που γυρνοβολούσαν γύρω από τη μαμά τους, «πιθανότατα ανησυχώντας για τον αργό βηματισμό της». Και πώς κατέληξαν πως το ενήλικο ήταν θηλυκό; Κοίταξαν στους κοντινότερους συγγενείς των μαμούθ, τον ασιατικό και αφρικανικό ελέφαντα, καθώς ξέρουμε πως στα μητριαρχικά κοπάδια τους όταν ένα θηλυκό τραυματιστεί, τότε τα άλλα ζώα το ακολουθούν για να σιγουρευτούν πως θα τη βγάλει καθαρή. «Ήταν μια μητριαρχική ομάδα, κυρίως θηλυκά», λέει ο Retallack. Οι παλαιοντολόγοι κατάφεραν μάλιστα να εξακριβώσουν τόσο το φύλο όσο και την ηλικία του τραυματισμένου μαμούθ, μέσω «συγκρίσεων με τους σημερινούς αφρικανικούς ελέφαντες, χρησιμοποιώντας βιολογικά μοντέλα». Το θηλυκό ήταν 11 ετών και πιθανότατα ετοιμοθάνατο. Οι πατημασιές υποδεικνύουν όμως και κάτι άλλο: το πώς τρέφονταν τα πελώρια προϊστορικά ζώα πριν εξαφανιστούν από τον κόσμο. Μαζεύονταν γύρω από τη λίμνη, που έσφυζε τότε από ζωή και βλάστηση, και βοσκούσαν αφήνοντας στην περιοχή την περιζήτητη από τα φυτά κοπριά τους. Και ήταν πιθανότατα, μας λένε, η εξαφάνιση των μαμούθ που συνέβαλε καθοριστικά στην ερημοποίηση της περιοχής: «Τα βοσκοτόπια του Όρεγκον εξαφανίστηκαν όταν εξαφανίστηκαν τα μαμούθ», καταλήγει η μελέτη. Γι’ αυτό και τα αποτυπώματα είναι τόσο σπουδαία για την παλαιοντολογία, καθώς «πρόκειται για αλληλεπιδράσεις που διατηρήθηκαν ζωντανές», αλληλεπιδράσεις που μας μιλούν για εποχές περασμένες…