Το νέο κίνημα που είναι στη μόδα τον τελευταίο καιρό είναι αυτό που απαρνείται το πλύσιμο των ρούχων. Ένας από τους πρωτοστάτες του κινήματος, είναι ο Bryan Szabo. Ο Szabo και η ομάδα του πέρασαν ώρες, μελετώντας φωτογραφίες από πολυφορεμένα τζιν, όπως τα vintage, ξεθωριασμένα ή με σκισίματα στα γόνατα.
Ψάχνοντας τα αίτια του πώς δημιουργήθηκαν αυτές οι πινελιές, οι παρατηρητές κατέληξαν πως σε αυτό συνέβαλε το ακατέργαστο ύφασμα. Τώρα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο φορούν τζιν από ακατέργαστο ύφασμα, συνεχόμενα για ένα χρόνο. Έτσι, μια ακόμα παρατήρησή τους ήταν πως ένα από τα κλειδιά για την επίτευξη αυτών των μοτίβων, είναι και η αποφυγή του πλυσίματος. Η στρατηγική αυτή ακολουθείται από όλους, από τα μέλη του κλαμπ «άπλυτα ρούχα» μέχρι τον διευθύνοντα σύμβουλο της Levi’s.
Για τον Szabo, η συνήθεια του «άπλυτου τζιν» ξεκίνησε όταν αγόρασε το πρώτο του τζιν από ακατέργαστο ύφασμα το 2010. Ταξιδεύοντας από την πατρίδα του, τον Καναδά, στην Ευρώπη, πήρε μαζί στο εξάμηνο ταξίδι του, όλα τα τζιν του. «Ήταν μια ιδιορρυθμία μου, να έχω αυτά τα βρωμερά τζιν», λέει στο bbc.com. «Μύριζαν απαίσια». Στη Βουδαπέστη γνώρισε τη μέλλουσα σύζυγό του και το τζιν έγινε χαρακτηριστικό της σχέσης τους. «Τα τζιν μου ήταν ένας σωρός στο πάτωμα στην άκρη του κρεβατιού», θυμάται. «Όταν έμπαινες στο δωμάτιο, μπορούσες να τα μυρίσεις… Ήμουν πολύ τυχερός που η σύζυγός μου ενδιαφερόταν για μένα, παρά τα βρωμερά ρούχα».
Ο Szabo, που έχει δημιουργήσει το κίνημα «Indigo Invitational», το οποίο προκαλεί τους συμμετέχοντες να μην πλένουν τα ακατέργαστα τζιν τους, είναι τώρα στην πέμπτη χρονιά του. Σε αυτό το κίνημα, περισσότερα από εννέα στα δέκα άτομα καθυστερούν το πρώτο πλύσιμο των παντελονιών τους, μέχρι να τα φορέσουν ακόμα και 150 ή 200 φορές, εκτιμά ο ίδιος. «Μερικά από αυτά τα τζιν, δεν θα ήθελα να τα δω από κοντά, ειδικά τώρα που πλησιάζει το τέλος του έτους», λέει. «Πιθανόν να μυρίζουν άσχημα». Μερικοί από τους φίλους του με τα ακατέργαστα τζιν πάνε ακόμα πιο μακριά, ακολουθώντας αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «φιλοσοφία του δεν τα πλένω ποτέ». «Αν βρεθείς με κάποιον που φορά τα συγκεκριμένα τζιν σε πολύ μικρούς χώρους, όπως ένα ασανσέρ, μπορείς να το μυρίσεις λίγο», λέει. «Έχουν ένα άρωμα… Δεν είναι δυσάρεστη μυρωδιά, αλλά μυρίζουν».
Πού τους ωφελεί αυτό;
Αντί να στραφούν στο πλυντήριο, οι χρήστες των ακατέργαστων τζιν μαθαίνουν άλλους τρόπους για να φροντίζουν τα ρούχα τους, όπως το να τα εκθέτουν στις ακτίνες του ήλιου. «Το ονομάζω ηλιοθεραπεία», λέει ο Szabo. Άλλοι, απλώς τα αερίζουν κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ο ίδιος ο Szabo χρησιμοποιεί πλυντήριο ρούχων, όταν η κατάσταση φτάσει στο απροχώρητο. «Αν το τζιν μου μυρίσει στη γυναίκα μου, μου το λέει και αμέσως μπαίνουν στο πλυντήριο».
Δεν είναι μόνο όσοι φορούν τζιν, αυτοί που μειώνουν το πλύσιμο των ρούχων. Το 2019, η σχεδιάστρια Stella McCartney έγινε πρωτοσέλιδο, όταν περιέγραψε λεπτομερώς τη συνήθειά της να καθαρίζει ελάχιστα τα ρούχα της, λέγοντας στον Guardian: «Βασικά, στη ζωή, υπάρχει ένας κανόνας: αν δεν χρειάζεται οπωσδήποτε να καθαρίσεις κάτι, μην το καθαρίζεις. Δεν θα άλλαζα το σουτιέν μου κάθε μέρα και δεν πετάω πράγματα στο πλυντήριο επειδή έχουν φορεθεί. Εγώ η ίδια είμαι απίστευτα υγιεινή, αλλά δεν είμαι φαν του καθαριστηρίου ή οποιουδήποτε καθαρισμού». Άλλοι επανεξετάζουν τις συνήθειές τους στο πλύσιμο, λόγω ανησυχιών για το περιβάλλον ή λόγω του αυξανόμενου κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος.
Το συχνό πλύσιμο έχει τα αρνητικά του
«Ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε σε ένα ρούχο, όσον αφορά την αντοχή του, είναι να το πλένετε», λέει ο Mark Sumner, λέκτορας βιώσιμης μόδας στο Πανεπιστήμιο του Leeds. Όπως αναφέρει ο ίδιος, κατά τη διάρκεια του πλυσίματος, τα ρούχα μπορεί να σκιστούν, να συρρικνωθούν και να χάσουν το χρώμα τους. Ο Sumner, μαζί με τον συνάδελφό του, Mark Taylor, μελετά πώς οι μικροΐνες από τα οικιακά πλυντήρια καταλήγουν στα θαλάσσια ζώα. Αλλά ενώ λέει πως η μείωση της συχνότητας πλυσίματος των ρούχων μας είναι η σωστή επιλογή για το περιβάλλον, δεν υποστηρίζει τη δια παντός ακύρωση στα πλυντήρια ρούχων.
«Δεν θέλουμε οι άνθρωποι να πιστεύουν ότι δεν μπορούν να πλένουν πράγματα επειδή… καταστρέφουν τον πλανήτη», λέει ο Sumner στο BBC Culture. «Το θέμα είναι να προσπαθήσουμε να βρούμε τη σωστή ισορροπία». Όπως τονίζει, το πλύσιμο των ρούχων είναι σημαντικό για ιατρικούς λόγους και λόγους υγιεινής. Για παράδειγμα, αυτό ισχύει για τους ανθρώπους που πάσχουν από έκζεμα και προσπαθούν να αποφύγουν τον ερεθισμό που προκαλείται όταν τα φυσικά βακτήρια του δέρματός μας πολλαπλασιάζονται μέσα στα ρούχα μας. Είναι, επίσης, σημαντικό για την αυτοπεποίθηση των ανθρώπων «να μην νιώθουν αμηχανία για τα ρούχα τους επειδή είναι βρώμικα ή μυρίζουν».
Όταν πρόκειται για τις συνήθειες πλυσίματος, λένε οι Sumner και Taylor, δεν υπάρχουν νόμοι. Όλοι χρησιμοποιούν διαφορετικές θερμοκρασίες πλύσης, κύκλους πλύσης και συνδυασμούς χρωμάτων και υφασμάτων. «Ασχολούμαι με τα υφάσματα εδώ και 30 χρόνια», λέει ο Sumner. «Και ξέρω ότι πρέπει να διαχωρίζω τα βαμβακερά μου από τα συνθετικά, και τα λευκά μου από τα χρωματιστά μου… Αλλά ειλικρινά, δεν έχω χρόνο».
Η καλύτερη προσέγγιση, όπως φαίνεται, είναι η ευελιξία. «Αν τα ρούχα σας δεν μυρίζουν, τότε μην μπείτε στον κόπο να τα πλύνετε», συμβουλεύει ο Sumner. «Και όταν πρόκειται να τα πλύνετε, να είστε ξεκάθαροι σχετικά με το τι πρέπει να κάνετε για να καθαρίσει το ρούχο, αλλά με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο».
Άλλωστε, το πολύ συχνό πλύσιμο των ρούχων, τρώει και πολλές ώρες. Ποιος έχει τον χρόνο; Ο Szabo ενδιαφέρεται, επίσης, για τη βιωσιμότητα, αλλά έχει και άλλους λόγους για να αποφύγει τις υπερβολικά ενθουσιώδεις συνήθειες καθαρισμού. «Έχω άλλα πράγματα να κάνω. Έχω ένα σκύλο να βγάλω βόλτα», λέει.
