Η ιστορία του κινηματογράφου είναι γεμάτη με αναποδιές στα ταμεία, αν και δεν είναι όλες τους ίδιες.
Πόσο μάλλον στις μέρες μας, την εποχή των πανάκριβων blockbusters, εκεί που ο προϋπολογισμός των εκατοντάδων εκατομμυρίων καλεί δηλαδή σε αντίστοιχα κέρδη για να μη ναυαγήσει το καράβι. Και είναι αλήθεια πως συχνά-πυκνά το καράβι τσακίζεται στα βράχια!
Ακόμα και αν συμπεριλάβουμε λοιπόν τον πληθωρισμό και διορθώσουμε τα νούμερα σε σημερινές αξίες, η πλειονότητα των πιο ξακουστών εισπρακτικών αποτυχιών εδράζεται στον 21ο αιώνα. Εκεί δηλαδή που όλοι βιάζονται να βγάλουν στις αίθουσες το επόμενο μεγάλο franchise και τα στούντιο γεμίζουν τις ταινίες τους με γαλαξίες αστεριών και ψηφιακά εφέ να φάνε και οι κότες.
Συνυπολογίστε εδώ και τα έξοδα διανομής και διαφημιστικής προβολής και θα καταλάβετε πόσο παραπάνω από το budget της πρέπει να βγάλει μια ταινία για να είναι κερδοφόρα.
Ιδού λοιπόν μερικά τρανταχτά παραδείγματα με πανάκριβα blockbusters που πάτωσαν και το Χόλιγουντ προσπαθεί ήδη να ξεχάσει. Πρέπει βέβαια να σημειωθεί εδώ πως μέσα στην παροιμιώδη μυστικοπάθεια της αμερικανικής κινηματογραφικής βιομηχανίας αναφορικά με τα οικονομικά μεγέθη (ειδικά αν μιλάμε για δυσπραγίες), οι χασούρες είναι αναγκαστικά εκτιμήσεις.
Καλές εκτιμήσεις ωστόσο, καθώς για τα νούμερα συμφωνούν αρκετοί εδώ, από παράγοντες της κινηματογραφικής αγοράς μέχρι κριτικοί, θεωρητικοί και παραγωγοί…
Με κόστος παραγωγής στα 250-263 εκατ. δολάρια και παγκόσμιες εισπράξεις μόλις 284 εκατ. δολαρίων, ο ανεκδιήγητος «John Carter» έχασε περισσότερα από 100 εκατ. δολάρια. Από 130-150 εκατομμύρια υπολογίζονται οι απώλειες για το στούντιο, μιας και είπαμε πως ο συνολικός προϋπολογισμός ενός φιλμ δεν είναι μόνο το budget παραγωγής του, αλλά και η διαφημιστική προβολή, τα έξοδα διανομής και άλλα πολλά. Κι εδώ σκαρφάλωσε στα 350 εκατ. δολάρια.
Το επιστημονικής φαντασίας της Disney παραμένει ένα από τα ακριβότερα φιλμ όλων των εποχών, αν και αυτό δεν έπεισε τον κόσμο να πάει να το δει. Εννοείται πως η Disney ακύρωσε άρον-άρον την τριλογία και ο επικεφαλής του στούντιο παραιτήθηκε την ίδια μέρα. Την ταινία είχε προλογίσει κριτικός ως εξής: «100 λεπτά με τον John Carter να βαράει εξωγήινους»…
Με προϋπολογισμό παραγωγής στα 215-225 εκατ. δολάρια και παγκόσμιες εισπράξεις στα 260 εκατομμύρια, οι παραγωγοί του «Lone Ranger» έκλαψαν κάπου 100 εκατ. δολάρια. Άλλη μια απίστευτη χασούρα για την Disney, που δεν τσιγκουνεύτηκε τα διαφημιστικά έξοδα και επένδυσε άλλα 150 εκατ. για το μάρκετινγκ της ταινίας.
«Κάπου εκεί, γύρω στο όριο της μιάμισης ώρας», έγραφε τότε ο κριτικός κινηματογράφου του «The Atlantic», «ο Lone Ranger παίρνει τη μοιραία απόφαση να μην τελειώσει. Ακόμα χειρότερα, η ταινία συνεχίζει να μην τελειώνει για άλλη μια ολόκληρη ώρα». Ούτε τα ηχηρά ονόματα δεν μπόρεσαν να σώσουν την ταινία, που είχε ωστόσο ως ελαφρυντικό το γεγονός ότι τα γυρίσματα σταμάτησαν πριν ολοκληρωθούν, καθώς το κόστος είχε υπερβεί τις εκτιμήσεις κατά μερικές… δεκάδες εκατομμύρια.
Το «King Arthur: Legend of the Sword» φτιάχτηκε με 175 εκατομμύρια και έφερε στα ταμεία του πλανήτη μόλις 148 εκατ. χάνοντας περισσότερα από 150 εκατ. δολάρια ήδη από τα αποδυτήρια! Ούτε το Εξκάλιμπερ ούτε ο Ντέιβιντ Μπέκαμ στάθηκαν αρκετά για να πείσουν το κοινό να ροβολήσει στη σκοτεινή αίθουσα.
Η Warner Bros σκόπευε να αναβιώσει μια σειρά από μυθολογίες του παρελθόντος, πιστεύοντας πως θα χτυπούσε φλέβα χρυσού. Χτύπησε τελικά το κεφάλι της στον τοίχο. Τι έφταιξε εδώ; Οι αναποδιές στα γυρίσματα και μια από τις χειρότερες διαφημιστικές εκστρατείες της σύγχρονης εποχής, που έθαψαν την ταινία πριν καλά-καλά κυκλοφορήσει. Και σίγουρα δεν βοήθησε που οι κριτικοί καλούσαν τον κόσμο να μείνει σπίτι…
Δεν ήταν αναμφίβολα ο πιο τυχερός. Κάθε άλλο! Το φιλμ χρειάστηκε 160 εκατ. για να ολοκληρωθεί, ξόδεψε άλλα τόσα σχεδόν για να διαφημιστεί και έφερε πίσω μόλις 61,7 εκατομμύρια. Χάνοντας περισσότερα από 130 εκατ. δολάρια δηλαδή. Ακόμα και για 190 εκατ. έκαναν τότε λόγο.
Ιστορικά, οι ταινίες που βασίζονται σε μυθιστορήματα του Μάικλ Κράιτον τα πάνε πολύ καλά στα ταμεία, μόνο που εδώ δεν έπεισε καθόλου ο Αντόνιο Μπαντέρας ως μουσουλμάνος ήρωας. Η ταινία πάτωσε βέβαια όχι μόνο εισπρακτικά, αλλά και καλλιτεχνικά, αναγκάζοντας τον μύθο Ομάρ Σαρίφ να αποσυρθεί από την ηθοποιία! Προσωρινά, ευτυχώς …
Η ταινία με τις θρυλικές περιπέτειες της παραγωγής της στοίχισε τελικά 98 εκατ. δολάρια και έφερε πίσω… 18,3 εκατ. Χάνοντας ούτε λίγο ούτε πολύ 143 ολόκληρα εκατομμύρια! Μπορεί η Τζίνα Ντέιβις να μας χάρισε την πιο καβγατζού και άγρια πειρατίνα της έβδομης τέχνης, το φιλμ δεν είχε όμως τίποτα άλλο.
Στα χρόνια του είχε μάλιστα και την τιμή να φιγουράρει στα Ρεκόρ Γκίνες ως «η μεγαλύτερη εισπρακτική αποτυχία όλων των εποχών», βάζοντας λουκέτο στην εταιρία παραγωγής Carolco Pictures και υποθηκεύοντας την καριέρα της Ντέιβις. Όσο για το Χόλιγουντ, θα έκανε να ξαναφτιάξει πειρατικό blockbuster μια ολόκληρη δεκαετία, για τέτοια καζούρα μιλάμε…
Η κωμωδία επιστημονικής φαντασίας του Έντι Μέρφι στοίχισε πάνω από 100 εκατ. δολάρια και σημείωσε εισπράξεις… 7,1 εκατομμυρίων, μετρώντας απώλειες της τάξης των 130 εκατ. δολαρίων. Άλλο ένα φιλμ που φιγουράρει με πηχυαίους τίτλους ως μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές και καλλιτεχνικές αποτυχίες όλων των εποχών. «Το αποτέλεσμα είναι κάτι αρκετά σπάνιο στην επαγγελματική show business», παρατηρούσε ο κριτικός της «Washington Post», «1,5 ώρα απόλυτου κενού. Δεν θα μείνει αξέχαστο γιατί, πραγματικά, δεν υπάρχει κάτι να ξεχάσεις»!
Ο Έντι Μέρφι ήταν στα 80s και τα 90s συνώνυμο της επιτυχίας, δεν ξεκίνησε όμως με τον ίδιο τρόπο τη νέα χιλιετία. Και δεν βοήθησε σίγουρα που η ταινία ήταν τόσο πολύ κακή. Το γεγονός ότι έχει πάρει μόλις 5% στα Rotten Tomatoes τα λέει όλα. Ποια όλα; Πως χαρακτηρίζεται ήδη ένα από τα χειρότερα φιλμ του αιώνα. Του 21ου αιώνα, ναι…
Κόστισε 175 εκατ. δολάρια, έφερε πίσω 151 εκατομμύρια και έχασε έτσι στην παλάντζα από 98-158 εκατομμύρια, καθώς οι τέσσερις εταιρίες παραγωγής που τη χρηματοδότησαν ούτε εδώ δεν τα βρήκαν. Αυτό έκανε ο Κιάνου Ριβς και οι περιπλανώμενοι σαμουράι του, τη μόνη εκδίκηση που πήραν ήταν από το κινηματογραφόφιλο κοινό.
Μετά είπαν πως έφταιγε το γεγονός ότι έδωσαν ένα τόσο πελώριο budget σε έναν πρωτοεμφανιζόμενο και άπειρο σκηνοθέτη. Και ίσως να έφταιγε, για να είμαστε δίκαιοι, μιας και ο Carl Rinsch μόνο διαφημιστικά είχε στο σύντομο βιογραφικό του. Ήταν όμως προσωπικό στοίχημα της Universal (που ανέλαβε τη διανομή), ένα στοίχημα που παραδέχτηκε πως έχασε και τον έδιωξε όταν μόνταραν την ταινία, επιστρέφοντας στο πλατό για να γυρίσουν περισσότερες σκηνές με τον πρωταγωνιστή!
Η ταινία έπεσε πλάι στο περιβόητο αμερικανικό οχυρό, χάνοντας περισσότερα από 120 εκατ. δολάρια (ίσως και 140). Στοίχισε 107 εκατομμύρια και έφερε παγκόσμιες εισπράξεις 25,8 εκατ. δολαρίων. Εκεί που στα αμερικανικά ταμεία είχαν ήδη σημειωθεί τα 22,4 εκατ. δηλαδή, αναγκάζοντας τον παραγωγό να πει πως δεν άξιζε καν να τη βγάλουν στα σινεμά του υπόλοιπου κόσμου.
Ντένις Κουέιντ και Μπίλι Μπομπ Θόρντον έκαναν την Touchstone Pictures να κλαίει γοερά. Ευτυχώς εδώ η Disney το είδε το πράγμα να έρχεται και είπε «όχι» στα μεγάλα σχέδια της συμπαραγωγού Imagine να εκτοξεύσει το budget στα 200 εκατομμύρια…
Εδώ έκλαιγαν τα λεφτά τους τέσσερις χώρες, μιας και το φιλμ ήταν βλέπετε συμπαραγωγή ΗΠΑ, Αγγλίας, Ισπανίας και Γερμανίας. Όλοι αυτοί μοιράστηκαν έναν περιπετειώδη προϋπολογισμό 160 εκατομμύριων και μια χασούρα κάπου μεταξύ 98-125 εκατ. δολαρίων, καθώς οι εισπράξεις δεν πήγαν σύμφωνα με το σχέδιο (119 εκατ. παγκοσμίως).
«Η ‘‘Σαχάρα’’ είναι πολλά πράγματα, αλλά δεν είναι ταινία», είχε γράψει πικρόχολα για το φιλμ του Μάθιου ΜακΚόναχι ο κριτικός της «Village Voice», δίνοντάς μας και τα μικρά παραλειπόμενα της παραγωγής της: «Είναι μια κακοφωνία 21 παραγωγών και 4 σεναριογράφων (τόσους ξέρουμε τουλάχιστον), που βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο και ουρλιάζουν στα κινητά τους». Οι παραγωγοί δεν τσιγκουνεύτηκαν πάντως το διαφημιστικό κόστος, βάζοντας τον Μάθιου να οργώσει την Αμερική με το τροχόσπιτό του και να βρεθεί σε κάθε στρατόπεδο και πίστα αγώνων ταχύτητας που έπεσε στο διάβα του…
