Ο Παγκόσμιος Δείκτης Ειρήνης 2016 έδειξε ότι η βία έχει αυξηθεί στον κόσμο, με τους θανάτους από τις συγκρούσεις να έχουν φτάσει τον υψηλότερο αριθμό των τελευταίων 25 χρόνων, τις τρομοκρατικές επιθέσεις τον υψηλότερο αριθμό όλων των εποχών και τους εκτοπισμένους να είναι περισσότεροι από ποτέ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο ετήσιος αυτός δείκτης, που καταρτίζεται βάσει 23 ενδεικτικών παραγόντων, στους οποίους περιλαμβάνονται τα επεισόδια βίαιου εγκλήματος, τα επίπεδα στρατιωτικοποίησης των χωρών και οι εισαγωγές όπλων, δείχνει ότι για την αύξηση αυτή της βίας στον κόσμο μας ευθύνεται κυρίως το γεγονός ότι εντείνονται οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Όμως πέραν της Μέσης Ανατολής, ο κόσμος μας έχει γίνει στην πραγματικότητα πιο ειρηνικός, επισημαίνουν οι ερευνητές που καταρτίζουν τον δείκτη αυτόν.

«Αρκετά συχνά, μέσα στον χαμό που γίνεται σήμερα στη Μέση Ανατολή, παραβλέπουμε τις άλλες θετικές τάσεις» που υπάρχουν στον κόσμο, σημειώνει ο Στιβ Κιλελέα, ιδρυτής του Ινστιτούτου για την Οικονομία και την Ειρήνη (IEP), το οποίο καταρτίζει τον δείκτη αυτόν. «Αν δούμε τον περσινό χρόνο και αφαιρέσουμε τη Μέση Ανατολή (…) ο κόσμος θα είχε γίνει πιο ειρηνικός», υπογραμμίζει, μιλώντας στο Thomson Reuters Foundation.

Περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις το 2014, ενώ το 2008 οι νεκροί των εχθροπραξιών ανέρχονταν σε σχεδόν 20.000. Ο πόλεμος στη Συρία, όπου σχεδόν 67.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν το 2014, ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης αυτής, σύμφωνα με τον δείκτη.

Ο ΟΗΕ έχει ανακοινώσει ότι ο αριθμός των εκτοπισμένων είναι πιθανόν να έχει «ξεπεράσει κατά πολύ» το ρεκόρ των 60 εκατομμυρίων πέρυσι.

Ο δείκτης δείχνει επίσης ότι οι περισσότερες επιθέσεις που έχουν καταχωρηθεί σε αυτόν ως τρομοκρατικές έχουν γίνει σε πέντε χώρες, Συρία, Ιράκ, Νιγηρία, Αφγανιστάν και Πακιστάν.

Το οικονομικό κόστος της βίας την τελευταία δεκαετία ανέρχεται σε 137 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή είναι υψηλότερο από το παγκόσμιο ΑΕΠ το 2015, σύμφωνα με το IEP.

Ο ενδεικτικός παράγοντας στον οποίο διαπιστώθηκε η μεγαλύτερη βελτίωση το περασμένο έτος ήταν η χρηματοδότηση για τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ, η οποία έφτασε σε ύψη ρεκόρ το 2016, προσθέτει το IEP.

«Ωστόσο οι δαπάνες για την οικοδόμηση της ειρήνης και τη διατήρηση της ειρήνης παραμένουν αναλογικά χαμηλές σε σύγκριση με τον οικονομικό αντίκτυπο της βίας, αντιπροσωπεύοντας μόνον το 2% των παγκόσμιων απωλειών από τις ένοπλες συγκρούσεις», υπογραμμίζει ο Κιλελέα σε ανακοίνωσή του.

Περισσότεροι από 120.000 κυανόκρανοι του ΟΗΕ έχουν αναπτυχθεί σήμερα και μετέχουν σε 16 επιχειρήσεις παγκοσμίως. Η μεγαλύτερες είναι στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, στην περιοχή Νταρφούρ του Σουδάν, στο Νότιο Σουδάν, στο Μαλί, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στον Λίβανο. Μια άλλη βελτίωση που διαπιστώνεται όσον αφορά την ειρήνη, είναι μια μείωση κατά 10% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών τα τελευταία τρία χρόνια.

Οικοδόμηση βιώσιμης ειρήνης

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης 2016 η Ευρώπη είναι η πιο ειρηνική περιοχή στον κόσμο, αν και ο βαθμός επιτυχίας της όσον αφορά την ειρήνη μειώθηκε μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες. Οι θάνατοι από τέτοιες επιθέσεις στην Ευρώπη έχουν υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία πέντε χρόνια.

Πέρυσι οι ηγέτες της παγκόσμιας κοινότητας συμφώνησαν να «μειώσουν σημαντικά όλες τις μορφές της βίας» έως το 2030 και να βρουν βιώσιμες λύσεις για τον τερματισμό των συγκρούσεων και της έλλειψης ασφάλειας, στο πλαίσιο μιας σειράς «Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη» για την καταπολέμηση της ανισότητας και της ακραίας φτώχειας.

Για την οικοδόμηση βιώσιμης ειρήνης χρειάζονται περισσότερα από μια απλή βελτίωση της ασφάλειας, σχολιάζει ο Κιλελέα.

«Αρκετά συχνά ως διεθνής κοινότητα το παραβλέπουμε αυτό και προσπαθούμε και έχουμε μια λύση για όλα», σημείωσε. «Για μένα το βαθύτερο νόημα που έχει αυτός ο δείκτης είναι ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί (…) για να κατανοήσουμε καλύτερα τις ποιότητες (…) που δημιουργούν ειρηνικές κοινωνίες», κατέληξε ο Κιλελέα.

Η Ισλανδία είναι η πιο ειρηνική χώρα βάσει της κατάταξης του δείκτη αυτού και ακολουθεί η Δανία, η Αυστρία, η Νέα Ζηλανδία και η Πορτογαλία.

Η λιγότερο ειρηνική χώρα είναι η Συρία, η οποία βρίσκεται στην 163η θέση, την τελευταία του καταλόγου, με το Νότιο Σουδάν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν και τη Σομαλία να καταλαμβάνουν ακριβώς τις προηγούμενες θέσεις.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 82η θέση της κατάταξης αυτής.