Ο αγαπημένος μας μπλε πλανήτης βάλλεται από διαστημικά συντρίμμια όλη την ώρα, καθώς όμως τα περισσότερα καίγονται και διαλύονται στην ατμόσφαιρα αυτό δεν αποτελεί συνήθως πρόβλημα.
Κι όταν κάποιος μετεωρίτης καταφέρει να διαπεράσει την καταστρεπτική δύναμη της γήινης ατμόσφαιρας, φτάνει στο έδαφος σε μέγεθος πέτρας, με τη ζημιά που μπορεί να κάνει στο σπίτι του ανθρώπου να ελαχιστοποιείται καθοριστικά.
Βέβαια, μια στο τόσο (με το «τόσο» να είναι μερικές χιλιάδες ή και εκατομμύρια χρόνια!) κάποιοι τεράστιοι μετεωρίτες καταφέρνουν να προσκρούσουν στη Γη σχεδόν άθικτοι και τότε κάνουν μεγάλη ζημιά!
Παρά το σπάνιο του φαινομένου, οι συγκρούσεις αυτές μένουν αξιοσημείωτες, με τα σημάδια που αφήνουν στο γήινο τοπίο να λειτουργούν ως ζοφερή υπενθύμιση για τη δύναμη του Σύμπαντος, που μπορεί να εξαφανίσει όποτε το θελήσει την ανθρώπινη παρουσία στον κόσμο.
Ας δούμε λοιπόν μια σειρά από εκπληκτικούς κρατήρες που άφησαν στο πέρασμά τους οι κοσμικές απειλές που απείλησαν με οριστική εξαφάνιση τη ζωή στη Γη…
Κρατήρας Barringer – Αριζόνα, ΗΠΑ
Ως το «σπίτι» του περίφημου Grand Canyon, η Αριζόνα αποφάσισε πριν από περίπου 50.000 χρόνια να προσθέσει άλλη μια τουριστική ατραξιόν στην επιφάνειά της, ζητώντας τη βοήθεια των άστρων. Και τότε ένας μετεωρίτης διαμέτρου 50 μέτρων εισάκουσε τις παρακλήσεις και άφησε στην έρημο έναν κρατήρα μήκους 1,5 χιλιομέτρου και βάθους 180 μέτρων. Οι επιστημονικοί υπολογισμοί εκτιμούν την ταχύτητα του μετεωρίτη τη στιγμή της πρόσκρουσης σε περισσότερα από 45.000 χλμ/ώρα, ενώ το μέγεθος της έκρηξης θεωρείται ότι ήταν 150 φορές ισχυρότερο από την ατομική βόμβα που έπληξε τη Χιροσίμα, κονιορτοποιώντας ως αποτέλεσμα τον μετεωρίτη. Το περιβάλλον τοπίο είναι μάλιστα γεμάτο από μια «ομίχλη» τηγμένου νικελίου και σιδήρου…
Κρατήρας Λίμνης Bosumtwi – Γκάνα
Όταν συναντάς μια φυσική λίμνη σε σχεδόν τέλειο σφαιρικό σχήμα, πρέπει να την ψυλλιαστείς τη δουλειά. Όπως στην περίπτωση της λίμνης Bosumtwi, έναν φυσικό ταμιευτήρα νερού διαμέτρου 8 χιλιομέτρων που δημιουργήθηκε όταν ένας μετεωρίτης με διάμετρο 150 μέτρων έπληξε την περιοχή πριν από 1,3 εκατομμύρια χρόνια. Οι έρευνες στην περιοχή δεν είναι εύκολες, τόσο λόγω του πυκνού τροπικού δάσους που περιβάλλει τη λίμνη όσο και της ντόπιας φυλής που τη θεωρεί ιερή, κάνοντας οποιαδήποτε απόπειρα επιστημονικής μελέτης σταυρόλεξο για καλούς λύτες. Παρόλα αυτά, ο κρατήρας παραμένει ένας από τους πλέον καλοδιατηρημένους της Γης, μνημείο της καταστρεπτικής δύναμης του Σύμπαντος…
Λίμνη Mistastin – Λαμπραντόρ, Καναδάς
Ήταν μόλις πριν από 38 εκατομμύρια χρόνια όταν εμφανίστηκε η εντυπωσιακότατη τρύπα, διαστάσεων 17×11 χιλιομέτρων, η οποία ωστόσο ήταν αρχικά πολύ μεγαλύτερη: η διάβρωση του εδάφους από τη δολιοφθορά των παγετώνων στα τόσα εκατομμύρια χρόνια την έχουν συρρικνώσει στις σημερινές της διαστάσεις. Το περίεργο με τον συγκεκριμένο κρατήρα, αντίθετα με το σφαιρικό σχήμα των περισσότερων που έχουν εντοπιστεί, είναι η ελλειπτική περιφέρειά του, γεγονός που υποδεικνύει ότι η διαστημική πέτρα χτύπησε το έδαφος από μικρή γωνία πρόσπτωσης. Ακόμα πιο περίεργο είναι το μικρό νησάκι στο κέντρο της λίμνης, κάτι που ενδέχεται να υποδηλώνει ότι πρόκειται για τη «μύτη» ενός πιο περίπλοκου πλέγματος κρατήρων…
Βράχος Gosses – Αυστραλία
Εξίσου εντυπωσιακός τόσο από το έδαφος όσο και από αέρος, ο κρατήρας αυτός των 142 εκατομμυρίων χρόνων ζωής και διαμέτρου 24 χιλιομέτρων, κοντά στο κέντρο της Αυστραλίας, σχηματίστηκε όταν ένας αστεροειδής διαμέτρου 20 χιλιομέτρων χτύπησε την επιφάνεια της Γης με ταχύτητα 64.000 χλμ/ώρα, ανοίγοντας τρύπα 4.800 μέτρων! Κι αν αναρωτιέστε, είναι το ενεργειακό ανάλογο 22.000 μεγατόνων TNT, κάτι που υποδεικνύει ότι η ζωή στην ήπειρο πέρασε δύσκολες στιγμές από την εν λόγω πρόσκρουση…
Λίμνες Clearwater – Κεμπέκ, Καναδάς
Την ώρα που ένας τεράστιος κρατήρας είναι εντυπωσιακότατος, σκεφτείτε να βρεθούν δύο από δαύτους δίπλα-δίπλα! Αυτό ακριβώς συνέβη όταν ένας αστεροειδής διαχωρίστηκε στα δυο μπαίνοντας στη γήινη ατμόσφαιρα κάπου 290 εκατομμύρια χρόνια πριν, δημιουργώντας δύο κολοσσιαίους κρατήρες στην ανατολική ακτή του Κόλπου Hudson. Έκτοτε βέβαια, τόσο η διάβρωση του εδάφους όσο και οι παγετώνες έχουν «φάει» το μεγαλύτερο τμήμα των αρχικών κρατήρων, ό,τι απέμεινε ωστόσο παραείναι εντυπωσιακό. Η μεγάλη λίμνη έχει πλέον διάμετρο 32 χιλιομέτρων και η μικρότερη αγγίζει τα 22 χιλιόμετρα, ένα μικρό ποσοστό δηλαδή του αρχικού τους μεγέθους…
Κρατήρας Tunguska – Σιβηρία, Ρωσία
Εδώ τα πράγματα δεν είναι καθόλου ξεκάθαρα, καθώς ο μετεωρίτης δεν άφησε κανένα ίχνος, κάνοντας την υπόθεση αντικείμενο διαμάχης για το τι πράγματι χτύπησε την απομονωμένη γωνιά της Σιβηρίας πριν από μόλις 106 χρόνια. Για το μόνο που μπορούμε να είμαστε σίγουροι είναι ότι κάτι μεγάλο και κινούμενο πολύ γρήγορα έπληξε την περιοχή κοντά στον ρωσικό ποταμό Tunguska τον Ιούνιο του 1908, ισοπεδώνοντας περισσότερα από 2.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα δασικής έκτασης. Η έκρηξη ήταν μάλιστα τόσο ισχυρή που καταγράφηκε από σεισμογράφους της Βρετανίας! Η έλλειψη μεταλλικών στοιχείων στην ευρύτερη περιοχή υποδηλώνει ότι το ουράνιο σώμα πρέπει να ήταν κομήτης και όχι μετεωρίτης, αν και η επιστημονική ετυμηγορία δεν έχει καταλήξει ακόμα. Όσο για την άποψη εκείνων που υποστηρίζουν εξωγήινη δραστηριότητα στην περιοχή, παρά την εντελώς αβάσιμη και τελείως υποθετική φύση της θεωρίας, την έχει την πλάκα της…
Κρατήρας Manicouagan – Καναδάς
Ο ταμιευτήρας Manicouagan, γνωστός επίσης ως «το μάτι του Κεμπέκ», σχηματίστηκε πριν από 212 εκατομμύρια χρόνια όταν ένας αστεροειδής μήκους 5 χιλιομέτρων χτύπησε την περιοχή. Η μήκους 100 χιλιομέτρων τρύπα διαβρώθηκε έκτοτε πολύ, το μέγεθός της δεν κρύβεται όμως. Το εντυπωσιακότερο με τον συγκεκριμένο κρατήρα είναι ότι αντί να γεμίσει με νερό και να γίνει μια σφαιρική λίμνη, παραμένει εν πολλοίς ξηρά, η οποία περιβάλλεται από ένα υδάτινο δαχτυλίδι. Κάτι που τον κάνει φυσικά ιδανικό για να χτίσεις εκεί το κάστρο σου…
Λεκάνη Sudbury – Οντάριο, Καναδάς
Στον Καναδά και πάλι, καθώς φαίνεται ότι αυτή είναι η χώρα που προτιμούν οι πελώριοι μετεωρίτες, σαν τη Νέα Υόρκη που λατρεύουν οι -κινηματογραφικοί- εξωγήινοι! Επιστρέφοντας στο θέμα μας όμως, ο κρατήρας της συγκεκριμένης λεκάνης είναι ο μεγαλύτερος όλων στον Καναδά: με μήκος 65 χιλιομέτρων, πλάτος 25 χιλιομέτρων και βάθος στα 14 χιλιόμετρα, ο κρατήρας με ζωή 1,85 δισεκατομμυρίων ετών στεγάζει σήμερα περισσότερους από 160.000 ανθρώπους αλλά και άφθονες μεταλλευτικές εταιρίες, οι οποίες ανακάλυψαν πριν από έναν αιώνα ότι η λεκάνη παραείναι πλούσια σε σίδηρο και νικέλιο, λόγω του αστεροειδούς. Και μάλιστα τόσο πλούσια που παρέχει το 10% της παγκόσμιας παραγωγής νικελίου του πλανήτη!
Κρατήρας Chicxulub – Μεξικό
Εδώ μιλάμε για ιστορικό και φονικό μετεωρίτη, καθώς όχι μόνο είναι ένας από τους μεγαλύτερους που έπληξαν ποτέ τη Γη σε όλη της την ιστορία, αλλά θεωρείται ότι ήταν η Νο 1 αιτία για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων! Ο φονέας των δεινοσαύρων χτύπησε λοιπόν τον πλανήτη μας κάπου 65 εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν ένας αστεροειδής στο μέγεθος μικρής πόλης έπληξε την περιοχή, με καταστρεπτική μανία ενός δισεκατομμυρίου κιλοτόνων TNT! Συγκρίνετέ τον απλώς με τη φονική έκρηξη της Χιροσίμα, που ανήλθε στους 20 κιλοτόνους TNT, και έχετε ένα μέτρο σύγκρισης! Η πρόσκρουση του αστεροειδούς όχι μόνο άφησε τρύπα στο έδαφος με διάμετρο στα 170 χιλιόμετρα(!), αλλά προκάλεσε και καταιγισμό από σεισμούς, τσουνάμι και ηφαιστειακές εκρήξεις, που άλλαξαν δραματικά το περιβάλλον και σφράγισαν τη μοίρα των ερπετόμορφων φίλων μας. Θαμμένος κάτω από τη Χερσόνησο του Γιουκατάν, ο τεράστιος κυριολεκτικά κρατήρας μπορεί να διακριθεί μόνο από το Διάστημα, γι’ αυτό και άργησαν τόσο οι επιστήμονες να συνειδητοποιήσουν ότι επρόκειτο για κρατήρα…
Θόλος Vredefort – Νότια Αφρική
Την ώρα που ο Κρατήρας Chicxulub κλέβει όλη τη δόξα, αποτελεί λασπόλακκο σε σχέση με τον διαμέτρου 300 χιλιομέτρων Θόλο Vredefort, ο οποίος κατέχει τα πρωτεία της μεγαλύτερης πρόσκρουσης ουράνιου σώματος στη Γη! Μιλώντας για κοσμικές επιδόσεις δηλαδή. Ευτυχώς, ο αστεροειδής με διάμετρο στα 9,5 χιλιόμετρα έπληξε τη Γη πριν από 2 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν οι πολυκύτταροι οργανισμοί δεν είχαν εμφανιστεί ακόμα, γι’ αυτό και δεν αφάνισε κάθε είδος ζωής! Και έπεται βέβαια ότι άλλαξε το κλίμα όλου του πλανήτη, όχι ότι υπήρχε και κανείς βέβαια με νοημοσύνη για να το παρατηρήσει. Ο Θόλος Vredefort αποκαλύπτεται σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια μόνο από το Διάστημα και συνεχίζει να λειτουργεί ως υπόμνηση του πόσο τρομακτική μπορεί να γίνει η κοσμική μας γειτονιά…
