Προτάσεις για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ικανότητας αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών κατέθεσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνέχεια των γεγονότων που έπληξαν τελευταία πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
«Φέτος γίναμε μάρτυρες πολλών δασικών πυρκαγιών, πλημμυρών, τυφώνων και σεισμών, με τραγικές απώλειες ζωών και περιουσιών στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο», δήλωσε κατά την παρουσίαση του προτεινόμενου νέου μηχανισμού «rescEU» ο αρμόδιος επίτροπος για την Αντιμετώπιση Κρίσεων, Χρήστος Στυλιανίδης.
Ο ίδιος σημείωσε ότι «οι δασικές πυρκαγιές έπληξαν την Πορτογαλία, την Κροατία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Κύπρο». «Στην Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ο τυφώνας Οφήλια προκάλεσε σοβαρές πλημμύρες. Στη Γερμανία, την Πολωνία, την Τσεχία και την Ελλάδα βιώσαμε θανάσιμες καταιγίδες», ανέφερε ο Επίτροπος, σημειώνοντας παράλληλα ότι, παρά τα όσα έχει καταφέρει, «το υφιστάμενο σύστημα έχει φτάσει τα όρια του, καθώς σχεδιάστηκε για μια άλλη εποχή».
Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής, ο υφιστάμενος μηχανισμός ενεργοποιήθηκε 56 φορές τα τελευταία δύο χρόνια τόσο για ανάγκες εντός όσο και εκτός ΕΕ.
Σε ό,τι αφορά τον πρώτο πυλώνα της πρότασης, η Επιτροπή κάνει λόγο για δημιουργία ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας που θα περιλαμβάνει ίδια μέσα (όχι εθελοντικής προσφοράς όπως είναι τώρα), που θα έχει σκοπό την παροχή βοήθειας στα κράτη-μέλη για την αντιμετώπιση καταστροφών, σε περιπτώσεις που η εθνική ικανότητα αποδεικνύεται ανεπαρκής. Οι ικανότητες rescEU θα συμπεριλάβουν μέσα, όπως πυροσβεστικά αεροσκάφη και εξοπλισμό άντλησης υδάτων, τα οποία θα συμπληρώνουν τις εθνικές ικανότητες. Όλες οι δαπάνες και οι ικανότητες rescEU θα καλύπτονται πλήρως από ενωσιακή χρηματοδότηση, στο πλαίσιο της οποίας η Επιτροπή θα διατηρεί τον επιχειρησιακό έλεγχο των εν λόγω μέσων και θα αποφασίζει για την ανάπτυξή τους.
Παράλληλα, η Επιτροπή θα βοηθά τα κράτη-μέλη να ενισχύσουν τις εθνικές ικανότητές τους, με τη χρηματοδότηση του κόστους προσαρμογής, αποκατάστασης, μεταφοράς και λειτουργίας των υφιστάμενων πόρων -ενώ επί του παρόντος καλύπτεται μόνο το κόστος μεταφοράς. Τα μέσα αυτά θα αποτελέσουν μέρος μιας κοινής δεξαμενής πόρων για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής δεξαμενής πολιτικής προστασίας, και θα καθίστανται διαθέσιμα σε περίπτωση καταστροφών.
Σε ό,τι αφορά το δεύτερο πυλώνα ενίσχυσης της πρόληψης των καταστροφών και της ετοιμότητας, με τη σημερινή πρόταση, τα κράτη-μέλη θα κληθούν να κοινοποιούν τις εθνικές τους στρατηγικές πρόληψης και ετοιμότητας, προκειμένου να εντοπίζουν συλλογικά και να αντιμετωπίζουν ενδεχόμενα κενά.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Επιτροπή, η πρόταση ενισχύει τη συνεργασία και τη συνοχή με τις υφιστάμενες πολιτικές της ΕΕ σε θέματα πρόληψης και ετοιμότητας. Σε αυτές περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, η στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, το Ταμείο Αλληλεγγύης, η περιβαλλοντική νομοθεσία (π.χ. τα σχέδια διαχείρισης των πλημμυρών και οι λύσεις που βασίζονται στο οικοσύστημα), η έρευνα και καινοτομία, καθώς και οι πολιτικές για την αντιμετώπιση σοβαρών διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας, και άλλες.
Τέλος, όπως γράφει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, με την πρόταση εξορθολογίζονται και απλοποιούνται οι διοικητικές διαδικασίες προκειμένου να μειωθεί ο χρόνος που απαιτείται για την ανάπτυξη σωστικής βοήθειας.
Ο δημοσιονομικός αντίκτυπος αυτής της πρότασης εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο πρόσθετο ποσό των 280 εκατ. ευρώ για την υπόλοιπη περίοδο πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (2018-2020), κόστος που η Επιτροπή χαρακτηρίζει «χαμηλό» σε σχέση με τη δυνατότητα που θα δώσει στην ΕΕ να αντιμετωπίζει συλλογικά τις φυσικές καταστροφές.
