Τα ναζιστικά επιτραπέζια παιχνίδια του Β’ Παγκοσμίου

Κατά τη διάρκεια της φονικότερης εμπόλεμης σύγκρουσης που είδε ποτέ ο πλανήτης, οι Ναζί τροφοδοτούσαν τον παιδικό ενθουσιασμό με γερές δόσεις πολεμικής προπαγάνδας και ρατσιστικής ρητορείας με πολύχρωμα μεν, σκοτεινότατα δε επιτραπέζια παιχνίδια. Όσο η απήχηση της Χιτλερικής Νεολαίας εγκαθιδρυόταν κοινωνικά, τα παιδάκια της Γερμανίας έπαιζαν με στρατιωτάκια που καταλάμβαναν συμμαχικά εδάφη ή με φιγούρες άπληστων εβραίων. Κι ενώ μετά τον πόλεμο οι γερμανικές οικογένειες έτρεχαν να ξεφορτωθούν τα επιτραπέζια της ντροπής, κάποια διασώθηκαν μαγικά από την καταστροφή και φιγουράρουν πλέον είτε σε μουσεία και θεσμούς μνήμης είτε στην ελεύθερη αγορά. Το Διεθνές Μουσείο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου της Μασαχουσέτης φιλοξενεί μερικά τέτοια «διαμάντια», όπως το παιχνίδι στρατηγικής σε σχήμα σβάστικας ή τη ναζιστική εκδοχή της «Ναυμαχίας», στην οποία τα Γερμανάκια προσπαθούσαν να περικυκλώσουν τις βρετανικές ακτές με τα υποβρύχια της πατρίδας τους. Οι ειδικοί αναγνωρίζουν πλέον την τεράστια επίδραση αυτών των προπαγανδιστικών παιχνιδιών στον ευαίσθητο ψυχισμό των παιδιών, καθώς οι περισσότεροι γερμανοί κατασκευαστές παιχνιδιών έσπευσαν να κοτσάρουν σβάστικες και χιτλερικά σύμβολα στα δημιουργήματά τους. Άλλα πάλι επιτραπέζια παρουσίαζαν στρατιώτες να χαιρετούν ναζιστικά τον Φύρερ και χειριστές αντιαεροπορικών να καταρρίπτουν συμμαχικά αεροπλάνα. Το Μουσείο του Ολοκαυτώματος στην Ουάσιγκτον των ΗΠΑ φιλοξενεί μερικά τέτοια παιχνίδια, όπου τα παιδιά μετατρέπονταν σε αλεξιπτωτιστές και έπεφταν πίσω από τις συμμαχικές γραμμές ή γίνονταν χειριστές ασυρμάτου για να αναχαιτίζουν τις επικοινωνίες του εχθρού. Άλλα πάλι ήταν σαφώς πιο μοχθηρά και δεν το έκρυβαν. Ο οίκος δημοπρασιών του Σεν Λούις, Regency-Superior, έχει πουλήσει δεκάδες ναζιστικά επιτραπέζια που παρουσίαζαν γερμανούς στρατιώτες να καίνε χωριά και να μαζεύουν τους εβραίους πολίτες τους στην πλατεία. Τα εξωφρενικά εγχειρίδια με τους κανόνες του παιχνιδιού εξηγούν μάλιστα πως είναι ειδικά σχεδιασμένα «για πνευματική εκπαίδευση, στρατιωτική κατάρτιση και δημόσια παιδεία». Ο κατασκευαστής αντίστοιχου παιχνιδιού κατάρριψης συμμαχικών αεροσκαφών λέει ξεκάθαρα πως το βαθύτερο νόημα του επιτραπέζιου είναι «η προστασία της πατρίδας». Και οι Σύμμαχοι έφτιαχναν φυσικά παιδικά παιχνίδια με προπαγανδιστικούς σκοπούς, μόνο που οι δικοί τους σκοποί ήταν να σφυρηλατούν πατριώτες κι όχι να ξεκληρίζουν ολόκληρα χωριά. Η δαιμονοποίηση των δυνάμεων του Άξονα, Γερμανών και Ιαπώνων κυρίως, δεν έλειπε πάντως. Οι αναλυτές των ναζιστικών επιτραπέζιων μάς λένε πως όσο ο Β’ Παγκόσμιος κοντοζύγωνε προς το ατυχές τέλος για το Γ’ Ράιχ, τόσο επικρατούσε η παράνοια και ο πεσιμισμός στα παιχνίδια που έφεραν τη σφραγίδα του. Τώρα τα επιτραπέζια προειδοποιούσαν τα παιδιά για τους κινδύνους του να είναι κανείς διπλός πράκτορας, εκεί που λίγο πρωτύτερα πανηγύριζαν την πτώση των χωρών στον ζυγό του Άξονα. Αλλά και τα υλικά κατασκευής χειροτέρευσαν, με τις φτηνές χαρτονένιες φιγούρες να παίρνουν από το 1942 τα πρωτεία από τα ακριβά μεταλλικά πιόνια του παρελθόντος. Ευτυχώς, οι εποχές που τα Γερμανάκια έπαιζαν με μικρά αερόπλοια, ναζιστικά υποβρύχια, Πάντσερ και φυλακισμένους εβραίους έχουν περάσει ανεπιστρεπτί…