Οι δηλώσεις του αρχηγού των Ρώσων μισθοφόρων της Wagner Γιεβγκένι Πριγκόζιν για σκόπιμες ελλείψεις πυρομαχικών από «προδότες» που θέλουν να καταστρέψουν την ομάδα του, ανέδειξαν τις εσωτερικές έριδες των ρωσικών δυνάμεων στον πόλεμο στην Ουκρανία, καταδεικνύοντας παράλληλα τα τεράστια ζητήματα εφοδιασμού και συντονισμού, που ήδη έχουν στοιχίσει ακριβά στο Κρεμλίνο.
Η παρέμβαση του Βλαντίμιρ Πούτιν για ομόνοια και συνεργασία μεταξύ των ρωσικών στρατιωτικών και παραστρατιωτικών μονάδων φαίνεται πως προσωρινά έπιασε τόπο και ο ίδρυτής της Wagner επανήλθε ισχυριζόμενος πως «άρχισαν να φτάνουν πολεμοφόδια». Είχε προηγηθεί και η ανακοίνωση του υπουργείου Άμυνας της Ρωσίας που χαρακτήρισε «εντελώς αναληθείς» τους ισχυρισμούς του Πριγκόζιν, κάνοντας λόγο για στάση που λειτουργεί «αποκλειστικά προς όφελος του εχθρού».
Τις αρχικές καταγγελίες του, ο Πριγκόζιν τις είχε συνοδεύσει με μια φωτογραφία στην οποία εμφανίζονται δεκάδες μαχητές της Wagner να κείτονται νεκροί στο παγωμένο έδαφος της ανατολικής Ουκρανίας. Πρόκειται για μια συνηθισμένη εικόνα από τα πεδία των μαχών στο ανατολικό μέτωπο της Ουκρανίας, καθώς οι μισθοφόροι της Wagner στέλνονται συχνά στη πρώτη γραμμή και γίνονται, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι Ουκρανοί, «τροφή για τα κανόνια».
Αν και σκληροτράχηλοι και συχνά ακραία βίαιοι και φονικοί, οι μισθοφόροι της Wagner μπορεί να έχουν καταγράψει κάποιες επιτυχίες, ωστόσο αποτελούν τους «αναλώσιμους» του Πούτιν. Οι απώλειες της παραστρατιωτικής ομάδας, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, ξεπερνούν τις 30.000. «Οι θάνατοι χιλιάδων στρατιωτών της Wagner δεν έχουν σημασία για τη ρωσική κοινωνία. Οι ομάδες εφόδου δεν αποσύρονται χωρίς εντολή… απόσυρση μιας ομάδας χωρίς άδεια ή χωρίς τραυματισμό τιμωρείται με επί τόπου εκτέλεση», αναφερόταν σε μια αναφορά των ουκρανικών στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφορίας, που έφερε στο φως το CNN.
Οι τραυματίες της Wagner, σύμφωνα με την ίδια αναφορά, εγκαταλείπονται στο πεδίο της μάχης για ώρες, καθώς η εντολή είναι πως η επίθεση των μισθοφορικών ταγμάτων εφόδου πρέπει να συνεχιστεί μέχρι την επίτευξη του στόχου. Η υποχώρηση επιτρέπεται μόνο όταν πέσει η νύχτα…
Από τις φυλακές στον πόλεμο
Η δύναμη της Wagner στην Ουκρανία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ξεπερνά στην παρούσα φάση τις 50.000. Η στρατολόγησή τους ξεκίνησε το 2022, όταν ο ρωσικός τακτικός στρατός αδυνατούσε να βρει ικανοποιητικό αριθμό ατόμων. Περίπου το 80% των μισθοφόρων, σύμφωνα με το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, είναι κατάδικοι. Ενδεικτικό της δυναμικής που έχει αποκτήσει το εν λόγω παραστρατιωτικό σώμα είναι πως πριν από την ρωσική εισβολή αριθμούσε μόλις 5.000 μαχητές, κυρίως βετεράνοι στρατιώτες, πολλοί εκ των οποίων προέρχονταν από τα επίλεκτα σώματα και τις ειδικές δυνάμεις της Ρωσίας.
Σύμφωνα με το BBC, οι μισθοφορικές δυνάμεις θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα παράνομες στη Ρωσία, έτσι η Wagner ιδρύθηκε επίσημα ως εταιρεία το 2022 με έδρα την Αγία Πετρούπολη. Ωστόσο η παρουσία της στα πεδία των μαχών πηγαίνει μερικά χρόνια πίσω. «Οι στρατολογήσεις πραγματοποιούνται ανοιχτά σε ρωσικές πόλεις, χρησιμοποιούνται ακόμη διαφημιστικές πινακίδες, ενώ από τα ρωσικά ΜΜΕ παρουσιάζονται ως μια πατριωτική οργάνωση», δηλώνει ο Σάμουελ Ραμάνι, του Royal United Services Institute.
Η δράση τους
Σύμφωνα με τους Ουκρανούς, οι μαχητές της Wagner έχουν πρωταγωνιστήσει και σε πολλές πολύνεκρες μάχες σε ανοιχτό έδαφος. Ωστόσο η φήμη της ομάδας μεγάλωσε το τελευταίο διάστημα λόγω της δυναμικής συμμετοχής της στις συγκρούσεις για την κατάληψη της πόλης Μπακχμούτ στην ανατολική Ουκρανία. Ο αρχηγός της Wagner ισχυρίστηκε μάλιστα πως ήταν οι δικοί του μισθοφόροι που κατέλαβαν την πόλη Σολεντάρ, ενώ το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας με αμηχανία παραδέχτηκε πως οι μισθοφόροι είχαν παίξει έναν «θαρραλέο και ανιδιοτελή» ρόλο στις επιχειρήσεις.
Στο παρελθόν, και πριν από την επίσημη ίδρυσή της, μισθοφόροι της Wagner φέρονται να είχαν συμμετάσχει στην κατάληψη της Κριμαίας, αλλά και στον πόλεμο στη Συρία, όπου μάχονταν στο πλευρό των φιλοκυβερνητικών δυνάμεων, ή δρούσαν ως ομάδες περιφρούρησης κοιτασμάτων πετρελαίου.
Μισθοφόροι της Wagner, σύμφωνα με το BBC, έχουν εντοπιστεί και στη Λιβύη, στο πλευρό των δυνάμεων του Χαλίφα Χαφτάρ. Η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (CAR) τους έχει καλέσει για τη φύλαξη ορυχείων διαμαντιών, ενώ το Σουδάν φέρεται να τους χρησιμοποιεί ως φρουρούς σε ορυχεία χρυσού. Στο Μάλι, στη Δυτική Αφρική, η κυβέρνηση τους χρησιμοποιεί για την αντιμετώπιση ένοπλων ισλαμιστικών ομάδων.
Εγκλήματα πολέμου
Οι μαχητές της Wagner έχουν κατηγορηθεί αρκετές φορές για εγκλήματα πολέμου, ενώ ένας πρώην διοικητής, ο οποίος εγκατέλειψε τη μισθοφορική ομάδα και αναζήτησε άσυλο στη Νορβηγία, ισχυρίστηκε πως ο ίδιος έχει γίνει μάρτυρας των ακραίων πρακτικών της παραστρατιωτικής ομάδας. Τον Απρίλιο του 2022 μέλη της Wagner κατηγορήθηκαν πως βασάνισαν και εκτέλεσαν πολίτες κοντά στο Κίεβο. Πληροφορίες των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών αναφέρουν πως συμμετείχαν και σε σφαγές στη Μπούτσα τον Μάρτιο του 2022.
Ο ΟΗΕ και η γαλλική κυβέρνηση έχουν κατηγορήσει τους μισθοφόρους της Βάγκνερ για βιασμούς και ληστείες αμάχων στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Το 2020, ο στρατός των ΗΠΑ κατηγόρησε τη Wagner πως είχε τοποθετήσει νάρκες ξηράς και άλλους αυτοσχέδιους μηχανισμούς μέσα και γύρω από την πρωτεύουσα της Λιβύης, την Τρίπολη.
Ο Πριγκόζιν πάντως εμφανίζεται ως ο άνθρωπος του Πούτιν για τη «βρώμικη» δουλειά στα πεδία των μαχών. Ο Αντρέι Κολέσνικοφ, συνεργάτης του Carnegie Endowment for International Peace, παρομοίασε την αυξανόμενη επιρροή του με αυτήν του Ρασπούτιν στην αυλή του τσάρου Νικολάου του Β’. «Ο Πούτιν χρειάζεται στρατιωτική αποτελεσματικότητα με κάθε κόστος […] Ο Πριγκόζιν έχει μια αρνητική, διαβολική χαρισματικότητα και από μια άποψη αυτή η χαρισματικότητα μπορεί να ανταγωνιστεί αυτήν του Πούτιν. Ο Πούτιν τώρα τον χρειάζεται με αυτή την ιδιότητα, σε αυτή τη μορφή», είχε δηλώσει.
Από την πλευρά του ο Πριγκόζιν φαίνεται μάλλον «γοητευμένος» από τη σύγκριση με τον Ρασπούτιν: «Δυστυχώς δεν σταματώ την αιμορραγία. Κάνω να αιμορραγούν οι εχθροί της πατρίδας μας. Και όχι με ψαλμωδίες, μα με άμεση επαφή μαζί τους».
