Η Τουρκία έχει αναδειχθεί σε δυνητικό εταίρο-κλειδί για την αναδιάρθρωση της ευρωπαϊκής ασφάλειας, λένε διπλωμάτες και αναλυτές στο πρακτορείο Reuters, καθώς η Ευρώπη προσπαθεί να ενισχύσει την άμυνά της και να βρει εγγυήσεις για την Ουκρανία στο πλαίσιο οποιασδήποτε επικείμενης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός θέλουν οι ΗΠΑ.
Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν αναστατωθεί από το σχέδιο του αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, το οποίο ανέτρεψε την πολιτική της Ουάσινγκτον, ανέκοψε την απομόνωση της Ρωσίας με δυνατότητα προσέγγισης, άσκησε πίεση στο Κίεβο μετά τις καταστροφικές συνομιλίες με τον ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και έθεσε σε κίνδυνο τις διατλαντικές σχέσεις.
Οι αναλυτές λένε ότι η πίεση των Ευρωπαίων να διατηρήσουν τις στρατιωτικές δυνατότητες της Ουκρανίας και να συμφωνήσουν σε εγγυήσεις ασφαλείας, ενισχύοντας παράλληλα τη δική της άμυνα χωρίς την Ουάσινγκτον, δημιούργησε μια σπάνια ευκαιρία για την Τουρκία να εμβαθύνει τους δεσμούς της με την Ευρώπη, παρά τις παρατεταμένες διαφορές για το κράτος δικαίου, τα θαλάσσια ζητήματα με την Ελλάδα και την Κύπρο και την επί μακρόν καθυστερημένη αίτηση της Άγκυρας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Οι ευρωπαϊκές χώρες που πίστευαν ότι είχαν την πολυτέλεια να αποκλείουν την Τουρκία μέχρι σήμερα, βλέπουν τώρα ότι δεν μπορούν πλέον να αποκλείσουν την Τουρκία», δήλωσε ο Σινάν Ουλγκέν, πρώην τούρκος διπλωμάτης και διευθυντής του Κέντρου Μελετών Οικονομικής και Εξωτερικής Πολιτικής (EDAM).
Μιλώντας μετά τις συνομιλίες με τον Ερντογάν στην Άγκυρα την Τετάρτη, ο πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, δήλωσε ότι έφερε μια «σαφή πρόταση για την Τουρκία να αναλάβει τη μεγαλύτερη δυνατή συνυπευθυνότητα» για την ειρήνη στην Ουκρανία και την περιφερειακή σταθερότητα.
Ανώτερος ευρωπαίος διπλωμάτης δήλωσε ότι η Τουρκία έχει «πολύ σημαντικές απόψεις» σχετικά με το τι χρειάζεται ώστε να επιτευχθεί η ειρήνη στην Ουκρανία.
Ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε καταφέρει να εξισορροπήσει τη σχέση του με τον Ζελένσκι και τον ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, κατά τη διάρκεια του πολέμου, δήλωσε ο διπλωμάτης, «οπότε είναι λογικό να τον έχουμε μαζί μας».
Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της συμμαχίας. Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να παράγει τα δικά της αεροσκάφη, άρματα μάχης και ναυτικά αεροπλανοφόρα και πουλάει οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη παγκοσμίως, μεταξύ άλλων και στην Ουκρανία. Οι εξαγωγές της αμυντικής βιομηχανίας της ανήλθαν σε 7,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, όπως σημειώνει το πρακτορείο Reuters.
Σε μια «χιονοθύελλα» συνομιλιών και αποφάσεων μετά την επιστροφή του Τραμπ τον Ιανουάριο, πολλά ευρωπαϊκά έθνη συζήτησαν τη δημιουργία ενός «συνασπισμού των προθύμων» για να βοηθήσουν την Ουκρανία. Η Γαλλία προσφέρθηκε να εξετάσει το ενδεχόμενο επέκτασης της πυρηνικής ομπρέλας της στους συμμάχους.
Ο Ερντογάν και ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, δήλωσαν ότι η Ευρώπη πρέπει να συμπεριλάβει την Τουρκία στην αναδιάρθρωση της αρχιτεκτονικής ασφαλείας της με «βιώσιμο και αποτρεπτικό» τρόπο.
Τούρκος αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να τηρηθεί η ανωνυμία του, δήλωσε ότι δεν υπάρχουν ακόμη σαφή σχέδια σχετικά με μια νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας ή την πιθανή συμβολή της Τουρκίας σε αυτήν, αλλά ορισμένα βήματα θα μπορούσαν να προωθήσουν τη συνεργασία.
«Αντί να συμπεριλαμβάνουμε την Τουρκία σε έργα με τρόπο “α λα καρτ”, θα ήταν πιο λογικό (για την Ευρώπη) να επιδιώξει συνεργασίες με έναν πιο ολιστικό τρόπο. Για παράδειγμα, μπορούν να ξεκινήσουν συμπεριλαμβάνοντας την Τουρκία στο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Ειρήνης», δήλωσε ο αξιωματούχος στο Reuters, αναφερόμενος σε μια πρωτοβουλία της ΕΕ που υποστηρίζει την Ουκρανία.
Ένας ευρωπαίος διπλωμάτης δήλωσε ότι είναι ζωτικής σημασίας για την Τουρκία να συμμετάσχει στις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία. «Τα συμφέροντα του Ερντογάν βρίσκονται μαζί μας αυτή τη στιγμή, ειδικά καθώς δεν έχει πλέον αυτή τη δυναμική της Ρωσίας στη Συρία», δήλωσε το πρόσωπο αυτό, αναφερόμενο στην υποστήριξη της Ρωσίας στον πρώην πρόεδρο της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ, και στην υποστήριξη της Τουρκίας στους αντάρτες της αντιπολίτευσης επί χρόνια.
«Έτσι, κατά κάποιον τρόπο, τα άστρα έχουν ευθυγραμμιστεί για να παίξουν ρόλο στο πλαίσιο των μελλοντικών ευρωπαϊκών εγγυήσεων για την Ουκρανία».
