Μόναχο, Άμστερνταμ, Μαδρίτη, Βιέννη, και πολλές ακόμη ευρωπαϊκές πόλεις και πρωτεύουσες μεταμορφώνονται σταδιακά σε τοποθεσίες οικολογικής υπενθύμισης απέναντι στην κλιματική αλλαγή που μας απειλεί όλους μας. Μιας αλλαγής που, εννοείται, ότι απαιτεί δράσεις άμεσης αποτελεσματικότητας, γι’ αυτό και ο καθένας προσπαθεί να βάλει το δικό του λιθαράκι, απ’ όποιον επαγγελματικό χώρο και αν προέρχεται.
Η εικαστική πρωτοβουλία με τίτλο «Earthtime» ανήκει στην Τζάνετ Έσελμαν [Janet Echelman]. Η Αμερικανή καλλιτέχνις εδώ και περίπου μια δεκαετία επισκέπτεται διάφορες μεγάλες πόλεις και στις κεντρικές τους πλατείες τοποθετεί οικολογικά installations, που δεν είναι άλλα από περίτεχνα αιωρούμενα γλυπτά φτιαγμένα αποκλειστικά από ανακυκλώσιμες ίνες.
Αφού γύρισε διάφορες πόλεις ανά τον κόσμο, η Έσελμαν έκανε την πρώτη της, πραγματικά μεγάλη, καλλιτεχνική εγκατάσταση στη Μαδρίτη το 2018 καθώς η ισπανική πρωτεύουσα της ανέθεσε να συνδράμει καλλιτεχνικά στον εορτασμό της 400ης επετείου της κεντρικής πλατείας της πόλης, της φημισμένη Πλάθα Μαγιόρ [Plaza Mayor].
Εκεί, η Έσελμαν συνέθεσε μια… συμφωνία χρωμάτων με τον τίτλο του έργου να είναι «1.78 Madrid», και όπως ανέφερε τότε η ίδια η Αμερικανίδα, « το αιωρούμενο γλυπτό εξερευνά τον κύκλο του χρόνου όπως και τις εκτεταμένες επιπτώσεις του φυσικού φαινομένου και του οικοδομημένου περιβάλλοντος στη ζωή μας».
Το έργο της, που παρουσιάστηκε σε ένα δεκαήμερο εορταστικό φεστιβάλ τον Φεβρουάριο του 2018, αποτελούταν από «ιπτάμενες» πολύχρωμες ίνες, 15 φορές ισχυρότερες από το χάλυβα, οι οποίες πλέκονται, κόβονται και ενώνονται μεταξύ τους για να δημιουργήσουν μια δυναμική μορφή που αλλάζει συνεχώς στον άνεμο προσφέροντας μια μοναδική οπτική εμπειρία στον θεατή.
Αιωρούμενα γλυπτά στο σήμερα
Από τότε μέχρι σήμερα μεσολάβησαν αρκετά: το αίτημα για δράση απέναντι στην κλιματική αλλαγή έγινε ακόμη πιο αδήριτο και επιτακτικό, οπότε η Έσελμαν αφιερώθηκε ψυχή τε και σώματι σε αυτό τον σκοπό: της οικολογικής αφύπνισης διαμέσου των έργων της που θα εκτίθενται εις το εφεξής σε μεγάλες ευρωπαϊκές πλατείες. Κάπως έτσι, προέκυψε η σειρά έργων «Earthtime series», στην οποία η καλλιτέχνις εξερευνά τη διασυνδεσιμότητα των ανθρώπων με τη φύση.
Τον Σεπτέμβριο η πλατεία Οντεόνσπλατς [Odeonsplatz] του Μονάχου μεταμορφώθηκε σε ζωντανό χώρο καλλιτεχνικής εκδήλωσης με την εγκατάσταση του αιωρούμενου γλυπτού «Earthtime 1.26 Munich» της. Η Εσελμαν συνεργάστηκε με τη Mercedes Benz στο πλαίσιο της φετινής διεθνούς έκθεσης αυτοκινήτου «IAA Mobility 2021» και το έργο που δημιουργήθηκε αποκλειστικά από ανακυκλώσιμες ίνες, με διαστάσεις 24 επί 21 μέτρα, είναι ένα σύμβολο της δυναμικής φύσης του οικοσυστήματός μας. Tο μήνυμα βιωσιμότητας του οποίου φορέας είναι το γλυπτό, κατάφερε με τον τρόπο αυτό να συδυαστεί με το θέμα της φετινής έκθεσης αυτοκινήτου, η οποία «υμνούσε» τις βιώσιμες λύσεις για το μέλλον της κινητικότητας.
Οι ανακυκλώσιμες ίνες είναι υφασμένες σαν να είναι δίχτυ. Ο άνεμος, η βροχή και το φως συνεχώς μεταμορφώνουν το δίχτυ, το οποίο είναι σε συνεχή κίνηση, αλλάζοντας το σχήμα και το χρώμα του και επιτρέποντας στον αστικό χώρο να «αναπνέει». Όπως αναφέρει η ίδια, πηγή έμπνευσης ήταν το 3D μοντέλο της επιφάνειας του ωκεανού μετά από σεισμό που προκάλεσε απανωτά κύματα στον Ειρηνικό. Ο αριθμός 1.26 αναφέρεται σε αυτό το φυσικό φαινόμενο, το οποίο οδήγησε σε επιτάχυνση της περιστροφής της Γης με αποτέλεσμα να μειωθεί η διάρκεια της μέρας κατά 1,26 μικροδευτερόλεπτα.
«[Στα έργα μου] Αναφέρομαι στις καταστροφικές και ανεξέλεγκτες δυνάμεις που επηρεάζουν τη ζωή όλων μας πάνω σε αυτόν τον πλανήτη», τονίζει εμφατικά η Εσελμαν η οποία εντυπωσιάζει τους πάντες με την έμπνευσή της να πλέκει ίνες από νάιλον και πολυουρεθάνη πάνω σε ριγέ υφάσματα που όπως είναι έτσι αιωρούμενα, ξεπροβάλλουν ξαφνικά στους περαστικούς και τους διαβάτες το πρωί, ενώ κάθε βράδυ λάμπουν καθώς διαθέτουν ενσωματωμένα φώτα LED.
Οι διερχόμενοι δηλώνουν εντυπωσιασμένοι από το τελικό αποτέλεσμα που δημιουργείται από μια και μόνο ριπή αέρα, χάρη στην οποία τα έργα-γλυπτά κουνιούνται ρυθμικά σαν σύννεφα. «Κάθε φορά που ένας μόνος κόμπος κινείται στον άνεμο, η θέση κάθε άλλου στην επιφάνεια του γλυπτού αλλάζει, σε έναν συνεχώς εξελισσόμενο χορό», σημειώνει με νόημα η ίδια η Εσελμαν, επισημαίνοντας ότι τα γλυπτά της αυτά «διαμορφώνονται μετά από γεωλογικά γεγονότα τόσο καταστροφικά και ισχυρά που επηρεάζουν ελαφρώς την ταχύτητα περιστροφής του πλανήτη».
Δια του λόγου το αληθές, ο κάθε τίτλος ενός έργου της αναφέρεται στον αριθμό των λεπτών που διήρκεσε μια καταστροφή στη γη, που επηρέασε την περιστροφή της: λόγου χάρη, το «Earthtime 1.78» να αναφέρεται στον σεισμό και το τσουνάμι της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία το 2011 και το «Earthtime 1.26» να μιλάει για τον μεγάλο σεισμό του 2010 στη Χιλή.
Η ίδια υπερτονίζει ότι τα γλυπτά αυτά «είναι προϊόν αμέτρητων ωρών εργασίας μιας ομάδας αρχιτεκτόνων, σχεδιαστών και μηχανικών που ερμηνεύουν τα επιστημονικά δεδομένα για να φανταστούν τελικά την αρχική μορφή της εγκατάστασης».
Η ίδια πάντως αναφέρει ότι θα συνεχίσει να εργάζεται απρόσκοπτα πάνω στον σκοπό αυτό, προσφέροντας και άλλα παρόμοια έργα οποτεδήποτε και οπουδήποτε της ζητηθούν.
