Εικόνες καταστροφής, ερείπια, πόνος και απόγνωση στο χάσμα ενός σεισμού, είκοσι χρόνια μετά το χτύπημα του Εγκέλαδου, θα αποτελέσουν τον κορμό της έκθεσης «Κοζάνη – Γρεβενά 1995. Στο χάσμα του σεισμού». Περίπου εκατό μοναδικές εικόνες, εμπλουτισμένες με μαρτυρίες και οπτικοακουστικό υλικό, των φωτοειδησεογράφων, Γιώργου και Νίκου Γιακουμίδη, οι οποίες την εποχή που ο σεισμός, μεγέθους 6,6 Ρίχτερ, που έπληξε στις 13 Μαίου 1995, την Κοζάνη και τα Γρεβενά έγιναν «πρωτοσέλιδες» σε ελληνικά και ξένα μέσα ενημέρωσης θα παρουσιαστούν στο κοινό.
Οι αδερφοί Γιακουμίδη, συνεργάτες, επί τρεις και πλέον δεκαετίες, εφημερίδων και ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων, από την πρώτη κιόλας μέρα, βρέθηκαν στο «μέτωπο» του σεισμού και κατέγραψαν το φόβο, την αγωνία, αλλά και την ανθρώπινη αλληλεγγύη.
Σε καθημερινή βάση και για μεγάλο χρονικό διάστημα, για τις «ανάγκες» του ρεπορτάζ και σε συνεργασία με δημοσιογράφους επισκέπτονταν περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, που είχαν υποστεί μεγάλες καταστροφές και «κατέγραφαν» με το φωτογραφικό φακό την περιπέτεια του τόπου και των ανθρώπων που βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον Εγκέλαδο.
Η φωτογραφική έκθεση θα εγκαινιαστεί στο Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης, στις 13 Μαΐου, ανήμερα της επετείου του σεισμού και εκτός από το αδημοσίευτο, στο μεγαλύτερο μέρος του, φωτοειδησεογραφικό υλικό των δύο αδερφών, η διοργάνωση θα ανασυνθέσει το χρονικό της περιόδου. Στόχος της θα είναι η προσέγγιση τοπικών δημοσιογράφων, ανταποκριτών πανελλαδικών εφημερίδων, παρουσίαση πρωτοσέλιδων εφημερίδων της εποχής, αλλά και σειρά από μαρτυρίες-συνεντεύξεις προσώπων από κοινωφελείς υπηρεσίες και οργανισμούς που κινητοποιήθηκαν για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες ενός σεισμού ο οποίος προκάλεσε μεγάλες καταστροφές και άφησε άστεγους χιλιάδες ανθρώπους.
«Σε ορισμένα ορεινά χωριά οι καταστροφές από το σεισμό ήταν βιβλικές. Κατέρρευσαν μέχρι και σχολεία. Όμως, οι κάτοικοι στάθηκαν τυχεροί μέσα στην ατυχία τους, γιατί ο μεγάλος αυτός σεισμός έγινε την “καλύτερη” ώρα, ημέρα και εποχή. Ήταν Σάββατο, λίγο πριν το μεσημέρι. Διαφορετικά θα θρηνούσαμε θύματα, ενώ αν ήταν χειμώνας οι σεισμόπληκτοι θα αντιμετώπιζαν τεράστια προβλήματα στις σκηνές», λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο Γιώργος Γιακουμίδης. Τη δεκαετία του ΄90 συνεργαζόταν με τις εφημερίδες «Νέα» και «Βήμα» και ο αδερφός του με το «Associated Press» και την «Καθημερινή Βόρειας» Ελλάδας. Το καλοκαίρι εκείνο, στη διάρκεια των καθημερινών αποστολών τους στις σεισμόπληκτες περιοχές και στους εκατοντάδες καταυλισμούς με τις σκηνές, που είχαν στηθεί πρόχειρα, «τράβηξαν» περισσότερα από 600 φίλμ τα οποία τα τύπωναν και έστελναν αυθημερόν τις φωτογραφίες για δημοσίευση.
Από το σεισμό τραυματίστηκαν μόνο 12 άνθρωποι, μικροί και σχεδόν επιπόλαιοι τραυματισμοί εξαιτίας του πανικού των πρώτων στιγμών. Όμως, στο νομό Κοζάνης, κατέρρευσαν ή έπαθαν ζημιές 7.693 σπίτια, σε 30 κοινότητες και στο νομό Γρεβενών 2.523 σπίτια, σε 12 κοινότητες και οικισμούς και οι άστεγοι – και των δύο νομών – ξεπέρασαν τις 10.000.
Στους σεισμόπληκτους δόθηκε σημαντική βοήθεια και κίνητρα, για να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους, με άτοκα δάνεια, αποπληρωτέα σε 15 χρόνια, ενώ κατασκευάστηκαν και σύγχρονα – αντισεισμικά δημόσια κτίρια (νοσοκομείο Γρεβενών, κτίρια περιφερειακής αυτοδιοίκησης, κ.α.). «Έγιναν όμως και λανθασμένες επιλογές από κατοίκους που εκμεταλλεύτηκαν τους ευεργετικούς όρους δανειοδότησης και έχτισαν αναίτια σπίτια των 150 και 200 τ.μ και τώρα αδυνατούν να τα συντηρήσουν, λόγω της κρίσης. Όμως, σε γενικές γραμμές, οι πληγές επουλώθηκαν και το μόνο που μένει είναι οι αναμνήσεις των δύσκολων εκείνων ημερών», λέει ο αντιδήμαρχος Γρεβενών, Γιάννης Παπαδόπουλος.
Την έκθεση συνδιοργανώνουν η Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης, η Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και ο Δήμος Κοζάνης και θα λειτουργήσει στο Ιστορικο-Λαογραφικό Μουσείο, μέχρι τις 17 Μαΐου (ώρες: 09.00-13.30 και 17.00 -21.00). Την επιμέλεια της έκθεσης και τον συντονισμό των εκδηλώσεων έχει ο δημοσιογράφος Κώστας Δαβάνης.
Επίσης, το Σάββατο, 16 Μαΐου, στις 19.00, θα πραγματοποιηθεί, στον ίδιο χώρο, Βιωματικό-Διαδραστικό Εργαστήριο, με ομιλητές τους φωτορεπόρτερ, τους δημοσιογράφους και τους ανθρώπους από κοινωνικές υπηρεσίες που συνέδραμαν στις προσπάθειες να αντιμετωπιστούν οι έκτακτες ανάγκες.
