Ξεκινά αύριο στην Τουρκία η πολυαναμενόμενη δίκη των δύο δημοσιογράφων που έχουν γίνει το σύμβολο των αυξανόμενων πιέσεων που ασκούνται στα ΜΜΕ από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε μια χώρα που έχει τεθεί στο στόχαστρο ενός χωρίς προηγούμενο κύματος επιθέσεων.
Ο Τζαν Ντουντάρ, διευθυντής της εφημερίδας Cumhuriyet, και ο Ερντέμ Γκιουλ, επικεφαλής του γραφείου της εφημερίδας στην Άγκυρα, που ασκούν κριτική επί πολλά χρόνια στο ισλαμο-συντηρητικό καθεστώς, θα εμφανιστούν ενώπιον του Κακουργιοδικείου της Κωνσταντινούπολης με σοβαρές κατηγορίες οι οποίες τους έχουν ήδη κοστίσει τρεις μήνες προφυλάκισης.
Κατηγορούμενοι για κατασκοπεία, αποκάλυψη κρατικών μυστικών, απόπειρα πραξικοπήματος και συνδρομή τρομοκρατικής οργάνωσης, οι δύο άνδρες, που αφέθηκαν πρόσφατα ελεύθεροι με μια απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου που επικρίνεται από την κυβέρνηση, κινδυνεύουν να καταδικαστούν σε ισόβια κάθειρξη.
Το έγκλημά τους; Η δημοσίευση ενός μεγάλου άρθρου, συνοδευόμενου από φωτογραφίες και ένα βίντεο, για την κατάσχεση, τον Ιανουάριο του 2014, φορτηγών των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών (MIT), γεμάτων όπλα που προορίζονταν για τους σύρους ισλαμιστές αντάρτες.
Η πληροφορία ήταν ήδη γνωστή, αλλά το άρθρο αυτό προκάλεσε την οργή του Ερντογάν, ο οποίος αρνείται ότι υποστηρίζει τα ριζοσπαστικά κινήματα που μάχονται εναντίον του καθεστώτος της Δαμασκού.
Ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας κατέθεσε προσωπικά μήνυση κατά του Τζαν Ντουντάρ. «Εκείνος που δημοσίευσε αυτή την πληροφορία θα πληρώσει βαρύ τίμημα, δεν θα τον αφήσω έτσι», υποσχέθηκε, οργισμένος.
Η φυλάκιση των δύο δημοσιογράφων τον Νοέμβριο προκάλεσε κατακραυγή, κυρίως στο εξωτερικό όπου ερμηνεύθηκε ως μία ακόμη ένδειξη της αυταρχικής παρέκκλισης ενός καθεστώτος που κατηγορείται ότι θέλει να φιμώσει οποιαδήποτε επικριτική φωνή.
Η πολεμική που ακολούθησε την απελευθέρωση, τον Φεβρουάριο, των Ντουντάρ και Γκιουλ κατάφερε μόνο να επιβεβαιώσει τη μεγάλη ευαισθησία που υπάρχει για την υπόθεση αυτή.
Μόλις εξέδωσε την απόφασή του το Συνταγματικό Δικαστήριο, ένα από τα ελάχιστα όργανα του κράτους ο έλεγχος του οποίου διαφεύγει ακόμη του κόμματος του προέδρου σχεδόν 14 χρόνια μετά την άνοδό του στην εξουσία, ο Ερντογάν δήλωσε ότι «δεν θα πειθαρχήσει» και μάλιστα απείλησε καθαρά ότι θα το διαλύσει σε περίπτωση «υποτροπής».
Μαύρη περίοδος
Σε αυτό το κλίμα, ο Τζαν Ντουντάρ, 54 ετών, επέδειξε σαφώς τη στρατηγική του: να κάνει τη δίκη του, δίκη της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης.
«Δεν θα υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας, θα κάνουμε τη δίκη των εγκλημάτων του κράτους», ανακοίνωσε στις αρχές του μήνα. «Η εμπλοκή της Τουρκίας στον συριακό εμφύλιο πόλεμο προκάλεσε έναν άλλο εμφύλιο πόλεμο, αυτή τη φορά στην Τουρκία».
Η πρόσφατη επικαιρότητα φαίνεται να τον δικαιώνει. Το περασμένο Σάββατο (19/3) ένας «καμικάζι» που συνδεόταν με την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ), σύμφωνα με τις αρχές, σκότωσε τέσσερις ξένους τουρίστες ανατινάζοντας τα εκρηκτικά με τα οποία ήταν ζωσμένος στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης. Η Άγκυρα, για την οποία υπήρχαν υποψίες από καιρό για επιείκεια προς την τζιχαντιστική οργάνωση, μόλις πρόσφατα ενίσχυσε τις επιχειρήσεις της εναντίον του ΙΚ.
Η τουρκική αντιπολίτευση και οι ΜΚΟ προάσπισης του Τύπου θέλουν κι αυτές να εκμεταλλευθούν τη δίκη για να καταγγείλουν τα πλήγματα που επιφέρει το κράτος στην ελευθερία της έκφρασης.
«Η Τουρκία διέρχεται μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους για την ελευθερία του Τύπου», συνοψίζει ο εκπρόσωπος των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα (RSF) στην Τουρκία, Ερόλ Οντέρογλου.
«Δεν είναι μια μεμονωμένη απόφαση, αυτό που φθάνει στην εφημερίδα μου είναι το τελευταίο επεισόδιο μιας σοβαρής τάσης», εξηγεί ο επικεφαλής της διεθνούς υπηρεσίας της Zaman, Μουσταφά Εντίμπ Γιλμάζ. «Φοβάμαι ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει σε αυτό τον δρόμο».
Την παραμονή της έναρξης της δίκης, εκατοντάδες διάσημοι συγγραφείς, ανάμεσά τους οι νομπελίστες Μάριο Βάργκας Λιόσα από το Περού και Τζ. Μ. Κούτσι από τη Νότια Αφρική, έγραψαν στον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου προκειμένου να «αποσύρει τις κατηγορίες» εναντίον των δύο δημοσιογράφων και να «αλλάξει τους νόμους που περιορίζουν την ελευθερία της έκφρασης».
Εν μέσω ενός κύματος επιθέσεων, η έκκληση δεν έχει πολλές πιθανότητες να εισακουστεί. Μόλις προχθές, ο Νταβούτογλου κατηγόρησε τη «συμμαχία του κακού» που έχει σχηματιστεί από ορισμένα ΜΜΕ, πανεπιστημιακούς και πολιτικούς ηγέτες που «υποστηρίζουν τις επιθέσεις εναντίον της Τουρκίας».
