Για πρώτη φορά, έπειτα από 42 χρόνια, θα τελεστεί, την προσεχή Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου, θεία λειτουργία στον ναό της Παναγίας Κανακαριάς, στη Λυθράγκωμη, η οποία βρίσκεται στην κατεχόμενη χερσόνησο της Καρπασίας.
Πρόκειται για σημαντικό εκκλησιαστικό γεγονός, δεδομένου ότι ο ναός της Παναγίας Κανακαριάς με τα απαράμιλλης τέχνης ψηφιδωτά, αλλά και τις εξαιρετικές τοιχογραφίες, αποτελεί το σύμβολο της συλημένης, συνέπεια της τουρκικής εισβολής και κατοχής, εκκλησιαστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Σήμερα σώζεται, σε κακή κατάσταση, μόνο μία τοιχογραφία της Παναγίας με τον Χριστό πάνω από τη νότια είσοδο του ναού.
Ο ναός πανηγύριζε στις 8 Σεπτεμβρίου κατά την εορτή της Γεννήσεως της Θεοτόκου. Η Θεία Λειτουργία θα γίνει στις 9 Σεπτεμβρίου για να μπορέσουν να μεταβούν στο ναό και αυτοί, που εργάζονται το Σάββατο. Στη Θεία Λειτουργία θα χοροστατήσει ο Χωρεπίσκοπος Καρπασίας, Χριστοφόρος.
Ο π. Σωτήριος Γερολέμου, ο οποίος είναι εφημέριος στο Κίτι της Λάρνακας, ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι στην Λυθράγκωμη ζούσαν Ελληνοκύπριοι εγκλωβισμένοι και ότι η τελευταία λειτουργία στην Παναγία Κανακαριά έγινε στις 27 Ιουλίου 1976, εορτή του Αγίου Παντελεήμονος. Μετά, πρόσθεσε, ο εφημέριος της Κανακαριάς, ο μακαριστός π. Αντώνιος, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το χωριό.
Ο π. Σωτήριος ως λαϊκός ήταν ο ψάλτης στο ναό της Παναγίας, ο δε εφημέριος ήταν σύζυγος της αδελφής του. Ο ίδιος είναι ιδιαίτερα συγκινημένος τόσο γιατί την προσεχή Κυριακή θα λειτουργήσει στην Κανακαριά, όσο και γιατί χρόνια τώρα είναι εφημέριος στην Παναγία Αγγελόκτιστη στο Κίτι. Οι δύο ναοί συνδέονταν μέχρι τη σύληση της Κανακαριάς με τα περίφημα ψηφιδωτά της Παναγίας με τον Χριστό ανάμεσα στους αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ στην αψίδα του Ιερού Βήματος, έργα μεταξύ 5ου και 6ου αιώνα μ.Χ. Μετά τη σύληση της Κανακαριάς απέμεινε το ψηφιδωτό της Αγγελόκτιστης, που είναι ένα από τα ελάχιστα της περιόδου (5ος-6ος αι.), που σώθηκαν σε όλο τον κόσμο.
Ο κοινοτάρχης Λυθράγκωμης, Ηράκλης Ιωάννου, δήλωσε ότι οι πρόσφυγες της κοινότητας αναμένουν με αγωνία τη θεία λειτουργία. «Έγιναν από το κοινοτικό συμβούλιο σε συνεργασία με την Εκκλησία πολλές προσπάθειες και με τη χάρη του Θεού απέδωσαν και έτσι την Κυριακή θα λειτουργηθούμε στην Παναγία του χωριού μας», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου η Λυθράγκωμη, η οποία ήταν μεικτό χωριό, είχε 200 Ελληνοκύπριους και 75 Τουρκοκύπριους και οι σχέσεις ανάμεσα τους ήταν καλές. Οι τελευταίοι Ελληνοκύπριοι έφυγαν από την Λυθράγκωμη στο τέλος του 1976, είπε ο κ. Ιωάννου. Πρόσθεσε ότι οι Τουρκοκύπριοι παραμένουν, ενώ σήμερα στο χωριό ζουν και άλλοι Τουρκοκύπριοι, καθώς και Τούρκοι από την Τραπεζούντα.
Μετά από δικαστικούς αγώνες η Εκκλησία Κύπρου πέτυχε τον επαναπατρισμό πολλών ψηφιδωτών σπαραγμάτων της Κανακαρίας. Ανάμεσα σε αυτά είναι: το άνω τμήμα του στήθους του αρχαγγέλου Μιχαήλ, το άνω τμήμα της παράστασης της Θεοτόκου και του Χριστού, το δεξί χέρι του αρχαγγέλου Γαβριήλ και το αριστερό χέρι της Παναγίας και τμήμα της διακοσμητικής ταινίας από την αψίδα του ιερού βήματος, οι απόστολοι Θωμάς, Λουκάς, Βαρθολομαίος, Μάρκος, Ιάκωβος και Θαδδαίος.
Τον περασμένο Απρίλιο έγινε ο επαναπατρισμός του ψηφιδωτού του αποστόλου Ανδρέα. Βρέθηκε στην κατοχή ξένου συλλέκτη και αγοράστηκε, όπως ανακοινώθηκε έναντι «συμβολικού ποσού» από τον πρόεδρο της Medochemie, δρ. Ανδρέα Πίττα, και τον επιχειρηματία, Ρόη Πογιατζή, οι οποίοι το πρόσφεραν στην Εκκλησία Κύπρου.
