Από τη στιγμή που η Pixar κυκλοφόρησε το 1995 στους σινεμάδες το αριστοτεχνικό «Toy Story», ένα νέο κοινό κατέκλυσε τις ταινίες κινουμένων σχεδίων: οι ενήλικες.
Τα animations ζουν πλέον μεγάλες δόξες, προσφέροντας μια διαφορετικής μορφής ψυχαγωγία για μικρούς και μεγάλους. Δεν βασίζονται πλέον σε εύκολες συνταγές για τους μικρούς μας φίλους, καθώς έχουν και τους γονείς υπόψη.
Κι έτσι έγιναν πανέξυπνα, δαιμονίως εφευρετικά και ακραία συναισθηματικά, έχοντας πραγματικά κάτι για όλους.
Εμείς όμως δεν θα μιλήσουμε γι’ αυτά τα καρτούν. Γιατί όσο αγάπησες εσύ το «Ψάχνοντας τον Νέμο» (2003), άλλο τόσο το έκανε και το παιδί σου. Έστω και για διαφορετικούς λόγους.
Όσο γέλασες με την «Εποχή των Παγετώνων» (2002) και τις «Κότες που το έσκασαν» (2000), το ίδιο έκανε και το πιτσιρίκι δίπλα σου. Χωρίς να καταλαβαίνει το λεπτό χιούμορ και τη σπιρτόζικη πλοκή. Έστω.
Δεν θα μιλήσουμε λοιπόν για animations που μπορούν να δουν μια χαρά και οι ενήλικες, αλλά για κινούμενα σχέδια που προορίζονται αποκλειστικά γι’ αυτούς.
Η ίδια η ιδέα εξάλλου για ταινίες κινουμένων σχεδίων που αφορούν σε ενήλικες δεν είναι καν κάτι το επαναστατικό. Ή το πρόσφατο. Ακόμα και πορνογραφία με τη μορφή καρτούν είχε παρουσιάσει με τόλμη η έβδομη τέχνη ήδη από τη δεκαετία του 1920.
Όπως ακριβώς δεν θα πήγαινες το παιδί σου να δει το ανίερο και χοντροκομμένα αστείο «Πάρτι με λουκάνικα» του Σεθ Ρόγκεν, έτσι δεν θα το έβαζες να δει και τα παρακάτω. Όχι γιατί μιλούν συνεχώς για σεξ, αλλά γιατί δεν θα τα καταλάβει ο άγουρος εγκέφαλος. Οποιασδήποτε ηλικίας, αναμφίβολα…
Κομψότατο δείγμα κινουμένων σχεδίων για ενηλίκους, το animated διαμαντάκι του Σιλβέν Σομέ είναι ένα μελαγχολικό οδοιπορικό στην ανθρώπινη καρδιά. Αυτό το μοναχικό αγόρι με το πάθος για το ποδήλατο που μένει με τη γιαγιά του και θα ζήσει μια αλλόκοτη και σουρεαλιστική περιπέτεια δεν είναι παρά μια γλυκόπικρη κομεντί με εθιστικές ιδιότητες.
Ο λόγος είναι περιττός εδώ, καθώς η εικόνα αποκτά τα ηνία, μεταφέροντάς σε σε ένα παρανοϊκό σύμπαν τεράτων και φαντασμάτων, στη μυθική πόλη της Μπελβίλ, όπου αυτό το τρίο των εκκεντρικών γιαγιάδων θα χαραχτούν αιώνια στη μνήμη σου. Ατμόσφαιρα τζαζ, υπαινικτικό χιούμορ, εκπληκτικό σκίτσο και κινούμενα σχέδια.
Κινούμενα σχέδια που απεικονίζουν κυνικά και συμβολικά ταυτοχρόνως τον κόσμο μας. Ένα φανταστικά πρωτότυπο έργο που απογειώνεται οπτικά και νοηματικά και σε αφήνει με μια μελαγχολία να σε αιχμαλωτίζει ισοβίως. Ακόμα και η απουσία λόγου τονίζει την ατόφια ψυχαγωγική του αξία.
Για να το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή: όλη η λίστα μας θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελείται από τις ταινίες του Χαγιάο Μιγιαζάκι, καθώς προορίζονται για ενήλικες με καρδιά παιδιού. Θα μιλήσουμε όμως για τη δεύτερη ταινία του με το Studio Ghibli, την πρώτη anime ταινία που έφτασε ποτέ ως τα Όσκαρ.
Λιγότερο σκοτεινός από τα επόμενα animation του, ο ιάπωνας μετρ παραλείπει εντελώς το κακό εδώ, παραδίδοντας ένα απολαυστικό έργο που σε φέρνει σε επαφή με μια εντελώς διαφορετική κουλτούρα και αισθητική. Αισθητική αρτιότητα, αλίμονο. Δύο μικρές αδελφές πιάνουν φιλίες με τα μυστηριώδη πλάσματα που ζουν στο γειτονικό δάσος και ο Τοτόρο είναι το πνεύμα της φύσης.
Εναλλακτική πραγματικότητα μάς προσφέρει ο τεράστιος δημιουργός, μια συναρπαστική καθημερινότητα κάτω από τη μελαγχολία και τη νοσταλγία των παιδιών για την άρρωστη μητέρα τους. Ο Μιγιαζάκι μάς βάζει στον αθώο κόσμο των παιδιών για να ανακαλύψουμε τον ψυχισμό τους. Και τον δικό μας…
Εδώ υπάρχει μια καλή πιθανότητα να το δεις ως το τέλος, να το λατρέψεις και να μην καταλάβεις τον ανατρεπτικό του σκοπό! Ο Γουές Άντερσον διασκευάζει λοιπόν με την ανορθόδοξη ματιά του Ρόαλντ Νταλ, με μια αισθητική που θυμίζει παλιά ανατολικοευρωπαϊκά καρτούν.
Συναρπαστικό και εξαιρετικά αστείο, είναι μια παραβολή για το πώς φέρεται ο άνθρωπος στη φύση και τα πλάσματά της. Που για να γλιτώσουν το ανθρώπινο κυνήγι καταφεύγουν στο υπόγειο και το περιθώριο. Ο τζέντλεμαν κλεφτοκοτάς κύριος Φοξ έχει ένα τόσο σπινθηροβόλο χιούμορ που προφανώς και δεν μπορεί να πιάσει το πιτσιρίκι.
Σκοτεινό στο μήνυμα και παλαβιάρικο σε όλα τα άλλα, αυτό το stop motion animation με την παλιομοδίτικη κομψότητα μιλά συνεχώς για πράγματα εξόχως ενήλικα. Για τη σαγήνη της παρανομίας και το κυνήγι της αδρεναλίνης, συγκεκριμένα. Φέρνοντας σαρκαστικά τη φύση απέναντι στον άνθρωπο…
Εδώ έχουμε ένα animation που να το χαρακτηρίσεις «παιδικό» μοιάζει ιεροσυλία. Παιδική είναι μόνο η αφέλεια με την οποία αντιμετωπίζει κάποιες φορές αυτή η μικρούλα Ιρανή όσα κατακλυσμιαία της συμβαίνουν, αναγκάζοντάς τη να ωριμάσει μέσα στον σκληρό κυνισμό των καιρών της.
Ένα χειμαρρώδες οδοιπορικό μέσα σε εμφυλίους, απολυταρχικά καθεστώτα, ταραχώδεις κοινωνικοπολιτικές αλλαγές και βόλτες στην «πολιτισμένη» Ευρώπη καταγράφουν οι Μαργιάν Σατραπί και Βενσάν Παρονό, με όχημα τη μικρούλα Μάρτζι που μεγαλώνει στην Τεχεράνη κατά τη θυελλώδη εποχή της Ιρανικής Επανάστασης.
Ένα βραβευμένο στις Κάννες animation που σε καθηλώνει από την αρχή ως το τέλος, με φόρμα το απλό σχέδιο και τη λιτή περιγραφή και περιεχόμενο κοσμοϊστορικές εξελίξεις και την πάντα προσωπική οδύσσεια της αναζήτησης ταυτότητας. Πραγματική γροθιά, καλεί σε ενδοσκόπηση και επανεκτίμηση όσων ξέρεις ή υποπτεύεσαι ότι ξέρεις. Άκου παιδικό!
Ο Τσάρλι Κάουφμαν συνεργάζεται με τον ειδικό στο stop motion animation Ντιουκ Τζόνσον για να ξαναδώσει στα κινούμενα σχέδια την ξεχασμένη λες ενήλικη γοητεία τους. Για έναν εσωστρεφή και καταθλιπτικό συγγραφέα ο λόγος, που θα γνωρίσει μια θαυμάστριά του και θα τον αναγκάσει να αξιολογήσει εκ νέου την αρνητική του στάση απέναντι στη ζωή.
Ένα υποψήφιο για Όσκαρ καρτούν που σε βυθίζει στην εικόνα του και την τεχνική του τελειότητα μιλώντας κατευθείαν στην ψυχή σου. Πρέπει να έχεις ζήσει πράγματα και καταστάσεις για να κονταροχτυπηθείς με όσα φαίνεται να λέει ή, κυρίως, με όσα υπαινίσσεται. Χιούμορ, φαντασία, μελαγχολία και ελπίδα ξεπηδούν μαγικά, λες και είναι μια ανασκόπηση της δικής σου ζωής.
Μια απλή κατά τα άλλα ιστορία αναζήτησης του νοήματος της ζωής μεταμορφώνεται σε μια ατόφια κινηματογραφική εμπειρία που φτιάχτηκε αποκλειστικά για σένα! Όταν όλα φαίνεται να έχουν χάσει νόημα και σημασία, όταν η ζωή προκρίνει τη θλίψη, φτάνει μια «ανωμαλία», μια «Ανωμαλίσα», για να σε βάλει σε άλλα μονοπάτια. Ψυχανάλυση σε animated πακέτο…
Ως «Το πάρκο της τρέλας» κυκλοφόρησε για ανεξήγητο λόγο στη χώρα μας η μικρή αυτή εξαλλοσύνη, όταν τα αθυρόστομα παιδιά του «South Park» μεταφέρθηκαν στο πανί δηλαδή για να αφηγηθούν την προσπάθεια διαφθοράς των νιάτων της Αμερικής από τους καναδούς γείτονες.
Οι Τρέι Πάρκερ και Ματ Στόουν έφτιαξαν μια διεισδυτική κοινωνική σάτιρα, μια κανονική πραγματεία περί βίας και ανηθικότητας, ένα δυνατό πολιτικό σχόλιο για τον κυνισμό των ενηλίκων με τη γνώριμη ανατρεπτική τους ματιά. Ακόμα και η αμερικανική Ακαδημία αναγκάστηκε να το προτείνει για Όσκαρ. Έστω και για τη μουσική του.
Είναι οι Καναδοί που φταίνε για το γεγονός ότι οι μπόμπιρες βρίζουν σαν να μην υπάρχει αύριο και οι γονείς τους δεν έχουν άλλο δρόμο παρά να πείσουν τον πρόεδρο της Αμερικής να κηρύξει τον πόλεμο στον βόρειο γείτονα. Ανίερη σε όλα της, ο ενήλικος δεν θα σταθεί στις περιπτύξεις Σατανά και Σαντάμ Χουσεΐν, αλλά θα δει πίσω από το υβρεολόγιο τη γελοιότητα μιας κοινωνίας και το τοξικό περιβάλλον που μεγαλώνουν τα παιδιά.
Αν και το γεγονός ότι περιγράφουμε την ταινία του «South Park» μόνο ειρωνεία μπορεί να λογιστεί! Ποιος δεν έχει γελάσει με τους Stan, Kyle, Cartman και Kenny; Για τους οποίους έλεγαν άλλοτε πως διαφθείρουν τους νέους του πλανήτη…
