Λυπημένος και συγκλονισμένος δήλωσε στην Αμερικανική εφημερίδα Washington Post ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος για τα τεκταινόμενα για την Αγιά Σοφιά και την πρόθεση του Προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν να την μετατρέψει σε τζαμί.
Στο άρθρο γνώμης το οποίο υπογράφει η δημοσιογράφος Asli Aydintasbas παρατίθενται δηλώσεις του Πατριάρχη στις οποίες λέγει «τι μπορώ να πω ως χριστιανός κληρικός και Έλληνας Πατριάρχης στην Κωνσταντινούπολη; Αντί να είμαστε ενωμένοι, αφήνουμε μια κληρονομιά 1.500 ετών να μας χωρίζει.
«Είμαι λυπημένος και συγκλονισμένος» είπε χαρακτηριστικά ο Πατριάρχης ορμώμενος από τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου Πρόεδρου Ερντογάν για μετατροπή της Αγίας Σοφίας, έναν βυζαντινό καθεδρικό Ναό του 6ου αιώνα και ένα από τα πλέον πολύτιμα αρχιτεκτονικά θαύματα του κόσμου, σε Τζαμί.
Στο άρθρο ανάμεσα στα άλλα τονίζεται πως «καμία τουρκική κυβέρνηση μέχρι τώρα δεν είχε αγγίξει το θέμα, από τότε που ο Ατατούρκ είχε μετατρέψει την Αγία Σοφία σε μουσείο».
Σε άλλο σημείο επισημαίνει το άρθρο πως «ο Ναός της Αγίας Σοφίας, από το 537 μέχρι το 1453 λειτουργούσε ως Ορθόδοξος Καθεδρικός Ναός της πόλης, με εξαίρεση την περίοδο 1204–1261, κατά την οποία ήταν Ρωμαιοκαθολικός ναός. Όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη το 1453, κάλυψαν προσεκτικά τα ψηφιδωτά και το μετέτρεψαν σε τζαμί. To 1934 o Μουσταφά Κεμάλ, στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της Τουρκίας, μετέτρεψε το τέμενος σε μουσείο. Σήμερα ο ναός εξακολουθεί να είναι μουσείο, ενώ πραγματοποιούνται σε αυτόν πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά και εκδηλώσεις που θεωρούνται από ορισμένους ότι δεν αρμόζουν στο χώρο, όπως επιδείξεις μόδας. Παράλληλα γίνονται προσπάθειες για τη διάσωση των ψηφιδωτών του ναού».
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης πρόσθεσε πως «επιβιώσαμε εδώ (στην Κωνσταντινούπολη) επί 17 αιώνες και εφόσον είναι θέλημα Θεού θα μείνουμε εδώ για πάντα» αναφέρει στο άρθρο της η δημοσιογράφος σημειώνοντας πως «είπε ο Πατριάρχης όταν τον επισκέφθηκα την περασμένη εβδομάδα».
Σχολιάζει η δημοσιογράφος πως «ελπίζω να έχει δίκιο ο Πατριάρχης αλλά φοβούμαι πως μακροπρόθεσμα αυτή είναι μία χαμένη μάχη τουλάχιστον για την Αγιά Σοφιά. Η Χριστιανική κοινότητα της Τουρκίας εξαφανίζεται και μαζί της εξαφανίζεται η διαφορετική οικοδόμημα της χώρας μας. Η Τουρκία θα είναι απίστευτα φτωχότερη εάν χαθεί αυτή η κληρονομιά. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί θα τροφοδοτούσε επίσης αντι-μουσουλμανικά συναισθήματα μεταξύ των ακροδεξιών στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ελπίζω ότι οι Τούρκοι ηγέτες θα το αναγνωρίσουν αυτό – και θα διακόψουν τη συζήτηση για την Αγία Σοφία. Ανέφερε επίσης πως όταν οι Οθωμανοί ήρθαν στην Κωνσταντινούπολη, την οποία ονόμασαν Konstantiniyye από το όνομα του ιδρυτή του Βυζαντίου, δεν υπήρχε κανένα τζαμί εδώ. Σήμερα, υπάρχουν σχεδόν 3.500 χιλιάδες. Αφήστε αυτό τουλάχιστον να παραμείνει μνημείο για την πλούσια ιστορία μας”, κατέληξε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Υπενθυμίζεται ότι η Αγία Σοφία ανήκει ήδη από το 1985 στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ως μουσείο που εντάσσεται στην ιστορική ζώνη της Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα με διαδικασίες που προβλέπει η Σύμβαση για την Παγκόσμια Κληρονομιά, προτού ληφθεί οιαδήποτε απόφαση για οποιαδήποτε μετατροπή τέτοιου μνημείου, απαιτείται η προηγούμενη επίσημη γνωστοποίηση στην UNESCO. Εν συνεχεία, συγκαλείται η αρμόδια 21μελής διακυβερνητική επιτροπή, η οποία εξετάζει τις κατάλληλες λύσεις, με γνώμονα τη διατήρηση της εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας του μνημείου.
