Η διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια WikiFavelas τέθηκε σε λειτουργία πρόσφατα για να απαντά σε ερωτήσεις που αφορούν τις φτωχές παραγκουπόλεις του Ρίο ντε Ζανέιρο, όπως το ποιος είναι ο αντίκτυπος των στρατιωτικών επεμβάσεων μέσα σε αυτές και πώς οργανώνεται η οικονομία εκεί, όπου κατοικεί ένας στους πέντε Καριόκα (Carioca) -όπως αποκαλούνται οι κάτοικοι της βραζιλιάνικης μεγαλούπολης.
Αυτές οι «κοινότητες», όπως τις αποκαλούν στο Ρίο ντε Ζανέιρο σε μια πολιτικά ορθή γλώσσα, αποτελούν το αντικείμενο «πολύ αποσπασματικών γνώσεων», που προέρχονται από «διάφορους τομείς: γεωγραφία, ιστορία, ανθρωπολογία, μουσειολογία», όπως εξηγεί στο AFP η Σόνια Φλερί, ερευνήτρια στο Ίδρυμα Oswaldo Cruz (Fiocruz) και συντονίστρια του προγράμματος WikiFavelas: Λεξικό των Φαβέλων της Μαριέλε Φράνκο.
Από τότε που αυτή άρχισε να δουλεύει το συγκεκριμένο πρόγραμμα, που έχει στόχο να δώσει τον λόγο στους κατοίκους των παραγκουπόλεων, αισθάνθηκε «έναν μεγάλο πολιτιστικό αναβρασμό» μέσα στις γειτονιές αυτές, «μια τεράστια επιθυμία για την προάσπιση της μνήμης, των ντοκουμέντων των κατοίκων» που εκφράστηκαν μέσα σε κέντρα μελετών, σε μουσεία ή πολιτιστικές ομάδες.
Έτσι, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία μιας διαδικτυακής πλατφόρμας που θα θέτει στη διάθεση του κοινού τις «πολύ πλούσιες και πλήρεις γνώσεις των κατοίκων για τις παραγκουπόλεις τους» και σε ανταπόδοση θα προσφέρει σε αυτούς τους τελευταίους περιεχόμενα προερχόμενα από έρευνες ακαδημαϊκών.
Στην ηλεκτρονική διεύθυνση wikifavelas.com.br, δεκάδες συνεργάτες συμβάλλουν. Πολλές καταγραφές προέρχονται από τους κατοίκους των παραγκουπόλεων, από τις οποίες μια καταγραφή ανήκει στη Μαριέλε Φράνκο, τη μαύρη σύμβουλο του Ρίο που δολοφονήθηκε τον Μάρτιο του 2018 σε ηλικία 38 ετών. Πρόκειται για τη διατριβή του Master αυτής της ακτιβίστριας των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, για τα αστυνομικά προγράμματα ειρήνευσης μέσα στις φαβέλες κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.
Για την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας στις 10 Απριλίου, οι διοργανωτές συγκέντρωσαν 150 άρθρα με ορισμούς, αναλύσεις, αναφορές για τις δημόσιες πολιτικές, τις πολιτιστικές δραστηριότητες και για την ιστορία των παραγκουπόλεων του Ρίο ντε Ζανέιρο.
Συνδεδεμένες στενά με την καρδιά της «υπέροχης Πόλης», οι φαβέλες, όπου ζουν μη προνομιούχοι πληθυσμοί μέσα σε ένα περιβάλλον και κατάλυμα συχνά επισφαλές, παραμένουν θολές ζώνες, οι περισσότερες από τις οποίες ελέγχονται από συμμορίες λαθρεμπόρων ναρκωτικών και συγκλονίζονται από την ένοπλη βία.
Σύμφωνα με επίσημες στατιστικές του 2010- τελευταία απογραφή- το 22% των έξι και πλέον εκατομμυρίων κατοίκων του Ρίο ντε Ζανέιρο ζει στις παραγκουπόλεις.