Ένας χρόνος από το πραξικόπημα στην Τουρκία

Συμπληρώνεται σήμερα ένας χρόνος από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία κατά του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ως αποτέλεσμα του αποτυχημένος πραξικοπήματος, εδώ και έναν χρόνο η τουρκική κυβέρνηση διεξάγει μια ευρεία εκστρατεία διώξεων, που έχει στόχο υποστηρικτές του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η Άγκυρα θεωρεί και εγκέφαλο του πραξικοπήματος, κάτι το οποίο ο ίδιος αρνείται.

Η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος έχει προκαλέσει σημαντική αναστάτωση και στις διπλωματικές σχέσεις της Τουρκίας, η οποία είναι χώρα υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ και μέλος του ΝΑΤΟ, ενώ οι σχέσεις της με τη Δύση είναι τεταμένες εδώ και έναν χρόνο.

Για την επέτειο του πραξικοπήματος είναι προγραμματισμένες συγκεντρώσεις στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, ενώ ο Ερντογάν αναμένεται να εκφωνήσει ομιλία ενώπιον του κοινοβουλίου τη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή στις 02:32 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας), ακριβώς την ώρα που οι πραξικοπηματίες βομβάρδισαν την Εθνοσυνέλευση.

Η νύχτα της 15ης Ιουλίου

Τη νύχτα της 15ης προς 16η Ιουλίου 2016 οι κάτοικοι των δύο μεγαλύτερων πόλεων της Τουρκίας ξύπνησαν από τον ήχο των μαχητικών αεροσκαφών που πετούσαν πάνω από τα σπίτια τους, τα πυρά από τα ελικόπτερα εναντίον των διαδηλωτών που ήταν αντίθετοι στο πραξικόπημα και τα άρματα μάχη των πραξικοπηματιών που είχαν βγει στους δρόμους.

Λέγοντας ότι επιθυμούν να αποκαταστήσουν «τη δημοκρατία» μια ομάδα στρατιωτικών που αυτοαποκαλούνταν «Το Συμβούλιο της Ειρήνης στη χώρα», ανακοίνωσε ότι κατέλαβε την εξουσία.

Aπό τον τόπο διακοπών του στη νοτιοδυτική Τουρκία ο Ερντογάν πέρασε στην αντεπίθεση: κάλεσε τους υποστηρικτές του να βγουν στους δρόμους. Το αποτέλεσμα: Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι υπάκουσαν στο κάλεσμά του.

Ένα από τα πιο σημαδιακά συμβάντα εκτυλίχθηκε σε μια από τις γέφυρες του Βοσπόρου, η οποία πλέον έχει πάρει το όνομα «η γέφυρα των μαρτύρων της 15ης Ιουλίου», όπου στρατιωτικοί πυροβόλησαν εναντίον πολιτών. Νωρίς το πρωί οι πραξικοπηματίες αναγκάστηκαν να παραδοθούν.

Η ήττα των πραξικοπηματιών χαιρετίστηκε από τον Ερντογάν ως νίκη των δημοκρατικών δυνάμεων στην Τουρκία. Πολύ σύντομα ήρθε η απάντηση των αρχών με μεγάλες διώξεις.

Απόλυτος σουλτάνος ο Ερντογάν

Οι διώξεις αφορούν φερόμενους υποστηρικτές του Γκιουλέν, επεκτείνονται στο φιλοκουρδικό περιβάλλον –τα ηγετικά στελέχη του οποίου αν και ήταν αντίθετα στο πραξικόπημα έχουν φυλακιστεί–, σε δημοσιογράφους που επικρίνουν την τουρκική κυβέρνηση, ή ακόμη και μέλη μη κυβερνητικών οργανώσεων.

Το δημοψήφισμα

Στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου για τη συνταγματική μεταρρύθμιση ο Ερντογάν σημειώνει μια οριακή νίκη. Το «όχι» κερδίζει στις τρεις μεγάλες πόλεις, στην Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα και τη Σμύρνη. Αμέσως η αντιπολίτευση αμφισβητεί το αποτέλεσμα, καταγγέλλοντας «παρατυπίες» στην ψηφοφορία. Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζουν τον φόβο τους για παρατυπίες.

Ένα χρόνο μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, ο Ερντογάν φαίνεται να βρίσκεται στο απόγειο της εξουσίας του. Ο στρατός έχει αναμορφωθεί πλήρως, και μετά το δημοψήφισμα του Απριλίου ο Τούρκος πρόεδρος είδε τις εξουσίες του να ενισχύονται και θεωρητικά μπορεί να παραμείνει στην εξουσία ως το 2029. Οι εξελίξεις αυτές έχουν πολώσει την τουρκική κοινωνία μεταξύ των υποστηρικτών και των επικριτών του Ερντογάν.

Επιπλέον ένα χρόνο μετά εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα για την ταυτότητα των πραξικοπηματιών και η Άγκυρα δεν φαίνεται να έχει καταφέρει να πείσει για την άποψή της τις δυτικές πρωτεύουσες, κάτι που έχει προκαλέσει διπλωματικές εντάσεις.

Η Άγκυρα αντέδρασε οργισμένα στις επικρίσεις της ΕΕ για τον περιορισμό των ελευθεριών και έχει ζητήσει επανειλημμένως από την Ουάσινγκτον την έκδοση του Γκιουλέν, προς το παρόν μάταια.