Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να χορηγούν θεώρηση (βίζα) για ανθρωπιστικούς λόγους όταν συντρέχουν σοβαροί και αποδεδειγμένοι λόγοι να θεωρηθεί ότι τυχόν άρνηση θα εκθέσει τα πρόσωπα που ζητούν διεθνή προστασία σε βασανιστήρια ή σε απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση.

Αυτό αποφάνθηκε σήμερα ο γενικός εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τοποθετούμενος επί της υποθέσεως ενός ζεύγους Σύρων, οι οποίοι με τα τρία ανήλικα, μικρής ηλικίας, τέκνα τους, συριακής ιθαγένειας, που ζουν στο Χαλέπι (Συρία), υπέβαλαν αιτήσεις θεωρήσεων στην πρεσβεία του Βελγίου στη Βηρυτό του Λιβάνου.

Σύμφωνα με όσα αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, με τις υποβληθείσες αιτήσεις ζητήθηκε η χορήγηση θεωρήσεων περιορισμένης εδαφικής ισχύος, βάσει του κώδικα θεωρήσεων της ΕΕ, προκειμένου να καταστεί στην εν λόγω οικογένεια δυνατό να εγκαταλείψει το πολιορκημένο Χαλέπι με σκοπό υποβολής αίτησης ασύλου στο Βέλγιο. Ένας από τους αιτούντες δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι είχε απαχθεί από ένοπλη ομάδα, είχε υποστεί ξυλοδαρμούς και βασανιστήρια, προτού ελευθερωθεί τελικώς με καταβολή λύτρων.

Ωστόσο η Office des étrangers (Υπηρεσία Αλλοδαπών, Βέλγιο) απέρριψε τις αιτήσεις, εκτιμώντας ότι η εν λόγω οικογένεια Σύρων, ζητώντας θεώρηση περιορισμένης εδαφικής ισχύος προκειμένου να υποβάλει αίτηση ασύλου στο Βέλγιο, είχε προδήλως την πρόθεση να παραμείνει στο Βέλγιο για διάστημα μεγαλύτερο των 90 ημερών.

Επιπλέον, η βελγική Υπηρεσία Αλλοδαπών προέβη στην εκτίμηση ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν είναι υποχρεωμένα να δέχονται στο έδαφός τους όλα τα πρόσωπα που βιώνουν κάποια καταστροφή. Κατόπιν αυτού, η οικογένεια Σύρων προσέφυγε ενώπιον του Conseil du contentieux des étrangers (Συμβούλιο επίλυσης ένδικων διαφορών αλλοδαπών του Βελγίου), ζητώντας την αναστολή εκτέλεσης των αποφάσεων περί μη χορήγησης θεώρησης. Το δικαστήριο αυτό αποφάσισε, με επείγουσα διαδικασία, να υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προδικαστικά ερωτήματα ως προς την ερμηνεία του κώδικα θεωρήσεων, καθώς και των άρθρων 4 (απαγόρευση των βασανιστηρίων και των απάνθρωπων ή εξευτελιστικών ποινών ή μεταχείρισης) και 18 (δικαίωμα ασύλου) του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με τις προτάσεις που ανέπτυξε απαντώντας σήμερα, ο γενικός εισαγγελέας καταλήγει κατ’ αρχάς στο συμπέρασμα ότι το καθεστώς της επίμαχης οικογένειας Σύρων διέπεται από τον κώδικα θεωρήσεων και, συνεπώς, από το δίκαιο της ΕΕ. Ο γενικός εισαγγελέας απαντά στη συνέχεια καταφατικά στο ερώτημα κατά πόσον τα κράτη μέλη υποχρεούνται να χορηγούν θεώρηση για ανθρωπιστικούς λόγους σε περιπτώσεις κατά τις οποίες υφίσταται αποδεδειγμένος κίνδυνος παράβασης, μεταξύ άλλων, του άρθρου 4 του Χάρτη, και τούτο ανεξαρτήτως της ύπαρξης ή της έλλειψης δεσμών μεταξύ του ενδιαφερομένου και του κράτους μέλους από το οποίο ζητείται η χορήγηση θεώρησης.