Ανυπολόγιστες επιπτώσεις τόσο στην ίδια την εταιρεία, όσο και στο σύνολο των πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων, έχει το σκάνδαλο της Volkswagen που έκλεβε στις μετρήσεις ρύπων.

Όπως γράφουν σε ανάλυσή τους οι Financial Times, το σκάνδαλο της Volkswagen στις ΗΠΑ δεν θα μπορούσε να είχε έρθει σε χειρότερη στιγμή για τους κατασκευαστές πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων, καθώς στην Ευρώπη, την μεγαλύτερη αγορά τους, μεγαλώνουν οι αντιδράσεις για την ρύπανση που προκαλούν.

Άλλωστε από την γαλλική πρωτεύουσα ως το Μπέρμινγχαμ της Βρετανίας, οι φωνές για λήψη μέτρων κατά των πετρελαιοκινητήρων – ακόμα και απαγόρευσης τους – έχουν πληθύνει τον τελευταίο χρόνο, καθώς, όπως γράφει η εφημερίδα,  «όλο και περισσότερες έρευνες συνδέουν την ρύπανση από τους κινητήρες με πρόωρους θανάτους».

Πολλοί αναλυτές περιμένουν ότι το σκάνδαλο θα οδηγήσει σε πιο σκληρές, υψηλότερου κόστους ρυθμίσεις και ορισμένοι φτάνουν ακόμα να θέσουν ένα ερώτημα που θα ήταν αδιανόητο ακόμα και πριν από ένα χρόνο: είναι το πετρελαιοκίνητο αυτοκίνητο στο νεκροκρέβατο του;

«Η κίνηση κατά της VW θα λειτουργήσει καταλυτικά στην επιτάχυνση της πτώσης του μεριδίου αγοράς των πετρελαιοκινητήρων στην Ευρώπη και στο πάγωμα του στις ΗΠΑ» υποστηρίζει ο Max Warburton, αναλυτής στην Bernstein Research. «Οι ρυθμιστικές αρχές θα είναι πολύ πιο συντηρητικές για το τι θα επιτρέπουν και τα πολύ πιο αυστηρά τεστ μπορεί να αποδειχθούν είτε πολύ δύσκολα, είτε πολύ ακριβά για τους πετρελαιοκινητήρες» τονίζει.

Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποβεί καταστροφικό για τους Ευρωπαίους κατασκευαστές αυτοκινήτων που έχουν επενδύσει δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ στην τεχνολογία diesel τα τελευταία 15 χρόνια. Οι κυβερνήσεις σε όλη την ήπειρο αγκάλιασαν τα αυτοκίνητα diesel για να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Οι πετρελαιοκινητήρες καταναλώνουν λιγότερα καύσιμα ανά χιλιόμετρο σε σχέση με τους βενζινοκινητήρες που κάποτε κυριαρχούσαν στους δρόμους της Ευρώπης και για το λόγο αυτό παράγουν λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, το πιο διαδεδομένο αέριο του θερμοκηπίου.

Ωστόσο, όπως γράφουν οι FT, ήταν γνωστό ότι τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα παρήγαγαν πιο επιβλαβείς ρύπους που μπορούν να κάνουν κακό στα πνευμόνια αν τα εισπνεύσει κανείς. Αλλά υποτίθεται ότι τα πιο αυστηρά κριτήρια για τους ελέγχους στις εκπομπές ρύπων που άρχισαν να επιβάλλονται σταδιακά από το 1992, θα διασφάλιζαν ότι οι κατασκευαστές αυτοκινήτων θα έφτιαχναν καθαρούς κινητήρες που θα εγκλώβιζαν τα αέρια αυτά.

Από τα 10 εκατομμύρια πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα που πωλήθηκαν σε όλο τον κόσμο το 2014, τα τρία τέταρτα από αυτά αγοράστηκαν στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με αναλυτές της Exane BNP Paribas, περισσότερο εκτεθειμένες είναι οι BMW και Daimler, οι Γερμανοί κατασκευαστές που το ποσοστό των πετρελαιοκίνητων οχημάτων στις συνολικές τους πωλήσεις στην Ευρώπη είναι 81% και 71% αντίστοιχα. To ποσοστό της σουηδικής Volvo είναι ακόμα ψηλότερο, στο 90%. Για τις γαλλικές Renault και Peugeot, το νούμερο είναι πάνω από 50%.

Τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα είναι ακόμα ένα προϊόν πολυτέλειας στις ΗΠΑ και αντιστοιχούν σε λιγότερο από 4% των πωλήσεων.

Η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) με έδρα την Ουάσιγκτον ανέλαβε δράση κατά της VW όταν το Διεθνές Συμβούλιο για την Καθαρή Μετακίνηση (ICCT), μια περιβαλλοντική ερευνητική ομάδα, έδειξε ότι οι πραγματικές εκπομπές οξειδίου του αζώτου από ένα VW Jetta ξεπέρασε τα επιτρεπτά όρια στις ΗΠΑ κατά 35 φόρες, ενώ ένα Passat ήταν «μόλις» 20 φορές πάνω από τα όρια.

Το σκάνδαλο έχει προκαλέσει ανυπολόγιστη ζημιά στη δημόσια εικόνα της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.

Σε συνέντευξή του στη γερμανική ραδιοφωνία ο διευθυντής του Think Tank για Οικονομική Δεοντολογία του Βερολίνου, Ούλριχ Τίλεμαν αναφέρθηκε σε ακριβώς αυτό τον προβληματισμό. «Και το “Made in Germany“ όπως και η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία αποκτούν κακή φήμη, διότι η εγκληματική ενέργεια που υπάρχει πίσω από αυτό μας αφήνει όλους άφωνους. Δεν μπορώ να φανταστώ πάντως ότι οι υπεύθυνοι είχαν άγνοια», σχολιάζει ο κ. Τίλεμαν λέγοντας πως θεωρεί εξαιρετικά απίθανο να μην γνώριζαν τα ανώτερα στελέχη τι συνέβαινε στην επιχείρηση.

Ο ειδικός για θέματα οικονομικής ηθικής εξέφρασε την άποψή του για τα αίτια που μπορεί να παρακίνησαν τους ιθύνοντες να ακολουθήσουν την έκνομη οδό… «Υποθέτω ότι εδώ -όπως συνέβη και σε πολλές άλλες περιπτώσεις- λειτούργησε το σύστημα που έχει οικοδομηθεί από τις επιχειρήσεις να παρέχουν κίνητρα στους υπάλληλους. Ας δούμε ένα παράδειγμα: Φαντάζομαι να κάθονται οι εκπρόσωποι της VW στις ΗΠΑ και να σκέφτονται “πώς μπορούμε να αυξήσουμε το τζίρο και έτσι και τα μπόνους μας“, που υπολογίζονται σε εκατομμύρια. “Ας παραποιήσουμε λοιπόν αυτά τα στοιχεία“. Θα χρειαστεί φυσικά να εμπλακούν πολλοί άνθρωποι σε αυτό και κανείς από αυτούς δεν λέει ότι είναι φανερά ανήθικο και ότι πρόκειται για βαριά περίπτωση απάτης. Πιστεύω ότι κανείς δεν το λέει γιατί τους έχει διαφθείρει αυτό το σύστημα των κινήτρων. Δεν υπάρχει λοιπόν κανείς στον όμιλο, ο οποίος να διερωτάται αν επιτρέπεται αυτό. Το πολύ να ρωτήσει κανείς εάν ο κίνδυνος, σε ποινικό επίπεδο και σε ό,τι αφορά την φήμη είναι μεγαλύτερος από την ευκαιρία που θέλουν να εκμεταλλευτούν. Ηθική ακεραιότητα πάντως δεν συναντάται πλέον. Έτσι πιστεύω ότι λειτουργούν αυτοί οι όμιλοι, όχι μόνο η VW».