Η φονική βία της αμερικανικής αστυνομίας

Με τα πρόσφατα περιστατικά αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας στις ΗΠΑ να πυροδοτούν θύελλα αντιδράσεων, γενικευμένη αναταραχή και κάτι σαν εξέγερση, ώρα να ρίξουμε μια ματιά στο πόσο εύκολα και αβίαστα τραβούν το πιστόλι οι αμερικανοί αστυνομικοί αλλά και τι πράγματι συμβαίνει όταν βγει το όπλο από το θηκάρι του.

Δεν είναι λίγοι λοιπόν αυτοί που χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο από αστυνομικά πυρά στην Αμερική, αν και ο τελικός αριθμός μάς διαφεύγει καθώς αρκετά βολικά κανείς δεν καταμετρά τα θύματα κάθε χρόνο, παρά το γεγονός ότι μιλάμε για μια χώρα που έχει τη συνήθεια να κάνει εξαντλητικές καταγραφές σχεδόν στα πάντα!

Το θέμα απασχολεί εδώ και καιρό τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, καθώς είναι πράγματι διαβολικά περίεργο το πώς τα στατιστικά δεδομένα που αφορούν στη σκληρότερη πράξη που μπορεί να προβεί ένα όργανο του νόμου, αυτό της αφαίρεσης ανθρώπινης ζωής δηλαδή, δεν συγκεντρώνονται από κανέναν οργανισμό, σε μια κοινωνία μάλιστα που όλα αναλύονται και ταξινομούνται διεξοδικά σε στατιστικούς πίνακες.

Πόσο μάλλον για ένα έθνος που οι αστυνομικοί παίρνουν το δικαίωμά τους να ασκούν φονική βία πολύ στα σοβαρά, ειδικά εδώ είναι που θα έπρεπε να διακρίνονται τα όρια της δικαιολογημένης θανάσιμης επέμβασης από τα περιστατικά κατάφωρης κατάχρησης εξουσίας.

Δεν παύει και οι αστυνομικοί να προβαίνουν σε αμφιλεγόμενες αποφάσεις για το αν πρέπει να τραβήξουν τη σκανδάλη, κι έτσι καταλήγουμε με περιστατικά όπως αυτά, τα οποία έχουν συμβεί όλα στην τελευταία δεκαετία. Για να μην πάμε δηλαδή ακόμα πιο παλιά …

James Peters: Το «μαύρο αντικείμενο» που δεν ήταν όπλο

Όταν οι αστυνομικοί των ΗΠΑ αναλαμβάνουν κλήση για μεθυσμένο άντρα που απειλεί τους γείτονες με περίστροφο, είναι συνήθως προετοιμασμένοι για τα πάντα. Αν και στην υπόθεση του Φεβρουαρίου του 2012 στο προάστιο Scottsdale της Αριζόνα, είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι τα όργανα της τάξης δεν είχαν σκεφτεί διεξοδικά την αντίδρασή τους. Οι γείτονες που έκαναν την κλήση στο «100» ισχυρίστηκαν ότι ο 50άρης John Loxas τα είχε βάλει με τον κάδο σκουπιδιών τους την ώρα που είχε βγάλει βόλτα τον μόλις 9 μηνών εγγονό του με το καροτσάκι. Όταν μάλιστα εκείνοι διαμαρτυρήθηκαν για τα καμώματά του, ο άντρας έβγαλε πιστόλι και τους απείλησε. Όταν έφτασε η αστυνομία, ο Loxas είχε επιστρέψει στην οικία του και υποδέχτηκε τα όργανα του νόμου στην πόρτα κρατώντας στην αγκαλιά τον εγγονό του. Ο αστυνομικός James Peters παρατήρησε ωστόσο ένα «μαύρο αντικείμενο» στο χέρι του άντρα και όταν εκείνος έστρεψε την πλάτη στους αστυνομικούς επιχειρώντας να πάει στο εσωτερικό του σπιτιού του, ο Peters τον πυροβόλησε στο κεφάλι με την υπηρεσιακή του καραμπίνα, σκοτώνοντάς τον επιτόπου. Ο αστυνομικός ισχυρίστηκε ότι είχε σώσει το μωρό, αν και το μαύρο πράγμα στο χέρι του τραγικού παππού δεν ήταν άλλο από κινητό τηλέφωνο. Ο Loxas είχε πάντως ένα πιστόλι κρυμμένο στον καναπέ του, αν και το γεγονός δεν είχε άμεση σχέση με το συμβάν. Κι αυτός ακριβώς ήταν ο λόγος που η οικογένειά του κατέληξε σε συμφωνία πολλών εκατομμυρίων με τον δήμο του Scottsdale για να αποσυρθούν οι κατηγορίες κατά του αστυνομικού, ο οποίος παρεμπιπτόντως είχε ήδη εμπλακεί σε έξι θανάσιμα περιστατικά από το 2002…

Johannes Mehserle: Πισώπλατος πυροβολισμός σε ήδη συλληφθέντα

Στη διαβόητη και πολύκροτη υπόθεση του Όκλαντ της Καλιφόρνια, ο αστυνομικός των μεταγωγών Johannes Mehserle καταδικάστηκε σε φυλάκιση 2 ετών για ανθρωποκτονία εξ αμελείας όταν το 2009 πυροβόλησε και σκότωσε τον άοπλο 22χρονο Oscar Grant σε σταθμό του μετρό την Πρωτοχρονιά του ίδιου χρόνου. Το περιστατικό, που καταγράφηκε σε βίντεο κινητού τηλεφώνου από παριστάμενο, ήταν άλλη μια υπόθεση φυλετικών διακρίσεων, καθώς ο λευκός Mehserle πυροβόλησε το μαύρο αγόρι την ώρα που αυτό ήταν στο πάτωμα δεμένο πιστάγκωνα. Το περιστατικό χαρακτηρίστηκε καθαρός φόνος από την αφρο-αμερικανική κοινότητα και ακολούθησαν διαδηλώσεις και αναταραχές σε αυτό που θα ήταν η πρώτη ποτέ καταδίκη αστυνομικού στην Καλιφόρνια για κατάχρηση εξουσίας εν ώρα υπηρεσίας (ο αστυνομικός πράγματι σύρθηκε στο δικαστήριο για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως). Ο ίδιος πάντως ισχυρίστηκε ότι είχε σκοπό να βγάλει το taser και όχι το περίστροφό του και ο φόνος δεν ήταν ηθελημένος, με το λευκό επίσης δικαστήριο να του αναγνωρίζει έτσι ελαφρυντικά(!) και να πέφτει ο αστυνομικός στα μαλακά. Η οικογένεια του τραγικού θύματος δεν το άφησε αυτό να περάσει έτσι και έχει ήδη ασκήσει έφεση, περιμένοντας πλέον τη νέα εκδίκαση της υπόθεσης στο εφετείο.

Devaney Braley: Ο πιστολέρο αστυνομικός

Το όργανο της τάξης στο Lakewood του Κολοράντο την έβγαλε καθαρή το 2009 όταν το δικαστήριο δεν είδε κάτι παράτυπο στον πυροβολισμό και τον θάνατο του Eugene Velarde, ο οποίος έπεσε νεκρός από τις 4 σφαίρες του Braley όταν προσπάθησε να διαφύγει της σύλληψης. Ο λόγος ήταν ο Velarde θα μπορούσε κάλλιστα να φέρει πάνω του όπλο, παρά το γεγονός ότι ήταν άοπλος! Η πολύκροτη υπόθεση μπήκε και πάλι στο στόχαστρο του Τύπου όταν άλλο ένα διαβόητο περιστατικό, πάλι με πρωταγωνιστή τον Braley, έγινε γνωστό λίγο αργότερα: αυτή τη φορά ο αστυνομικός πυροβόλησε έτερο αστυνομικό. Μπερδεύοντας τον συνάδελφο με τον ένοπλο ύποπτο που καταδίωκαν ένα πρωινό, ο Braley -μέλος των ειδικών αστυνομικών δυνάμεων πια- πυροβόλησε και σκότωσε τον James Davies, ως αποτέλεσμα μιας σειράς επιχειρησιακών λαθών της ομάδας που ανταποκρίθηκε στην κλήση για πιστολίδι σε γειτονιά. Και πάλι όμως ο Braley δεν κατηγορήθηκε για τίποτα, καθώς ενοχοποιήθηκαν όλοι οι άλλοι για λάθη και παραλείψεις (ακόμα και ο ίδιος ο αποθανών Davies και το ελικόπτερο της αστυνομίας που έκανε λέει πολύ θόρυβο) παρά ο πιστολέρο αστυνομικός. Οι συνάδελφοί του πάντως ισχυρίζονται ότι είναι πολύ καλός στη δουλειά του, δεν ξεκαθάρισαν πάντως ποια είναι η δουλειά του…

Charles Kleinert: Ο επιθεωρητής που έβλεπε υπόπτους παντού

Ένα περίεργο περιστατικό στο Όστιν του Τέξας έβαλε τον πρώην αστυνομικό επιθεωρητή Charles Kleinert σε περιπέτειες. Ο αστυνομικός ήταν στην τράπεζα Benchmark Bank συγκεντρώνοντας πληροφορίες για ληστεία που είχε μόλις συμβεί όταν ο Larry Eugene Jackson βρέθηκε στην πόρτα της τράπεζας ζητώντας να του επιτραπεί η είσοδος. Κι έτσι ξεκίνησαν μια σειρά από γεγονότα που θα κατέληγαν με τον Jackson νεκρό κάτω από μια γέφυρα, πυροβολημένο στο πίσω μέρος του κεφαλιού του από τον ντετέκτιβ. Όλα ξεκίνησαν όταν ο διευθυντής της τράπεζας θεώρησε τη συμπεριφορά του Jackson, που εμφανίστηκε αναπάντεχα στην πόρτα του υποκαταστήματος, σχετικά ύποπτη και μοιράστηκε τις ανησυχίες του με τον επιθεωρητή. Ο οποίος προσυπέγραψε τους φόβους του διευθυντή ότι ο τύπος είχε έρθει στην τράπεζα με κακούς σκοπούς (γενικά κακούς φυσικά, όχι ειδικά!), γι’ αυτό και βάλθηκε να τον συλλάβει, πυροδοτώντας έτσι το κυνηγητό που θα κατέληγε με τη σφαίρα φυτεμένη στο κεφάλι του Jackson. Ο επιθεωρητής μέχρι και πολίτη «επίταξε» στο ανθρωποκυνηγητό του και το δίδυμο εντόπισε σύντομα τον φυγά πια Jackson, με το σκηνικό να καταλήγει έτσι με καυγά κάτω από μια γέφυρα και το όπλο του αστυνομικού να εκπυρσοκροτεί (ακούσια ή εκούσια, μόνο εκείνος το ξέρει). Επίσης ασαφές είναι το γιατί έλαβε χώρα το κυνηγητό, καθώς ο τύπος δεν κατηγορήθηκε για τίποτα ούτε και είχε υποπέσει φυσικά σε κάποιο παράπτωμα. Στα τέλη Οκτωβρίου 2013 ο Kleinert συνταξιοδοτήθηκε από την ενεργό δράση, κάτι που διευκόλυνε το αστυνομικό τμήμα να βάλει την περίεργη υπόθεση στο αρχείο εγκαταλείποντας βολικά την ενοχλητική έρευνα. Παρόλα αυτά, ο αστυνομικός αντιμετωπίζει ποινικό και αστικό δικαστήριο για την πράξη του, τα οποία επίκεινται…

James Forcillo: Εννιά σφαίρες καταγεγραμμένες σε βίντεο

Άλλη μια ζοφερή υπόθεση, αυτή τη φορά από το Τορόντο του Καναδά, καταγράφηκε σε βίντεο και πυροδότησε σφοδρές κοινωνικές αντιδράσεις. Το εν λόγω υλικό μάλιστα ήταν αυτό που ενοχοποίησε έναν από τους εμπλεκόμενους αστυνομικούς για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως, κάτι που όπως είδαμε παραμένει σπάνιο τόσο σε ΗΠΑ όσο και Καναδά. Σε λιγότερο από έναν μήνα μετά το ζοφερό περιστατικό, ο αστυνομικός αντιμετώπιζε πια βαρύτατες κατηγορίες για φόνο στη γραμμή του καθήκοντος, όταν ο 18χρονος σύρος μετανάστης Sammy Yatim πυροβολήθηκε 9 φορές όταν έβγαλε το μαχαίρι του από τη ζώνη και αρνήθηκε να το πετάξει. Το υλικό δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας για την αποτρόπαιη πράξη του αστυνομικού, αν όμως θα καταφέρει να συνδεθεί η εν ψυχρώ δολοφονία με κάποιο κίνητρο (στοιχείο απαραίτητο για το «εκ προθέσεως» του πράγματος) μέλλει να φανεί στη δίκη που επίκειται. Η κοινή γνώμη του Καναδά φαίνεται πάντως πως δεν θα κάνει πίσω, αν κρίνουμε τουλάχιστον από τις μέχρι τώρα αντιδράσεις που πυροδότησε το υλικό στο YouTube…

Ian Birk: Τραγικό παράδειγμα τραγικής στατιστικής

Ο αστυνομικός του Σιάτλ πήρε μια βιαστική απόφαση όταν είδε έναν άντρα να κραδαίνει το μαχαίρι του σε δρόμο της πόλης τον Σεπτέμβριο του 2010: σταμάτησε επιτόπου το περιπολικό και ζήτησε από τον άντρα να πετάξει το φονικό όργανο. Όταν μάλιστα επανέλαβε την εντολή για τρίτη φορά χωρίς να συμμορφώνεται ο ύποπτος, ο αστυνομικός έβγαλε φυσικότατα το περίστροφό του και πυροβόλησε 4 φορές τον 50χρονο John T. Williams σκοτώνοντάς τον επιτόπου. Ο άντρας ήταν ωστόσο χρόνια αλκοολικός και κουφός από το ένα αυτί, την ίδια στιγμή που «αντιμετώπιζε βαρύτατες νοητικές προκλήσεις», σύμφωνα με το άσυλο αλκοολικών που συνήθιζε να διαμένει (Downtown Emergency Services Center). Ο ξυλογλύπτης Williams κρατούσε μάλιστα στο άλλο του χέρι ένα κομμάτι κορμού δέντρου και το μαχαίρι το χρησιμοποιούσε ακριβώς για τη σκάλισμα του ξύλου. Όσοι τον ήξεραν, είπαν ότι προφανώς δεν άκουσε ή δεν κατάλαβε τις εκκλήσεις του αστυνομικού. Παρά το γεγονός ότι ο αστυνομικός δεν κατηγορήθηκε επισήμως ποτέ, ήταν τέτοια η κατακραυγή στο Σιάτλ που αναγκάστηκε να παραιτηθεί λίγους μήνες μετά το περίεργο περιστατικό. Ακόμα πιο προβληματική είναι η πρόσφατη έκθεση του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για τις αστυνομικές διαδικασίες του Σιάτλ, που κάνει λόγο για αντισυνταγματικές ενέργειες εκ μέρους των αστυνομικών στο 20% των περιπτώσεων! Ένα τεράστιο ποσοστό φυσικά…

Leonardo Quintana: Ο τεξανός αστυνομικός έπιασε το όπλο του

Ο αστυνομικός του Όστιν προσέγγισε με επιφυλακτικότητα δύο άντρες που κοιμόνταν σε ένα αυτοκίνητο τα ξημερώματα μιας αποφράδας μέρας του Μαΐου του 2009. Ο αστυνομικός θα έκανε μέσα στα επόμενα λεπτά πλειάδα επιχειρησιακών λαθών, σύμφωνα με ανεξάρτητη έκθεση, ενώ η επιλογή του να μην ενεργοποιήσει την κάμερα του περιπολικού του ώστε να καταγραφεί το περιστατικό σε βίντεο μόνο ύποπτη μπορεί να θεωρηθεί. Και βέβαια μιλάμε για περιστατικό που θα άφηνε τον έναν νεκρό και τον άλλο τραυματισμένο. Σύμφωνα με την αστυνομική έρευνα, ο Quintana δεν έκανε καν τη βασικότερη από τις αστυνομικές διαδικασίες, να δηλώσει δηλαδή στους άντρες την αστυνομική του ιδιότητα! Τις πρώτες λοιπόν πρωινές ώρες και με πολύ κακό φωτισμό, ο αστυνομικός παρατήρησε το πιστόλι στη ζώνη του οδηγού που κοιμόταν και όταν εκείνος, αγουροξυπνημένος από τις φωνές του αστυνομικού, αρνήθηκε να του το παραδώσει, ο Quintana άνοιξε πυρ κατά των δύο αντρών. Η ανεξάρτητη έκθεση παραγγέλθηκε μάλιστα από τον εισαγγελέα όταν η επίσημη έκθεση του Αστυνομικού Τμήματος του Όστιν θεωρήθηκε κατάφωρα προκατειλημμένη υπέρ του αστυνομικού! Και παρά το γεγονός ότι το δημοτικό συμβούλιο πλήρωσε κάπου 750.000 δολάρια στην οικογένεια του νεκρού οδηγού για να τα βρουν εξωδικαστικά, ο Quintana «τιμωρήθηκε» από την ηγεσία της αστυνομίας με μόλις 15 μέρες εκτός υπηρεσίας επειδή δεν ενεργοποίησε λέει την κάμερα του περιπολικού του. Οι δύο άντρες που πυροβολήθηκαν ήταν φυσικά μέλη της αφρο-αμερικανικής κοινότητας του Όστιν…

Το πιστολίδι του Κλίβελαντ

Το απογευματάκι της 29ης Νοεμβρίου 2012, η αστυνομία του Κλίβελαντ επιδόθηκε σε ανθρωποκυνηγητό που περιλάμβανε ένα αυτοκίνητο με δύο άγνωστους επιβάτες. Το αμάξι θεωρήθηκε ύποπτο, ότι συμμετείχε δηλαδή σε ένα περιστατικό με πυροβολισμούς έξω από το δικαστικό μέγαρο της πόλης, αν και ούτε όπλο ούτε σφαίρες θα εντοπίζονταν αργότερα στο εσωτερικό του. Παρά ταύτα, στον κολοφώνα της καταδίωξης, οι τραγικοί επιβάτες Timothy Russell και Malissa Williams, αφού ανακόπηκαν από τα περιπολικά με εντυπωσιακότατο τρόπο, πυροβολήθηκαν με 137 σφαίρες από 13 διαφορετικούς αστυνομικούς! Και πάλι οι ύποπτοι ήταν μέλη της αφρο-αμερικανικής κοινότητας, κάνοντας τη μαύρη κοινή γνώμη να μιλά ξεκάθαρα για «φόνο εκ μέρους της αστυνομίας». Παρά το γεγονός ότι η αστυνομική έρευνα δεν βρήκε κάτι το μεμπτό στις φονικές πράξεις των οργάνων του νόμου και κανείς δεν ενοχοποιήθηκε ποινικά με παράβαση καθήκοντος, η γενική κατακραυγή πυροδότησε εξελίξεις στο Αστυνομικό Τμήμα του Κλίβελαντ: ένας αστυνομικός αποπέμφθηκε από το σώμα, 9 τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, άλλοι 2 υποβιβάστηκαν και όχι λιγότεροι από 75 αστυνομικοί τιμωρήθηκαν με διάφορες ποινές για αρκετά παραπτώματα και παραλείψεις. Οι αστυνομικοί κατέθεσαν αργότερα μήνυση κατά του αστυνομικού τμήματος που τους τιμώρησε ενώ αρχικά δεν τους είχε κατηγορήσει με τίποτα…

Το πιστολίδι της Πασαντίνα

Άλλο ένα περιστατικό του 2012 θα κατέληγε με τον θανάσιμο πυροβολισμό ενός ακόμα άοπλου μαύρου εφήβου (Kendrec McDade) από τα λευκά όργανα της τάξης Jeffrey Newlen και Matthew Griffin, που λίγο έλειψε να πυροδοτήσει εξεγέρσεις της αφρο-αμερικανικής κοινότητας όταν η εσωτερική αστυνομική έρευνα απάλλαξε τους δύο αστυνομικούς από κάθε αδικοπραγία τον Μάρτιο του 2013. Οι αστυνομικοί ειδοποιήθηκαν από εστιάτορα (Oscar Carrillo) για ένοπλη ληστεία στο κατάστημά του, αν και ο επιχειρηματίας είπε ψέματα για τα πιστόλια μόνο και μόνο για να καταφτάσει η αστυνομία γρηγορότερα. Κι έτσι οι αστυνομικοί, έτοιμοι πια για όλα, όταν εντόπισαν τον έφηβο να τρέχει κοντά στη σκηνή του εγκλήματος τον πυροβόλησαν 7 φορές, παρερμηνεύοντας άλλη μια φορά το κινητό του τηλέφωνο για όπλο. Παρά τη δημόσια κατακραυγή για την «εν ψυχρώ δολοφονία» του παιδιού, οι δύο αστυνομικοί δεν τέθηκαν καν σε διαθεσιμότητα μέχρι να ολοκληρωθεί η εσωτερική αστυνομική έρευνα, ρίχνοντας έτσι κι άλλο λάδι στη φωτιά. Παρά το γεγονός όμως ότι οι συνάδελφοί τους τους απάλλαξαν από όλα, ήταν τέτοιες οι αντιδράσεις του κόσμου αλλά και των συγγενών του θύματος που τόσο το FBI όσο και ανεξάρτητοι φορείς ερευνούν πλέον την υπόθεση εξονυχιστικά. Οι έρευνες είναι σε εξέλιξη…

Το πιστολίδι του Σικάγου

Η υπόθεση του 2005 με τον αστυνομικό μεταγωγών Howard Morgan μόνο ως ιδιαιτέρως περίεργη μπορεί να χαρακτηριστεί. Όταν λοιπόν το όργανο της τάξης εντοπίστηκε να οδηγεί το αμάξι του ανάποδα σε μονόδρομο και σταματήθηκε από συναδέλφους του, εκείνος λέει τράβηξε ατάραχος το υπηρεσιακό του πιστόλι και άρχισε να πυροβολεί τους αστυνομικούς! Οι συνάδελφοι αντιγύρισαν τα πυρά κι έτσι ο Morgan πυροβολήθηκε όχι λιγότερες από 28 φορές. Ο άτυχος άντρας κατάφερε ωστόσο να επιβιώσει από τη μανία των συναδέλφων του, μιας και όμως η αστυνομία ισχυρίστηκε ότι εκείνος ξεκίνησε το πιστόλι, εκτίει σήμερα ποινή φυλάκισης 40 ετών. Το πρωτόδικο δικαστήριο του 2007 απέρριψε πράγματι τις περισσότερες από τις κατηγορίες εναντίον του Morgan, έφτασε όμως σε αδιέξοδο στην απόπειρα ανθρωποκτονίας. Κι έτσι, αντί να τον αθωώσει λόγω αμφιβολιών, το δικαστήριο κήρυξε κακοδικία την υπόθεση και παρήγγειλε την εκ νέου δίκη του Morgan! Το εφετείο του 2012 τον βρήκε έτσι ένοχο και του έριξε τη βαρύτατη ποινή. Οι υποστηρικτές του αστυνομικού όμως, οι οποίοι έχουν ήδη συγκεντρώσει περισσότερες από 15.000 υπογραφές, ισχυρίζονται ότι ο Morgan όχι μόνο δεν ξεκίνησε το πιστολίδι αλλά ούτε καν αντιγύρισε τα πυρά. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο αστυνομικός δεν ελέγχθηκε ποτέ για υπολείμματα πυρίτιδας στα χέρια του και οι μόνες πηγές που βασίστηκε το κατηγορητήριο (αλλά και η δικαστική ετυμηγορία) ήταν οι 4 αστυνομικοί που ενεπλάκησαν στο συμβάν, οι 3 εκ των οποίων τραυματίστηκαν. Η υπόθεση παραμένει ιδιαιτέρως μπλεγμένη, αν και για τη σύζυγο του μαύρου αστυνομικού τα πράγματα είναι απλά: «Τέσσερις λευκοί αστυνομικοί και ένας μαύρος συνάδελφος με το όπλο πάνω του, στη γωνία μάλιστα από το σπίτι του, και αποφασίζει να τρελαθεί; Όχι. Αυτό είναι καταγέλαστο»…