Τι δεν ξέρουμε για τους καουμπόηδες

Ήταν οι άνθρωποι με το βλέμμα των χιλίων γιαρδών, όπως έλεγαν χαρακτηριστικά στο Φαρ Ουέστ τους έφιππους γελαδάρηδες που έγιναν σύμβολο της τόλμης και του αδάμαστου πνεύματος του Νέου Κόσμου. Με το εξάσφαιρο ρεβόλβερ στο χέρι και το χαρακτηριστικό καπέλο στο κεφάλι, οι καουμπόηδες είχαν πιο πολύ μολύβι από τη ζώνη τους μόνο στην καρδιά τους. Ατρόμητοι και έτοιμοι για άλλη μια μάχη με τους ζωοκλέφτες, οι καουμπόηδες ήταν οι πιο αυθεντικές μορφές της αμερικανικής ζωής, διακριτικοί ήρωες μιας καθημερινότητας που προσπαθούσε να επιβιώσει σε πείσμα των εχθρικών καιρών. Ή μήπως όχι; Πόσο παραχαραγμένη είναι κοντολογίς η ιστορία τους; Κι αν σας λέγαμε ότι ούτε πιστολίδια υπήρχαν ούτε και άλογα; Εκτός κι αν άλογα αποκαλούμε στα αμερικάνικα τις καμήλες! Για να δούμε λοιπόν τον πραγματικό καουμπόι που δάμαζε άλλοτε την αμερικανική Άγρια Δύση…

Οι περισσότεροι καουμπόηδες δεν είχαν όπλα και σχεδόν ποτέ δεν μπλέκονταν σε καυγάδες

Ο καουμπόης που κραδαίνει το όπλο του είναι η εικόνα που έχει σφραγίσει την Άγρια Δύση. Το έκανε ο Τζον Γουέιν, το έκανε μέχρι και ο Κλιντ Ίστογουντ στη «σπαγγέτι» εκδοχή του γουέστερν. Αν έβλεπαν βέβαια αυτά τα γουέστερν οι πραγματικοί καουμπόηδες του 19ου αιώνα θα τα κοιτούσαν λοξά, μιας και αυτοί σπανίως έφεραν όπλο! Μπορεί να οπλοφορούσαν σποραδικά όταν οδηγούσαν το κοπάδι, σύμφωνοι, πουθενά αλλού όμως δεν τους έβλεπαν με το κολτ τους περασμένο στη ζώνη, μιας και οι περισσότερες πόλεις είχαν αυστηρούς νόμους κατά της οπλοφορίας. Για να διασφαλίζουν δηλαδή ότι όλο αυτό το πιστολίδι που βλέπουμε στα καουμπόικα δεν θα συνέβαινε στο εσωτερικό τους. Ακόμα και στις πλέον διαβόητες κωμοπόλεις, οι καουμπόηδες δεν οπλοφορούσαν σχεδόν ποτέ. Οι δημοτικές Αρχές «καλωσόριζαν» εξάλλου τους ξένους στα περίχωρα της πόλης ψάχνοντας για «σιδερικά». Και πώς έλυναν τότε τις διαφορές τους; Μα με τη συνεργασία και τον διάλογο, όχι με τις μπουνιές και τις σφαίρες! Γιατί μπορεί στο σινεμά το σαλούν να γίνεται συνεχώς γυαλιά καρφιά, στην πραγματικότητα ωστόσο της Άγριας Δύσης το οξύθυμο ταμπεραμέντο ισοδυναμούσε με θανατική καταδίκη. Γι’ αυτό κι αν ήθελες να επιβιώσεις, έπρεπε να τα πας καλά με τους γείτονές σου, όχι να αλληλοσκοτώνεστε. Ακόμα και στις πιο κακόφημες αγροτοπόλεις, ο δείκτης εγκλήματος ήταν ιδιαίτερα χαμηλός, καθώς το εγκληματικό Φαρ Ουέστ είναι λίγο πολύ μύθος. Ακόμα και οι ληστείες τραπεζών δεν ήταν καθόλου κοινές (το Πανεπιστήμιο του Ντέιτον υπολόγισε πως συμβαίνουν περισσότερες ληστείες τραπεζών σε ένα σημερινό ημερολογιακό έτος παρά σε μια τυπική δεκαετία του Φαρ Ουέστ!). Ακόμα και οι διαβόητοι πιστολάδες ήταν σαφώς λιγότερο βίαιοι και παραγωγικοί απ’ όσο ο μύθος τους θέλει. Φανταστείτε λοιπόν τους μοναχικούς φύλακες στα κοπάδια των βοοειδών…

Πολλοί δεν έκαναν ούτε ιππασία, εκτός κι αν μιλάμε για καμήλες

Καουμπόης χωρίς το περήφανο άλογό του δεν νοείται, καθώς αυτό φαίνεται να τον συνοδεύει στα μυαλά μας πολύ περισσότερο από το ζώο που σφράγιζε τη ζωή του: την αγελάδα! Παρά τη δημοφιλή εικόνα, ένας καλός αριθμός καουμπόηδων δεν ανέβαιναν ποτέ σε σέλα, ιδιαίτερα αν μιλάμε για την περίοδο μετά το 1885. Κι αυτό γιατί η ξηρασία εκείνου του καλοκαιριού και ο απίστευτα δριμύς χειμώνας που ακολούθησε έπεισε πολλούς μεγαλοκτηνοτρόφους να κρατήσουν τα ζώα τους κοντά στο ράντσο. Πάμπολλοι καουμπόηδες ξέχασαν τώρα τις ρομαντικές βόλτες πάνω στο άλογο και πέρασαν σε πολύ πιο πεζές ασχολίες, επισκευάζοντας φράχτες και ελέγχοντας τα ζώα για αρρώστιες! Αλλά και πριν από αυτό, δεν ήταν καθόλου ασυνήθιστο να βλέπεις τον καουμπόη να ξεπεζεύει από τον αχώριστο φίλο του, την αραβική καμήλα! Σε πολλά σημεία της Άγριας Δύσης τα άλογα παραήταν σπάνια, ενώ οι καμήλες όχι! Κι αυτό γιατί οι ορδές των καμήλων που είχαν εισαχθεί στη δεκαετία του 1850 είχαν αφεθεί ελεύθερες στις ερημιές κατά τον κολοφώνα του εμφυλίου πολέμου. Και βέβαια εξαιτίας του άνυδρου και αφιλόξενου τοπίου του Φαρ Ουέστ, οι Αμερικάνοι της εποχής θεωρούσαν διαχρονικά τις καμήλες της ερήμου πιο κατάλληλες για την απόκοσμη ζέστη της περιοχής. Και η αμερικανική κυβέρνηση συμφώνησε, γι’ αυτό και έφερε εκατοντάδες καμήλες λίγο προτού ξεσπάσει η εμφύλια σύρραξη. Όταν ο χώρος που τις κρατούσαν έπεσε στα χέρια της Συνομοσπονδίας, οι Νότιοι τις άφησαν ελεύθερες. Κυνηγοί άγριας ζωής τις έπιαναν κατόπιν και τις μοσχοπουλούσαν στους κτηνοτρόφους, οι οποίοι τις εμπιστεύονταν στους καουμπόηδές τους…

Οι μαύροι καουμπόηδες παραήταν πολλοί

Γρήγορα, ονομάστε ένα γουέστερν που παρουσιάζει έστω και έναν έγχρωμο καουμπόη; Ελάχιστα είναι αυτά και συνήθως ανατρεπτικά (όπως το «Django Unchained» και το «Μπότες, Σπιρούνια και Καυτές Σέλες»). Κι ενώ οι Αφρο-Αμερικανοί απουσιάζουν από τη συνήθη σημερινή αναπαράσταση του λευκού καουμπόη, στα χρόνια της Άγριας Δύσης μόνο σπάνιοι δεν ήταν στην κτηνοτροφία, αφού τουλάχιστον ένας στους τέσσερις καουμπόηδες ήταν μαύρος! Κάτι που βγάζει βέβαια νόημα, μιας και η δύσκολη, σκονισμένη και κακοπληρωμένη ζωή του καουμπόη δεν ήταν για τη λευκή αριστοκρατία παρά για την εργατική τάξη και τους προσφάτως απελευθερωμένους δούλους (μετά τον Εμφύλιο δηλαδή). Όχι βέβαια πως επικρατούσε φυλετική ισότητα στις τάξεις των γελαδάρηδων, μιας και οι μαύροι καουμπόηδες έκαναν όλες τις δύσκολες και ανιαρές δουλειές: από το να πιάνουν τα άγρια άλογα μέχρι και να μαγειρεύουν το καθημερινό φαγητό. Από την άλλη βέβαια, απολάμβαναν έναν πρωτόγνωρο βαθμό ελευθερίας και αρμοδιοτήτων στα καραβάνια των καουμπόηδων, γι’ αυτό και το επάγγελμα το επέλεγαν πολλοί Αφρο-Αμερικανοί…

Ήρωες; Μάλλον ύποπτοι για όλα και αλογομούρηδες!

Ο καουμπόης ενσαρκώνει σήμερα όλο το φάσμα των αμερικανικών αξιών, όντας ο πραγματικός λαϊκός ήρωας των ΗΠΑ, αυτός που σχετίζεται άμεσα με την περίοδο του αποικισμού των δυτικών πολιτειών. Αν και στις πρώτες μέρες του αμερικανικού συνόρου της Άγριας Δύσης, οι καουμπόηδες δεν θεωρούνταν παρά αμόρφωτοι αλήτες στην καλύτερη, επικίνδυνοι και άρρωστοι στη χειρότερη. Στον βαθύ Νότο μάλιστα οι καουμπόηδες θεωρούνταν εισβολείς που χρησιμοποιούσαν τη δημόσια γη για προσωπικό όφελος! Ο Βορράς τους έβλεπε αγράμματους ακαμάτες και όλος ο Νότος ανόσιους εισβολείς, που κατέστρεφαν τις αγροτικές σοδειές για να τρέφουν τα γελάδια τους. Τα ζώα ποδοπατούσαν ακόμα και τα ιερά εδάφη των Ινδιάνων, προκαλώντας συχνά αψιμαχίες με τους Ερυθρόδερμους. Και βέβαια υπήρχε και ο διαβόητος «Πυρετός του Τέξας» που τους κατηγορούσαν ότι εξάπλωναν στα μήκη και τα πλάτη των ΗΠΑ. Περιττό λοιπόν να αναφερθεί ότι ακόμα και κατά τη διάρκεια της χρυσής εποχής τους, οι καουμπόηδες δεν ήταν παρά μια δυσώδης ενόχληση για τους φιλήσυχους πολίτες! Μόνο στις αρχές του 20ού αιώνα οι λαϊκοί συγγραφείς και το πρώιμο Χόλιγουντ θα τους έδινε τη μυθολογική τους λάμψη, ως σκληροί και αδάμαστοι χαρακτήρες του αμερικανικού ονείρου…

Τους θέριζαν τα αφροδίσια νοσήματα

Όποιος έχει κινηματογραφικό ίνδαλμα τον καθαρό και ηθικό Τζον Γουέιν, καλύτερα να μη συνεχίσει το διάβασμα! Κι αυτό γιατί η πραγματικότητα της ζωής του καουμπόη ήταν σαφώς διαφορετική, βρόμικη καθώς ήταν από την αρχή ως το τέλος! Κάθιδροι και συνεχώς στον δρόμο και κάτω από τον καυτό ήλιο καθώς ήταν, ξεχώριζαν από μακριά για τη δυσωδία και την μπόχα τους, αφού περνούσαν μέρες και μέρες χωρίς μπάνιο. Αν και αυτό δεν θα ήταν τίποτα χωρίς τα αφροδίσια νοσήματα που θέριζαν τους καουμπόηδες, κάνοντάς τους κινούμενες επιδημίες. Όπου κι αν βρισκόσουν στην Άγρια Δύση, κάπου μεταξύ 50-90% των ιεροδούλων υπέφεραν από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Οι καουμπόηδες ήταν οι καλύτεροι και συχνότεροι πελάτες τους, οπότε η σύνδεσή τους με τις αφροδίσιες παθήσεις ήταν το λιγότερο αυταπόδεικτη. Και παρά το γεγονός ότι ακριβή νούμερα δεν υπάρχουν, τα κιτάπια του Αμερικανικού Στρατού για τους έφεδρους της περιόδου 1876-1896 αποδεικνύουν ότι καουμπόης και αφροδίσιο ήταν σχεδόν συνώνυμα. Κάτω από το πρίσμα αυτό εξηγούνται σήμερα πολλές παράλογες συμπεριφορές των μεγάλων παρανόμων και πιστολέρο της Άγριας Δύσης. Ο Άγριος Μπιλ Χίκοκ, για παράδειγμα, υπέφερε από σύφιλη, η οποία τον έκανε να έχει όλη αυτή την «εκκεντρική» συμπεριφορά για την οποία έμεινε θρύλος της Άγριας Δύσης…