Ως μεγαλύτερο κόμμα δεν πρόκειται να παραχωρήσει σε άλλους την καγκελαρία, καθώς «είναι αυτονόητο ότι η ισχυρότερη και καθοριστική πολιτική δύναμη έχει αξίωση να αναλάβει το αξίωμα του καγκελάριου», διαμήνυε τον Απρίλιο του 2016 ο αρχηγός του ακροδεξιού εθνικιστικού Κόμματος των Ελευθέρων, του τότε μεγαλύτερου – σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις — κόμματος της αυστριακής αντιπολίτευσης, ο Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, στην πανηγυρική ομιλία του για τα 60 χρόνια από την ίδρυση των Ελευθέρων, στις 7 Απριλίου 1956.

«Θα λέμε τα πράγματα με το όνομά τους», τόνιζε ο Στράχε διακηρύσσοντας με έπαρση πως ο τότε αυστριακός κυβερνητικός συνασπισμός Σοσιαλδημοκρατών-Λαϊκού κόμματος «έχει υιοθετήσει όλες μας τις απαιτήσεις, όπως την κατασκευή ενός συνοριακού φράχτη ή την αποπομπή προσφύγων, και γι αυτό το λόγο η κυβέρνηση θα πρέπει να ζητήσει συγγνώμη επειδή δυσφήμησε τους Ελευθέρους ότι υποδαυλίζουν μίσος».

Στην ομιλία του, ο Στράχε – ο οποίος θεωρείται η σκληρότερη εκδοχή του διαβόητου πρώην αρχηγού των Ελευθέρων Γεργκ Χάιντερ – επισήμαινε ακόμη πως το κόμμα του συχνά θεωρήθηκε νεκρό, «όμως πάντα ζούσε πάλι μία ανάσταση και αυτό είναι συμβολικά το σύνθημα σε όλα αυτά τα 60 χρόνια της πορείας του», δηλαδή το «Ποτέ δεν εγκαταλείπουμε».

Βέβαια ο ίδιος, υπό το τεράστιο βάρος του πρωτοφανούς σκανδάλου διαφθοράς και πολιτικής συναλλαγής στο βίντεο της «Υπόθεσης Ίμπιζα», υποχρεώθηκε σε άτακτη φυγή και, με την βεβιασμένη παραίτησή του, φαίνεται πως εγκατέλειψε για πάντα την πολιτική σκηνή, μη έχοντας, όπως τονίζουν οι αναλυτές, ποτέ πια θέση σε αυτή, με τις προοπτικές να είναι άγνωστες για το κόμμα του.

Η ίδρυση του — συγκυβερνώντος στην Αυστρία και πάλι από τον Δεκέμβριο του 2017 — ακροδεξιού εθνικιστικού Κόμματος των Ελευθέρων, είχε προκύψει στη δεκαετία του 1950, από τη συνένωση του «Κόμματος της Ελευθερίας» και του «Συνδέσμου των Ανεξάρτητων».

Στον Σύνδεσμο των Ανεξάρτητων, που είχε ιδρυθεί τον Φεβρουάριο του 1949 και αποτελούσε, σύμφωνα με τους ιστορικούς, ένα καθαρά φασιστικό βήμα, προκαλώντας επανειλημμένα την συνταγματική τάξη της χώρας, είχαν βρει ιδεολογικό και κομματικό «καταφύγιο» οι «πρώην» ναζιστές και οι συμπαθούντες του ναζισμού στην Αυστρία.

Η ίδρυση του Κόμματος των Ελευθέρων συντελέστηκε στις 7 Απριλίου του 1956, κατά το ιδρυτικό συνέδριό του στο οποίο εξελέγη ως πρώτος πρόεδρός του ο ‘Αντον Ράινταλερ, ο οποίος είχε διατελέσει στη διάρκεια της γερμανοναζιστικής κατοχής βοηθός υφυπουργός του ναζιστικού καθεστώτος.

Δύο χρόνια αργότερα τον είχε διαδεχθεί ο Φρίντριχ Πέτερ, που είχε υπηρετήσει στα εγκληματικά τάγματα εφόδου των «Ες Ες» και ο οποίος παρέμεινε στην αρχηγία των Ελευθέρων επί 20 χρόνια και υπήρξε ως εκ τούτου ο μακροβιότερος αρχηγός του κόμματος στην 62χρονη ιστορία του, ακολουθούμενος από τον Γεργκ Χάιντερ που ήταν 14 χρόνια αρχηγός.

Ήδη 14 χρόνια στην κορυφή της ηγεσίας των Ελευθέρων συμπλήρωσε εφέτος ο έως τώρα επικεφαλής τους, ο Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, ο οποίος, μέχρι την παραίτησή του από όλα τα αξιώματά του, στις 18 Μαίου 2019, ήταν αντικαγκελάριος στην κυβέρνηση συνασπισμού με το Λαϊκό Κόμμα του καγκελάριου Σεμπάστιαν Κουρτς.

Η εκλογική δύναμη των Ελευθέρων ανερχόταν κατά την ίδρυση τους στο 6,5%, παρουσιάζοντας καθοδική τάση, για να περιοριστεί στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στο χαμηλότερο έως τώρα ποσοστό, στο 5%, και να γνωρίσει κατόπιν, με την ανάληψη της αρχηγίας από τον Γεργκ Χάιντερ, το Σεπτέμβριο του 1986, πρωτοφανή άνοδο με κορύφωση το 26,9 % στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1999.

Ως δεύτερο σε δύναμη, το Κόμμα των Ελευθέρων σχημάτισε τον Φεβρουάριο του 2000 κυβέρνηση συνασπισμού με το τρίτο κόμμα, το συντηρητικό Λαϊκό, του οποίου ο αρχηγός, ο Βόλφγκανγκ Σιούσελ, ανέλαβε, ελέω Χάιντερ, ομοσπονδιακός καγκελάριος της πλέον αμφιλεγόμενης μεταπολεμικής κυβέρνησης στην Αυστρία, που επέσυρε αρχικά τις κυρώσεις εναντίον της από τις κυβερνήσεις όλων των άλλων χωρών της ΕΕ, αλλά κατόρθωσε να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το Δεκέμβριο του 2006.

Τον Απρίλιο του 2005 ο Γεργκ Χάιντερ διέσπασε το Κόμμα των Ελευθέρων, ιδρύοντας τη «Συμμαχία Μέλλον της Αυστρίας», που ουσιαστικά διαλύθηκε μετά το θάνατό του τον Οκτώβριο του 2008 (σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα που προκάλεσε ο ίδιος οδηγώντας με υπερβολική ταχύτητα και υπό την επήρεια αλκοόλ), ενώ το σχετικά συρρικνωμένο τότε Κόμμα των Ελευθέρων ανέλαβε ο Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε.

Έπειτα από «προσωρινή πτώση του στο 10% στις εκλογές του 2006, το ποσοστό των Ελευθέρων στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2008 βρέθηκε στο 17,5%, για να ανέλθει σε 20,5% στις επόμενες εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2013 και με ένα 26% να αγγίξει, στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές στην Αυστρία στις 15 Οκτωβρίου 2017, το πρωτοφανές παλιό ποσοστό-ρεκόρ του Χάιντερ και να συγκυβερνά πλέον εκ νέου στην Αυστρία από τις 18 Δεκεμβρίου 2018 με το Λαϊκό Κόμμα του Σεμπάστιαν Κουρτς.

Έντονες ήταν οι αμφιβολίες που διατυπώνονταν τους τελευταίους μήνες από διάφορες πλευρές ως προς την αξιοπιστία της ανάθεσης από το Κόμμα των Ελευθέρων σε Επιτροπή Ιστορικών της εξέτασης της ιστορίας του, για να απαλλαγεί ενδεχομένως από το ακροδεξιό στίγμα και τις φαιές κηλίδες του παρελθόντος του.

Και μόνον η ανακοίνωση, πέρυσι, από την διοικούσα επιτροπή του κόμματος, του ονόματος του επικεφαλής της Επιτροπής Ιστορικών, όπως επίσης της σύνθεσης της αποκαλούμενης συντονιστικής ομάδας της, αλλά και της άρνησης να συμπεριληφθούν στην έρευνα οι εξαιρετικά αμφιλεγόμενες ακροδεξιές παγγερμανιστικές αδελφότητες, φαίνεται να επιβεβαιώνουν αυτές τις αμφιβολίες.

Η εξαίρεση για τις οργανώσεις αυτές, που παίζουν καθοριστικό ρόλο στα ηγετικά κλιμάκια του κόμματος όσο ποτέ στο παρελθόν, ενώ πολλά μέλη τους είναι σήμερα βουλευτές των Ελευθέρων, αρκεί, σύμφωνα με τους αναλυτές στη Βιέννη, για να εκφραστούν έντονες επιφυλάξεις ως προς την αξιοπιστία της Επιτροπής Ιστορικών, που τελικά αποτελεί μάλλον ένα πρόσχημα και μόνον.