Χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν χθες στην Αργεντινή για να αποτίσουν φόρο τιμής στα θύματα της δικτατορίας, να δηλώσουν «ποτέ ξανά» και να απαιτήσουν από τον νέο πάπα τη συνεργασία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στην αναζήτηση της αλήθειας.

Στην 37η επέτειο του πραξικοπήματος του 1976, οι διαδηλωτές έκαναν πορεία διαχωρισμένοι στο Μπουένος Άιρες.

Από την μια, οι μητέρες και οι γιαγιάδες της Πλατείας του Μαΐου και οργανώσεις προσκείμενες στην κεντροαριστερή κυβέρνηση υπό την πρόεδρο Κριστίνα Κίρσνερ· από την άλλη, οργανώσεις κυρίως της άκρας αριστεράς.

Στις τάξεις των τελευταίων και η Συλλογικότητα της Θεολογίας της Απελευθέρωσης —ονομασία που παραπέμπει σε ένα ισχυρό εκκλησιαστικό ρεύμα στη Λατινική Αμερική τις δεκαετίες του 1970 και του 1980—, η οποία απαίτησε ο νέος Πάπας Φραγκίσκος «να ανοίξει τα αρχεία της εκκλησίας για την διάρκεια της δικτατορίας».

Για τον Αντόνιο Φενόι, μέλος της συλλογικότητας αυτής, η εκκλησία διαθέτει πληροφορίες-κλειδιά και «όταν ο Μπεργκόλιο ήταν πρόεδρος της Επισκοπικής Συνόδου, δεν είχαν βγει στο φως». «Εάν ήταν διαθέσιμα αυτά τα αρχεία, θα μπορούσαν να συμβάλουν να διαλευκανθούν εγκλήματα της δικτατορίας και να οδηγήσουν σε περισσότερη αλήθεια και δικαιοσύνη».

«Θέλουμε η μνήμη να παραμείνει ζωντανή και να αποτίσουμε φόρο τιμής στα θύματα της δικτατορίας», είπε η Εστέλα δε Καρλότο, επικεφαλής των Γιαγιάδων της Πλατείας του Μαΐου. Κάθε φορά, η επιμονή των πολιτών «να αρνούνται να ξεχάσουν είναι πιο σημαντική». Η Καρλότο ηγείται μιας οργάνωσης τα μέλη της οποίας είχαν το θάρρος από το 1977 να διαδηλώνουν μπροστά στο προεδρικό μέγαρο στο Μπουένος Άιρες, στην πλατεία Μαΐου, απαιτώντας νέα για τα παιδιά και τα εγγόνια τους.

Οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπολογίζουν ότι 30.000 άνθρωποι, υποστηρικτές και χαρακτηρισθέντες συνοδοιπόροι της αντιπολίτευσης «εξαφανίστηκαν» από το 1976 ως το 1983. Ο στρατός παραδέχεται 6.000 ως 7.000. Η κυβέρνηση έχει ως σήμερα καταβάλει 16.000 αποζημιώσεις.

Η εκκλησία της Αργεντινής έχει κατηγορηθεί πως στελέχη της περιστασιακά συνεργάζονταν με τους χουντικούς και δεν καταδίκασε τα εγκλήματα. Ο νέος πάπας, επικεφαλής των Ιησουϊτών της Αργεντινής τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας, δεν έχει αποφύγει τις επικρίσεις.

Πρώην επικεφαλής της στρατιωτικής χούντας, ανώτατοι αξιωματικοί των ένοπλων δυνάμεων και της αστυνομίας, έχουν ήδη καταδικαστεί ή δικάζονται για εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά την διάρκεια του καθεστώτος. Μεταξύ άλλων δικάζεται – για το σχέδιο Κόνδωρ – και ο στρατηγός ε.α. Χόρχε Βιδέλα, ο οποίος ηγήθηκε της χώρας την πιο αιματηρή περίοδο της δικτατορίας (1976-1981), και ήδη εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης.