Οι πληροφοριοδότες που «έκαψαν» τις ΗΠΑ – Από τον Έλσμπεργκ στον Σνόουντεν, τον Ασάνζ και τον Τεϊσέιρα

Ο 21χρονος Τζακ Τεϊσέιρα, μέλος της Αεροπορικής Εθνοφρουράς της Μασαχουσέτης, ο οποίος συνελήφθη στις 13 Απριλίου για τη διαρροή των απόρρητων εγγράφων του Πενταγώνου, εντάχθηκε σε ένα μακρύ κατάλογο «whislteblowers», οι οποίοι έχουν διωχθεί για αποκάλυψη ευαίσθητων πληροφοριών της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ.

Στη λίστα περιλαμβάνονται διαρροές ενός ευρέως φάσματος, από τους πολέμους των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, έως πληροφορίες για τη δράση και τις παρακολουθήσεις των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, αλλά και τη ρωσική παρέμβαση στις αμερικανικές εκλογές.

Ο Guardian συγκέντρωσε τους πληροφοριοδότες που «έκαψαν» τις κυβερνήσεις και τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, αλλά «άνοιξαν τα μάτια» των αμερικανών – και όχι μόνο – πολιτών για την παρασκηνιακή δράση της υπερδύναμης.

Ντάνιελ Έλσμπεργκ

Τον Μάρτιο του 1971, ο Ντάνιελ Έλσμπεργκ, στρατιωτικός αναλυτής, διέρρευσε μια άκρως απόρρητη μελέτη στους New York Times. Τα σχετικά έγγραφα, που έμειναν στην ιστορία ως «Έγγραφα του Πενταγώνου», αφορούσαν την εμπλοκή των ΗΠΑ στο Βιετνάμ από το 1945 έως το 1967 και αποκάλυπταν τα απόρρητα σχέδια διαδοχικών προέδρων των ΗΠΑ για να κλιμακώσουν τη σύγκρουση στην περιοχή, στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου, παρότι εκφράζονταν σοβαρές αμφιβολίες για τη πιθανότητα μιας νίκης.

Σε βάρος του Έλσμπεργκ ασκήθηκε δίωξη βάσει του νόμου για την κατασκοπεία του 1917. Πρόκειται για έναν νόμο που σχεδιάστηκε για τη σύλληψη των κατασκόπων του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Έλσμπεργκ βρέθηκε αντιμέτωπος με τη μέγιστη ποινή φυλάκισης των 115 ετών. Ωστόσο, τελικά, όλες οι κατηγορίες αποσύρθηκαν όταν αποκαλύφθηκε η παράνομη παρακολούθησή του από το FBI. Τον προηγούμενο μήνα, ο 92χρονος σήμερα Έλσμπεργκ, ο οποίος αναγνωρίζεται ως ο «πρύτανης των πληροφοριοδοτών», αποκάλυψε πως πάσχει από καρκίνο σε τελικό στάδιο.

Τζέφρι Στέρλινγκ

Ο Τζέφρι Στέρλινγκ, πρώην αξιωματικός επιχειρήσεων της CIA, εξέτισε ποινή 42 μηνών αφού διώχθηκε σύμφωνα με τον νόμο περί κατασκοπείας για διαρροή πληροφοριών σχετικά με την αποτυχημένη μυστική επιχείρηση στο Ιράν. Η διαρροή έγινε στον τότε δημοσιογράφο των New York Times, Τζέιμς Ράισεν, ο οποίος το 2003 δημοσίευσε τις λεπτομέρειες της επιχείρησης σε ένα βιβλίο με τίτλο «State of War: The Secret History of the CIA and the Bush Administration».

Ο Στέρλινγκ, που δεν επιβεβαίωσε ποτέ πως μίλησε στον Ράισεν για τη μυστική επιχείρηση στο Ιράν, συνελήφθη τελικά το 2011, υπό την προεδρία του Μπαράκ Ομπάμα. Οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς τον κατηγόρησαν ότι διέρρευσε απόρρητες πληροφορίες από «θυμό και αγανάκτηση» – μια αναφορά σε προηγούμενο ισχυρισμό του Στέρλινγκ, ο οποίος ως μαύρος κατήγγειλε πως υπέστη διακρίσεις ενώ υπηρετούσε στη CIA.

Τόμας Ντρέικ

Πρώην ανώτερος αξιωματούχος της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA), ο Τόμας Ντρέικ κατηγορήθηκε το 2010 για διαρροή απόρρητων πληροφοριών στη «Baltimore Sun». Αντιμετώπισε 10 κατηγορίες με ποινή 35 ετών, αν και οι κατηγορίες μειώθηκαν σε ένα μόνο πλημμέλημα για το οποίο του επιβλήθηκε η φυλάκιση ενός έτους.

Ο Ντρέικ ανέκαθεν επέμενε ότι δεν είχε καμία πρόθεση να βλάψει την εθνική ασφάλεια, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως πληροφοριοδότη που προσπαθούσε να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για τεχνικές ατέλειες σε προγράμματα της NSA, στα οποία η κυβέρνηση των ΗΠΑ ξόδευε δισεκατομμύρια δολάρια.

Τσέλσι Μάνινγκ

Ως πρώην αναλυτής πληροφοριών που είχε τοποθετηθεί έξω από τη Βαγδάτη κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ, ο Μπράντλεϊ Έντουαρντ Μάνινγκ είχε πρόσβαση σε απόρρητες πληροφορίες που αποκάλυπταν τα «κακώς κείμενα» τόσο του πολέμου στο Ιράκ, όσο και στο Αφγανιστάν. Το 2010, διέρρευσε εκατοντάδες χιλιάδες στρατιωτικά αρχεία και διπλωματικά τηλεγραφήματα μέσω του ιστότοπου πληροφοριών WikiLeaks, σε μια από τις μεγαλύτερες αποκαλύψεις στρατιωτικών μυστικών στην ιστορία των ΗΠΑ.

Τρία χρόνια αργότερα, καταδικάστηκε βάσει του νόμου περί κατασκοπείας. Έχοντας αλλάξει το φύλο του και το όνομά του σε Τσέλσι Μάνινγκ, καταδικάστηκε σε 35 χρόνια κάθειρξη, την οποία ωστόσο δεν εξέτισε καθώς του απονεμήθηκε χάρη από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα το 2017. Σε απομνημονεύματά του έγραψε: «Αυτό που έκανα κατά τη διάρκεια της στράτευσης μου ήταν μια πράξη εξέγερσης, αντίστασης και ανυπακοής των πολιτών».

Τζον Κυριακού

Ο Κυριάκου, πρώην αξιωματικός της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας της CIA, καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκιση το 2012 για τη διαρροή της ταυτότητας ενός μυστικού πράκτορα σε δημοσιογράφο. Ήταν ο πρώτος αξιωματικός της CIA που φυλακίστηκε για κάτι τέτοιο.

Οι εισαγγελείς επέμειναν ότι καταδίωξαν τον Κυριάκου για να προστατεύσουν την ασφάλεια των μυστικών κυβερνητικών πρακτόρων. Ο ίδιος αντέτεινε ότι ήταν ένας πληροφοριοδότης που προσπαθούσε να αποκαλύψει τη χρήση βασανιστηρίων στον λεγόμενο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας». Ο Κυριάκου ήταν ο πρώτος κυβερνητικός αξιωματούχος που μίλησε δημόσια για το waterboarding, το βασανιστήριο του ελεγχόμενου πνιγμού που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον εναντίον υπόπτων για τρομοκρατία στον απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου.

Έντουαρντ Σνόουντεν

Το 2013 ο Έντουαρντ Σνόουντεν αποκάλυψε, μέσω του Guardian και της Washington Post, εσωτερικές πληροφορίες σχετικά με την παρακολούθηση των ψηφιακών επικοινωνιών εκατομμυρίων Αμερικανών – και όχι μόνο – από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Δουλεύοντας τότε ως πράκτορας της NSA, διέφυγε αρχικά στο Χονγκ Κονγκ και από εκεί στη Ρωσία, όπου του χορηγήθηκε άσυλο. Μετά τη διαρροή που εξελίχθηκε σε ένα παγκόσμιο σκάνδαλο παρακολουθήσεων, αποκαλύπτοντας της παράνομες πρακτικές της NSA, οι Ρεπουμπλικάνοι ζήτησαν την έκδοση του Σνόουντεν, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ, πριν την εκλογή του στην προεδρία των ΗΠΑ, τάχθηκε υπέρ της εκτέλεσής του.

Την ίδια στιγμή, ο «whistleblower» της NSA είχε πλέον αναδειχθεί σε μια εμβληματική φυσιογνωμία με πολλές εξέχουσες προσωπικότητες να εκφράζουν την υποστήριξή τους προς το πρόσωπό του, επαινώντας τον για την «ηρωική του πράξη υπέρ της Δημοκρατίας».

Ριάλιτι Γουίνερ

Η Ριάλιτι Γουίνερ πρώην πράκτορας της NSA καταδικάστηκε σε περισσότερα από πέντε χρόνια βάσει του νόμου περί κατασκοπείας το 2018 για τη διαρροή ενός άκρως απόρρητου εγγράφου σχετικά με τη ρωσική παρέμβαση στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Η ίδια ομολόγησε την ενοχή της και αφέθηκε ελεύθερη μετά από τρία χρόνια.  Μιλώντας στο CBS είχε δηλώσει: «Δεν είμαι προδότης, δεν είμαι κατάσκοπος. Είμαι ένας άνθρωπος που ενήργησε μόνο από αγάπη για αυτό που αντιπροσωπεύει αυτή η χώρα».

Τζούλιαν Ασάνζ

Ο Τζούλιαν Ασάνζ, ιδρυτής του WikiLeaks, κατηγορήθηκε αρχικά το 2019 για συνωμοσία λόγω «χακαρίσματος» στρατιωτικού υπολογιστή. Η κατηγορία προέκυψε από τη μαζική διαρροή απόρρητων εγγράφων από την Τσέλσι Μάνινγκ στα Wikileaks. Η σοβαρότητα των αποκαλύψεων, αλλά και ο τεράστιος αριθμός διαβαθμισμένων πληροφοριών, είχαν ως αποτέλεσμα να διευρυνθεί το κατηγορητήριο και ο ίδιος να διώκεται για συνολικά 17 παραβιάσεις του νόμου περί κατασκοπείας.

Ο Ασάνζ, ο οποίος είχε βρει καταφύγιο στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο και διέμενε εκεί για επτά χρόνια, τελικά συνελήφθη από τη βρετανική αστυνομία στις 11 Απριλίου του 2019. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια κρατείται στη φυλακή Belmarsh του Λονδίνου, καθώς οι διαδικασίες έκδοσης εξελίσσονται στα βρετανικά δικαστήρια. Ο Τζο Μπάιντεν δέχεται αυξανόμενες πιέσεις, μεταξύ άλλων από κορυφαία ειδησεογραφικά πρακτορεία, να αποσύρει τις κατηγορίες.

Τζακ Τεϊσέιρα

Ο Τζακ Τεϊσέιρα, μέλος της Αεροπορικής Εθνοφρουράς της Μασαχουσέτης, βρίσκεται πλέον ανάμεσα στους whistleblower των ΗΠΑ, καθώς φέρεται να είναι ο άνθρωπος πίσω από την τελευταία διαρροή των απόρρητων εγγράφων του Πενταγώνου. Το ομοσπονδιακό δικαστήριο της Βοστώνης άσκησε σε βάρος του δίωξη για δύο κατηγορίες βάσει του νόμου περί κατασκοπείας, τη μη εξουσιοδοτημένη διατήρηση και διαβίβαση πληροφοριών εθνικής άμυνας και τη μη εξουσιοδοτημένη αφαίρεση και διατήρηση διαβαθμισμένων εγγράφων ή σχετικού υλικού.

Από τη μεριά του, ο Γενικός Εισαγγελέας της Μασαχουσέτης, Μέρικ Γκάρλαντ, ανέφερε ότι σε βάρος του 21χρονου μπορεί να του επιβληθούν ποινές φυλάκισης έως και 10 ετών για κάθε έγγραφο που διέρρευσε. Οι εισαγγελείς ισχυρίζονται ότι έχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο Τεϊσέιρα κράτησε παράνομα και διαβίβασε τα εκατοντάδες διαβαθμισμένα έγγραφα του Πενταγώνου, ενώ το FBI ανέφερε ότι απολάμβανε άδεια ασφαλείας για ευαίσθητες πληροφορίες με την ένδειξη «άκρως απόρρητες/ευαίσθητες πληροφορίες». Η διαρροή των εγγράφων του Πενταγώνου πιστεύεται ότι ξεκίνησε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Discord, ενώ μέχρι τώρα παραμένει ασαφές το κίνητρό του για την υποτιθέμενη διαρροή.