Μετά τις ναυτικές τραγωδίες αυτή την εβδομάδα στη Μεσόγειο και το θάνατο εκατοντάδων προσφύγων και μεταναστών, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να μεταβάλει επειγόντως την προσέγγισή της στην αντιμετώπιση των θαλάσσιων διελεύσεων, ώστε να εξασφαλιστεί ότι πρώτη προτεραιότητα είναι η διάσωση ανθρώπινων ζωών.
«Μετά τα γεγονότα αυτής της εβδομάδας, δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία ότι η ευρωπαϊκή επιχείρηση Triton είναι θλιβερά ανεπαρκής ως υποκατάστατο της ιταλικής επιχείρησης Mare Nostrum», δήλωσε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Antonio Guterres. «Πρέπει να εστιάσουμε στη διάσωση ζωών. Στην κεντρική Μεσόγειο χρειαζόμαστε μια ισχυρή επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, όχι μόνο επιτήρηση των συνόρων».
Όπως τονίζει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, η διέλευση της Μεσογείου από μετανάστες είναι πολύ παλιό φαινόμενο. Ωστόσο, το 2014 σημειώθηκε δραματική αύξηση στον αριθμό των προσφύγων που προβαίνουν σε αυτό το επικίνδυνο ταξίδι – ωθούμενοι από τις συγκρούσεις στη Συρία, το Κέρας της Αφρικής και σε άλλες περιοχές της υποσαχάριας Αφρικής. Συνολικά, τουλάχιστον 218.000 άνθρωποι διέσχισαν τη Μεσόγειο και 3.500 άτομα έχασαν τη ζωή τους. Η Ιταλία, η οποία τον Οκτώβριο του 2013 έγινε μάρτυρας μιας μεγάλης ναυτικής τραγωδίας στα ανοιχτά της Λαμπεντούζα στο νότο της χώρας, ανταποκρίθηκε θέτοντας σε εφαρμογή την επιχείρηση Mare Nostrum – η οποία είναι σχεδόν βέβαιο ότι έσωσε πολλές εκατοντάδες ζωές. Η Υ.Α. έχει επανειλημμένα εκφράσει την ανησυχία της για το τέλος της επιχείρησης Mare Nostrum χωρίς την αντικατάστασή της από μια παρόμοια ευρωπαϊκή επιχείρηση έρευνας και διάσωσης. Την 1η Νοεμβρίου, η Frontex έθεσε σε εφαρμογή την Κοινή Επιχείρηση Triton, η οποία εστιάζει κατά κύριο λόγο στην επιτήρηση των συνόρων, αν και μπορεί επίσης να συμβάλει σε προσπάθειες διάσωσης.
Εκφράζοντας την ανησυχία του ότι η ανταπόκριση της Ευρώπης σε αυτή την κλιμακούμενη τραγωδία δεν είναι να εντείνει τις προσπάθειες διάσωσης, αλλά σταδιακά να τις σταματήσει, ο κ. Guterres κάλεσε την Ε.Ε. να θεσπίσει επειγόντως μια επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, παρόμοιας κλίμακας και έκτασης με τη Mare Nostrum. «Αν όχι, πολύ περισσότεροι άνθρωποι αναπόφευκτα θα πεθάνουν, επιχειρώντας να φτάσουν στην ασφάλεια στην Ευρώπη».
Οι τουλάχιστον 300 νεκροί και αγνοούμενοι αυτής της εβδομάδας βρίσκονταν σε τέσσερα πλοιάρια που αναχώρησαν από τη Λιβύη, μεταφέροντας περίπου 100 άτομα το καθένα. Είκοσι εννέα άνθρωποι πέθαναν από υποθερμία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι θάνατοι φαίνεται ότι σημειώθηκαν πάνω σε πλοία της Επιχείρησης Triton. Ένα από τα πλοιάρια δεν έχει ακόμη εντοπιστεί.
Η Υ.Α. έχει καλέσει επανειλημμένα τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εργαστούν από κοινού για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ατόμων που διαφεύγουν από πολέμους μέσω της Μεσογείου, με στόχο τη μείωση της απώλειας ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα, μέσω της βελτιωμένης επιτήρησης, και της καλύτερης έρευνας και διάσωσης. Επίσης, τις έχει ενθαρρύνει να επικεντρωθούν περισσότερο στην αντιμετώπιση των αιτιών [της θαλάσσιας διέλευσης], δίνοντας μεταξύ άλλων μεγαλύτερη έμφαση στις πολιτικές λύσεις για τις συγκρούσεις, στις καλύτερες ευκαιρίες για τους πρόσφυγες στις χώρες που συνορεύουν με ζώνες συγκρούσεων, στην παροχή ασφαλών και νόμιμων εναλλακτικών στα επικίνδυνα θαλάσσια ταξίδια, καθώς και στην ενίσχυση των συστημάτων αποβίβασης και διαχωρισμού των προσφύγων.
