Η Ισπανία σε μία από τις σκοτεινότερες και πιο δραματικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της ξεπέρασε σε αριθμό νεκρών από τον κορονοϊό την Κίνα, αν και προηγουμένως είχε δει τι συνέβη στην Ιταλία και στο Ιράν.
Σε δημοσίευμά του ο Guardian, αναφέρεται στις δραματικές ειδήσεις από τη χώρα της Ιβηρικής, που βρέθηκε σε λίγες μέρες μπροστά και από την Ιταλία στον δραματικό κατάλογο των νεκρών από τον φονικό ιό, με 738 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους μέσα σε 24 ώρες.
Η Ισπανία αποτελεί τώρα το επίκεντρο της πανδημίας παγκοσμίως, με τον μακάβριο τίτλο να περνάει από χώρα σε χώρα μέσα σε 4 μήνες, ξεκινώντας από την πόλη Γουχάν της Κίνας.
Το δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας αναφέρεται στο τι πήγε στραβά, ενώ η χώρα είχε να παραδειγματιστεί από την Κίνα και το Ιράν, αλλά και την κοντινή Ιταλία, ως προς το πόσο γρήγορα μπορεί ο ιός να εξαπλωθεί.
Ωστόσο οι Ισπανοί δεν μπορούν να κατηγορήσουν την εγγύτητα. Η χώρα δεν συνορεύει με την Ιταλία, ενώ η Γαλλία, η Ελβετία, η Αυστρία και η Σλοβενία – χώρες που αντιμετωπίζουν με καλύτερο τρόπο την πανδημία – είναι όμορές της.
Αυτό ίσως αποτελεί στην πραγματικότητα ένας από τους λόγους για την καθυστέρηση. Η Ισπανία θεώρησε ότι βρίσκεται μακριά. «Η Ισπανία θα έχει μόνο μια χούφτα περιστατικών» είπε ο γιατρός Fernando Simón, επικεφαλής ιατρικής υπηρεσίας επειγόντων στη Μαδρίτη στις 9 Φεβρουαρίου. Έξι βδομάδες αργότερα δίνει τις καθημερινές αναφορές των εκατοντάδων θανάτων. Ο αριθμός των θανάτων κατά κεφαλήν είναι τριπλάσιος από αυτόν του Ιράν και 40 φορές υψηλότερος από της Κίνας.
Το παιχνίδι που «σημάδεψε» τη μοίρα της Ισπανίας
Στις 19 Φεβρουαρίου, 2.500 φίλαθλοι της Βαλένθια συγχρωτίστηκαν με 40.000 υποστηρικτές της ιταλικής Αταλάντα για τη μεταξύ τους αναμέτρηση για το Champions League στο Μπέργκαμο, την οποία ο δήμαρχος της ιταλικής πόλης Giorgio Gori, περιέγραψε ως «τη βιολογική βόμβα» που εξερράγη και διέσπειρε τον ιό στη Λομβαρδία.
Στην Ισπανία οι παίκτες της Βαλένθια, οι οπαδοί της και αθλητικοί δημοσιογράφοι ήταν ανάμεσα σε αυτούς που πρώτοι νόσησαν.
Ο βασικός λόγος για τη γρήγορη εξάπλωση στη χώρα μπορεί να είναι κοινότοπος. Η άνοιξη ήταν ασυνήθιστα ήπια και ηλιόλουστη. Στα τέλη του Φεβρουαρίου και στις αρχές του Μαρτίου με θερμοκρασίες πάνω από 20 βαθμούς Κελσίου, τα καφέ και τα μπαρ της Μαδρίτης ήταν γεμάτα με εύθυμους ανθρώπους, που έκαναν αυτό που ξέρουν καλύτερα οι Μαδριλένοι – να είναι κοινωνικοί. Αυτό σημαίνει αγκαλιές, φιλιά και ζωηρές συζητήσεις με μικρές αποστάσεις ο ένας από τον άλλον.
Στις 8 Μαρτίου, μόλις μία βδομάδα πριν η χώρα παραλύσει, σημειώθηκαν αθλητικά γεγονότα, συνέδρια πολιτικών κομμάτων και μαζικές διαδηλώσεις για την Ημέρα της Γυναίκας. Τρεις μέρες αργότερα, περίπου 3.000 φίλαθλοι της Ατλέτικο Μαδρίτης πέταξαν όλοι μαζί για την αναμέτρηση με τη Λίβερπουλ για το Champions League.
Η κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ με πλειοψηφία των Σοσιαλιστών αντέδρασε καθυστερημένα και αδέξια. Η χώρα είχε έλλειψη βασικού εξοπλισμού. Αναπνευστήρες, προστατευτικός ρουχισμός για γιατρούς και τεστ για τον κορονοϊό μόλις τώρα αρχίζουν να συγκεντρώνονται. Η Κίνα έχει μετατραπεί από κακό σε σωτήρα, καθώς παρέχει εξοπλισμό και τεστ – πολλά από αυτά μέσω της ίδιας κοινότητας Κινέζων που έκλεισε τα μαγαζιά της και αυτοπεριορίστηκε για να αποφύγει ρατσιστικά ξεσπάσματα.
Τα προβλήματα στο σύστημα υγείας
Ο ιός αποκάλυψε τα βαθιά προβλήματα του ισπανικού συστήματος υγείας. Οι οίκοι ευγηρίας έπρεπε να παρουσιάζουν κέρδος, χρεώνοντας τους ανθρώπους ποσά που θα μπορούσαν να πληρώσουν – με χαμηλά τις συντάξεις. Αποτέλεσμα να έχουν ελλείψεις σε προσωπικό, να μην είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι και να πληγούν γρήγορα από θανάτους, σε ποσοστό μέχρι και 20% των ανθρώπων. Μέχρι και ο στρατός κινητοποιήθηκε και βρήκε ανθρώπους να κείτονται νεκροί στα κρεβάτια τους.
Η Ισπανία έχει ένα εκπληκτικό υγιειονομικό σύστημα πρώτου βαθμού, αλλά τα νοσοκομεία της επλήγησαν από τα μέτρα λιτότητας εν μέσω οικονομικής κρίσης. Έχει μόλις το 1/3 κλινών κατά κεφαλήν, από αυτές που παρέχουν η Αυστρία ή η Γερμανία. Ωστόσο ακόμη και αυτό το ποσοστό είναι μεγαλύτερο από της Βρετανίας, της Νέας Ζηλανδίας και των ΗΠΑ.
Όταν ο Σάντσεθ ανακοίνωσε ότι θα λάβει έκτακτα μέτρα, του πήρε περισσότερες από 24 ώρες να τα εφαρμόσει. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα μέρος του πληθυσμού της Μαδρίτης και άλλων πόλεων είχε διαχυθεί σε όλη τη χώρα.
Κακός συντονισμός ήταν και το γεγονός ότι παρ’ όλο που η περιφερειακή κυβέρνηση της Μαδρίτης έκλεισε τα πανεπιστήμια και τα σχολεία, προκλήθηκε μια ατμόσφαιρα διακοπών κατά την οποία τα μπαρ και τα πάρκα γέμισαν και πολλές οικογένειες έφυγαν για τα παραθαλάσσια σπίτια τους.
Η καραντίνα που ξεκίνησε στις 14 Μαρτίου επιβλήθηκε αποτελεσματικά με αστυνομικά πρόστιμα και λαϊκή πίεση (ακόμη και με πέταγμα αυγών από μπαλκόνια). Αποτέλεσμα η αποτρόπαιη καμπύλη των απωλειών στην Ισπανία να ξεκινήσει να στρώνει σύντομα και οι υπουργοί να πουν ότι τα μέτρα πρέπει να αρχίσουν να γίνονται πιο ελαστικά όταν η καραντίνα ενός μήνα σταματήσει να ισχύει στις 11 Απριλίου. Ωστόσο κανείς δεν περιμένει επιστροφή στην κανονικότητα.
Όταν η έκτακτη κατάσταση σταματήσει, η Ισπανία θα είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Όταν η οικονομική κρίση χτύπησε τη χώρα το 2008, η ανεργία έφτασε το 27%, το δημόσιο χρέος ανήλθε και η κάθετη πτώση σε ύφεση ήταν ανάμεσα στις χειρότερες στην Ευρώπη. Περίπου το ίδιο αναμένεται να συμβεί και φέτος.
Οι λύσεις που επιβλήθηκαν πριν από μια δεκαετία – λιτότητα, απώλειες θέσεων εργασίας και περικοπές μισθών – δεν θα γίνουν ανεκτές. Ο οικονομολόγος Toni Roldán υπολόγισε ότι η Ισπανία χρειάζεται δάνειο 200 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Ωστόσο αυτό πρέπει να περιμένει. Αυτή τη στιγμή η Ισπανία πρέπει να νικήσει τον ιό.
